Các phương pháp điều trị áp xe não
Áp xe não là sự tích tụ mủ trong nhu mô não, gây ra các triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi, sốt, lú lẫn, nôn mửa, co giật, cổ cứng, thay đổi thị lực…
Không có phương pháp đơn thuần nào điều trị tốt nhất cho áp xe não. Điều trị áp xe não bao gồm phẫu thuật (chọc hút ổ áp xe, bóc vỏ bao áp xe) và điều trị kháng sinh kéo dài.
Chỉ định lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giai đoạn, kích thước, vị trí, tính chất của ổ áp xe.
1. Điều trị nội khoa áp xe não
Điều trị nội khoa áp xe não được chỉ định khi:
Giai đoạn viêm não (trước khi hình thành lớp bao hoàn chỉnh), thời gian triệu chứng nhỏ hơn 2 tuần (tương quan với tỷ lệ cao hơn của giai đoạn viêm não).
Tổn thương nhỏ: Đường kính là từ 0.8-2.5 cm.
Bệnh nhân có sự cải thiện lâm sàng rõ rệt trong tuần đầu tiên.
Các trường hợp cân nhắc điều trị nội khoa gồm:
Bệnh nhân không phù hợp với phẫu thuật.
Nhiều áp xe, đặc biệt với các ổ áp xe kích thước nhỏ.
Áp xe ở vị trí khó tiếp cận, ví dụ như thân não.
Viêm màng não, viêm màng não thất…
Các thuốc điều trị áp xe não bao gồm:
- Thuốc kháng sinh : Mọi bệnh nhân áp xe não đều cần sử dụng kháng sinh, thường dùng đường tiêm trong vòng từ 6-8 tuần, sau đó duy trì kháng sinh đường uống 4-8 tuần. Khi chưa xác định được vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt nếu nghi ngờ do S. aureus thì dùng các kháng sinh như:
Vancomycin: Để điều trị tụ cầu vàng kháng methicillin (MRSA)
Ceftriaxone: Cephalosporin thế hệ 3; sử dụng cefepime nếu sau phẫu thuật.
Metronidazole
Video đang HOT
Thay thế cefepime metronidazole: Meropenem
Cần thay đổi kháng sinh một cách thích hợp khi có kết quả kháng sinh đồ.
- Glucocorticoids (steroids):Cần cẩn trọng khi sử dụng. Chỉ sử dụng khi có bằng chứng lâm sàng và hình ảnh về sự suy giảm ý thức do hiệu ứng khối. Thời gian dùng nên được rút ngắn tối đa.
Glucocorticoids có tác dụng giảm phù nề nhưng cũng có một số tác dụng không mong muốn như giảm khả năng hình thành vỏ bao xơ của áp xe, giảm sự thâm nhập của kháng sinh vào áp xe, gây ức chế miễn dịch toàn thân nên làm giảm kết quả điều trị, kéo dài thời gian điều trị.
- Thuốc chống động kinh : Được sử dụng khi bệnh nhân xuất hiện các cơn động kinh, có thể sử dụng để dự phòng cơn trong các trường hợp nhất định.
Điều trị được coi là đạt hiệu quả khi chụp cắt lớp vi tính (CLVT) thấy sự thay đổi trong các yếu tố sau:
Giảm của lớp viền sáng xung quanh tổn thương.
Giảm phù não xung quanh tổn thương
Giảm áp lực do tổn thương gây ra trên các cấu trúc xung quanh.
Giảm kích thước tổn thương
Áp xe não gây ra các triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi, sốt, lú lẫn, nôn mửa, co giật, cổ cứng, thay đổi thị lực…
2. Phẫu thuật điều trị áp xe não
2.1 Phẫu thuật chọc hút ổ áp xe não
Chỉ định trong các trường hợp sau:
Áp xe não có đường kính lớn hơn 2cm.
Áp xe não không điều trị khỏi bằng phương pháp nội khoa đơn thuần.
Áp xe não không có dị vật.
Áp xe não ở mọi vị trí, áp xe não nhiều ổ.
Chỉ định chọc hút áp xe não rất rộng. Hầu hết áp xe não có thể điều trị bằng chọc hút. Nên chọc hút trong trường hợp áp xe nằm ở vùng chức năng, vùng thân não, đồi thị, vùng vận động, vùng ngôn ngữ, sát mạch m.áu lớn, áp xe tiểu não và những vùng nguy hiểm nếu mổ bóc bao áp xe sẽ để lại nhiều di chứng biến chứng cho bệnh nhân, hoặc một số bệnh nhân quá nặng, thể trạng kém, nhiều bệnh phối hợp sẽ rất nguy hiểm nếu gây mê khi mổ bóc bao áp xe.
