Các nước Mỹ Latinh với bài toán phân bổ vaccine ngừa COVID-19

Không chỉ các nước châu Phi, một số nước Mỹ Latinh, vốn đang “kẹt” về tài chính, phải đối mặt với rất nhiều thách thức xã hội, kinh tế và địa lý trong nỗ lực đảm bảo phân phối vaccine ngừa COVID-19 đến cộng đồng dân cư dễ bị tổn thương trong bối cảnh dịch bệnh tại những quốc gia này đang tiếp tục lây lan nghiêm trọng.

Vaccine ngừa COVID-19 do hãng Pfizer (Mỹ) phát triển. Ảnh: Reuters/TTXVN

Theo các chuyên gia, các thành phố lớn như Sao Paulo (Brazil), hay các khu vực đồi núi như dãy núi Andes và lưu vực Amazon đặt ra thách thức rất lớn về địa lý đối với các nhà phân phối dược phẩm do phải có chuỗi cung ứng lạnh để bảo quản vaccine.

Nhà dịch tễ học người Colombia, Carlos Trillos nhấn mạnh việc vận chuyển vaccine đến những khu vực xa xôi hẻo lánh nhất với yêu cầu đảm bảo lạnh được xem là khó khăn lớn đầu tiên. Không chỉ vậy, chính phủ nhiều nước còn chạy đua với thời gian để đào tạo nhân viên cách thức bảo quản những dược phẩm này.

Các nước nằm trong lưu vực Amazon đã từng gặp phải thách thức về địa lý trong các chiến dịch tiêm chủng trước đó cho 3 triệu người thổ dân sinh sống trong rừng nhiệt đới Amazon, một khu vực có quy mô rộng lớn gấp gần 7 lần diện tích của Tây Ban Nha. Do vậy, việc phân bổ vaccine ngừa COVID-19 cũng không ngoại lệ.

Theo thống kê đến thời điểm này, có khoảng 12,5 triệu người trong tổng số 630 triệu dân số Mỹ Latinh mắc COVID-19 và ít nhất 435.000 người đã không qua khỏi.

Trong số hãng dược phẩm dẫn đầu cuộc đua bào chế vaccine ngừa COVID-19, thì vaccine của hãng Pfizer và BioNTech đòi hỏi nhiệt độ bảo quản ở mức -70 độ C, điều này đồng nghĩa với việc loại vaccine tiềm năng này chỉ có thể phân phối đến các thành phố lớn.

Phó Giám đốc Tổ chức Y tế liên Mỹ (PAHO), ông Jarbas Barbosa, chỉ rõ việc đảm bảo chuỗi cung ứng lạnh xuyên suốt là thách thức đối với tất cả quốc gia. Tuy nhiên, một tin vui là hơn 100 loại vaccine ngừa COVID-19 đang trong quá trình thử nghiệm, thậm chí một số vaccine sắp hoàn tất các cuộc thử nghiệm lâm sàng chỉ đòi hỏi chuỗi cung ứng lạnh thông thường từ -15 độ C đến -25 độ C.

Trở ngại khác mà các nước Mỹ Latinh đối mặt, theo ông Barbosa, là chi phí mua vaccine. PAHO dự định phân bổ vaccine cho các nước Mỹ Latinh từ tháng 3 đến tháng 5/2021 thông qua COVAX, một cơ chế tiếp cận và phân bổ vaccine ngừa COVID-19 trên phạm vi toàn cầu do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đứng đầu.

Phó Giám đốc PAHO chỉ rõ tất cả nước Mỹ Latinh đã tham gia cơ chế này dù một số nước thiếu nguồn lực tài chính để tự mua vaccine. Ông nêu rõ trong trong trường hợp COVAX chỉ cung cấp đủ vaccine cho 10% đến 20% dân số Mỹ Latinh, nhiều quốc gia trong khu vực này buộc tìm kiếm các thỏa thuận mua vaccine riêng rẽ với các hãng dược phẩm. Một số nước Mỹ Latinh đã đặt cọc những khoản tiền rất lớn để đảm bảo sớm vaccine, song điều này dường như “xa vời” đối với một số quốc gia có thu nhập thấp như Bolivia, Haiti, Guyana, một số đảo quốc Caribe hay một số quốc gia bị thiên tai hoành hành như El Salvador, Honduras và Nicaragua.

Argentina mới đây đã đạt thỏa thuận với các hãng dược phẩm nhằm đảm bảo vaccine có sẵn cho 28 triệu trong tổng số 44 triệu người dân nước này, đồng thời giao cho quân đội tham gia phấn phối dược phẩm này. Peru cũng “nhanh chân” đặt hàng 9,5 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 và đang thỏa thuận với các hãng dược phẩm khác để cung cấp vaccine cho 24,5 triệu trong tổng số 31 triệu người dân nước này. Tương tự, Venezuela đã đạt thỏa thuận với Nga để mua 10 triệu liều vaccine Sputnik V trong quý I/2021 và có kế hoạch tiên phòng trên diện rộng từ tháng 4 năm sau tại nước này.

Tuy nhiên, ông Virgilio Vasquez, người đừng tổ chức phi chính phủ Doctors United, cho rằng ngoài những vấn đề trên, Venezuela đối mặt với thách thức về nhiên liệu và điện năng để đảm bảo vận hành tốt chuỗi cung ứng lạnh và phân phối vaccine đến người dân.