Áp xe não nhiều ổ có thể chọc hút những ổ áp xe lớn, chọc hút nhiều lần. Áp xe não nhỏ và áp xe nằm gần vùng chức năng nên chọc hút với hướng dẫn của siêu âm trong mổ, định vị hay hệ thống dẫn đường thần kinh (neuronavigation).
Không nên chọc hút áp xe não do sán. Đối với áp xe não do sán phải mổ bóc bao áp xe. Chọc hút áp xe nên cân nhắc trong trường hợp áp xe có vỏ dày và áp xe não có dị vật trong bao.
Ngày nay, chọc hút ổ áp xe thường được hỗ trợ bởi hệ thống định vị thần kinh giúp xác định chính xác vị trí ổ áp xe (đặc biệt hữu ích với các ổ áp xe có kích thước nhỏ và nằm ở sâu), xác định được quỹ đạo đường tiến kim là ngắn nhất, tránh được các mạch m.áu thần kinh kinh, tránh làm tổn thương tổ chức não lành.
2.2. Phẫu thuật mổ bóc bao áp xe
Phẫu thuật bóc vỏ bao áp xe thường được thực hiện trong giai đoạn ‘mạn tính’. Áp xe được loại bỏ giống như bất kỳ khối u có vỏ bọc nào khác. Thời gian sử dụng kháng sinh có thể được rút ngắn xuống sau khi cắt bỏ hoàn toàn khối áp xe. Phương pháp này được khuyến nghị cho các áp xe liên quan đến dị vật và hầu hết các áp xe do nấm.
Trong thực hành lâm sàng, không có chống chỉ định cho phương pháp mổ bóc bao áp xe. Tuy nhiên, mổ bóc bao là phẫu thuật phức tạp, tổn thương nhiều tổ chức lành, phẫu thuật nặng nên tỷ lệ tai biến và biến chứng cao. Trước khi quyết định mổ bóc bao áp xe cần cân nhắc kỹ những trường hợp sau: Bệnh nhân già yếu, nhiều bệnh phối hợp, thể trạng kém, áp xe ở vùng chức năng.
3. Lưu ý khi điều trị áp xe não
Nên điều trị càng sớm càng tốt ngay sau khi chẩn đoán xác định là áp xe não. Mổ sớm sẽ tránh biến chứng nguy hiểm như tụt kẹt hạnh nhân tiểu não, tụt kẹt qua lỗ chẩm, áp xe vỡ vào não thất, áp xe vỡ vào khoang dưới nhện.
Mổ sớm khi bệnh nhân còn tỉnh sẽ giảm tỷ lệ t.ử v.ong vì khi bệnh nhân hôn mê, tỷ lệ t.ử v.ong cao gấp 10 lần. Chọc hút sẽ dễ dàng hơn ở giai đoạn sớm, khi vỏ áp xe mỏng. Vỏ áp xe dày hơn cũng là một khó khăn cho thủ thuật chọc hút.
Giải pháp ngăn chặn bệnh sởi tại các tỉnh phía Nam
Trước diễn biến số bệnh nhi nhập viện do biến chứng từ bệnh sởi gia tăng, các bác sĩ cho rằng cần có giải pháp ngăn chặn kịp thời.
Nhiều biến chứng nguy hiểm của bệnh sởi
Chia sẻ với PV Người Đưa T in, bác sĩ chuyên khoa 2 Dư Tuấn Quy, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (Tp.HCM) cho biết, bệnh viện đang điều trị cho 39 bệnh nhi, trong đó có 8 trường hợp nặng, biến chứng của bệnh sởi.
Bệnh nhi điều trị sởi tại Bệnh viện Nhi đồng 1.
Theo bác sĩ Quy, hầu hết các trẻ nhập viện chưa tiêm ngừa vắc-xin sởi. Có 3 nhóm trẻ bị bệnh sởi. Trong đó, nhóm 1 do cha mẹ quên chích ngừa vắc-xin sởi cho con vì không có kinh nghiệm chăm sóc trẻ, không nhận định đúng tầm quan trọng vắc-xin sởi. Nhóm bệnh nhi bị bệnh sởi thường gặp nhiều nhất là ở nhóm 2 (dưới 9 tháng) chưa chích ngừa bị lây từ hàng xóm hoặc gia đình, anh em. Nhóm 3 là những trẻ không chích vắc-xin do cha mẹ nghĩ con có sức khỏe yếu...
Cũng theo bác sĩ Quy, những dấu hiệu ban đầu của bệnh sởi là sốt, ho, hắt hơi, sổ mũi, mắt kèm nhèm, có khi ít biểu hiện ra. Tuy nhiên, có đôi khi phụ huynh hiểu sai, chủ quan cho đó là bệnh về mắt.
Bác sĩ Dư Tuấn Quy chia sẻ với PV.
Ghi nhận thực tế tại Bệnh viện Nhi đồng 2 (Tp.HCM), theo các bác bác sĩ, hiện tại 14 ca bệnh nhi đang điều trị về sởi, đa phần là trẻ dưới 12 tháng, có 2 trẻ khác bị sởi ở độ t.uổi 4 - 5 t.uổi. Các trường hợp này nhẹ chưa cần hỗ trợ biến chứng.
Đáng nói, các ca nhập viện đều đến từ các tỉnh, gồm 13 ca, chỉ có 1 ca ở Tp.HCM, nhiều nhất là Bình Dương và Đồng Nai.
Cũng theo các bác sĩ, những bệnh nhi bị sởi chuyển từ các tỉnh lên thì hầu hết phải nhập viện, trong đó đa phần biến chứng chuyển thành viêm phổi.
Trong bệnh viện có nhiều ca biến chứng, như sốt cao, viêm phổi nặng. Vì vậy, trẻ phải nhập viện điều trị tốn kém về thời gian, chi phí điều trị, hệ lụy suy dinh dưỡng. Giải pháp tốt nhất là phải chích vắc-xin cho trẻ, đồng thời phát động chiến dịch chống sởi để toàn dân hưởng ứng.
Không được chủ quan với bệnh sởi
Bác sĩ Nguyễn Đình Qui, Trưởng khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi đồng 2 khuyến cáo những dấu hiệu cảnh bảo biến chứng từ sởi. Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu sởi, phụ huynh không cần nhất thiết phải đưa trẻ đến Bệnh viện Nhi đồng tại Tp.HCM điều trị. Vì hiện nay, ở địa phương vẫn điều trị các biến chứng từ sởi.
Bệnh nhi điều trị sởi tại Bệnh viện Nhi đồng 2.
Vấn đề là phụ huynh cần phát hiện kịp thời các dấu hiệu như phát ban lan nhiều trên cơ thể từ cổ ra sau lưng, hay lan ra tứ chi thì phụ huynh phải phải nghĩ rằng đây là các dấu hiệu trẻ mắc sởi. Ngoài ra, các dấu hiệu như mắt đỏ, có nước mắt, ho...
Hoặc các biểu hiện như trẻ thở khó, thở dồn dập, ... Đó là các dấu hiệu nặng, biến chứng, cần đưa trẻ đến bệnh viện kịp thời.
Sởi có thể làm giảm đề kháng, dinh dưỡng kém. Phụ huynh phải cho con ăn đủ năng lượng để giúp trẻ vượt qua bệnh, đồng thời đào thải virus sởi ra khỏi cơ thể.
"Những lưu ý quan trọng, thứ nhất phụ huynh không được lơ là, chủ quan, nhiều phụ huynh cho rằng con mình sởi rồi thì sau này không bị lại là quan điểm sai. Vì thực tế vẫn có ca bị sởi xong nhưng vẫn có thể bị lại.
Do đó, khi trẻ bị sởi khỏi rồi, phụ huynh phải lưu ý chích ngừa cho trẻ. Nếu sức đề kháng trẻ bị giảm vẫn phải chích bổ sung", bác sĩ Nguyễn Đình Qui chia sẻ.
Bác sĩ Nguyễn Đình Qui khuyến cáo: "Điều đáng chú ý là sởi có thể có mức lây lan cao nhất trong các bệnh truyền nhiễm. Hệ số lây lan bệnh ở Covid-19 chỉ có thể từ 2 đến 5 người. Trong khi đó, 1 người bị bệnh sở có thể lây 12-18 người, chỉ cần bệnh nhi tiếp xúc là có thể lây. Nếu bản thân chưa chích ngừa thì 90% sẽ bị sởi nếu tiếp xúc với nguồn bệnh".
WHO ban bố tình trạng khẩn cấp toàn cầu về đậu mùa khỉ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 14-8 đã ban bố trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng toàn cầu vì bệnh đậu mùa khỉ (mpox) lây lan ở châu Phi. Triệu chứng điển hình về bệnh đậu mùa khỉ là sốt, đau đầu giật, đau cơ, đau lưng, suy nhược cơ thể, tăng bạch huyết. Ảnh: TL TTXVN đưa tin,...