Các nhà vật lý cảnh báo: Trái đất có thể rơi vào hỗn loạn
Nếu tiếp tục bị tàn phá cực đoan, hệ thống địa chất và khí hậu của Trái đất sẽ trở nên hỗn loạn và không thể trở lại ổn định, các nhà khoa học cảnh báo.
Sự tàn phá của con người đối với thiên nhiên đang gây những hậu quả cho Trái đất – Ảnh: của T.J WYATT
Nhiều năm nay, các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt xảy ra trên Trái đất thường xuyên hơn. Cháy rừng dữ dội, bão hoành hành, nhiệt độ đạt kỷ lục mới.
Các nhà khoa học về khí hậu cảnh báo đây là hậu quả từ hoạt động của con người, chẳng hạn như đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng và gia tăng sản xuất nông nghiệp.
Theo các nhà khoa học, nếu Trái đất tiếp tục bị tàn phá cực đoan hơn nữa, hệ thống địa chất và khí hậu của Trái đất sẽ trở nên hỗn loạn và không thể trở lại tình trạng ổn định.
Nhóm nhà khoa học quốc tế – do nhà vật lý Alex Bernadini của Đại học Porto (Bồ Đào Nha) đứng đầu – đề xuất các cơ quan khoa học toàn cầu nên nhìn nhận về một kỷ nguyên địa chất mới đang đến: Anthropocene.
Đây là thời kỳ mà hoạt động của con người tạo ra tác động đáng kể và rõ rệt lên toàn bộ hệ thống Trái đất, bao gồm địa quyển, sinh quyển, thủy quyển và khí quyển.
Video đang HOT
Theo sau kỷ nguyên Holocene (bắt đầu từ khoảng 11.700 năm trước), kỷ nguyên Anthropocene được các nhà khoa học cho rằng bắt đầu vào khoảng giữa thế kỷ 20 – đỉnh cao của kỷ nguyên hạt nhân.
Ông Bernadini và các đồng nghiệp đã quyết định lập mô hình quá trình chuyển đổi từ Holocene sang Anthropocene như một quá trình chuyển pha và tính toán quỹ đạo tương lai của nó cho phù hợp. Đó là quá trình chuyển đổi của địa chất từ trạng thái này sang trạng thái khác ở điểm tới hạn.
Thế giới của chúng ta có một không gian hữu hạn để cư trú, một lượng tài nguyên hữu hạn và tốc độ phát triển hữu hạn.
Các nhà nghiên cứu đã quyết định biểu thị các kết quả có thể xảy ra của quá trình chuyển đổi giai đoạn Anthropocene bằng bản đồ hậu cần. Đây là một công cụ để khám phá cách địa chất và khí hậu phát triển từ một điểm đơn giản đến các hoạt động phức tạp và thậm chí hỗn loạn, để tìm hướng khắc phục.
El Nino đang gây nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu
Hiện tượng El Nino cực đoan nhất đang quay trở lại, có nguy cơ dẫn đến thiếu lương thực và mất điện, gián đoạn chuỗi cung ứng và lạm phát toàn cầu.
El Nino và biến đổi khí hậu khiến hạn hán tại châu Á và Thái Bình Dương - Ảnh: ADB
Việc chuyển sang giai đoạn El Nino mới có thể tạo ra sự hỗn loạn, đặc biệt là ở các nền kinh tế mới nổi đang phát triển nhanh. Lưới điện căng thẳng và mất điện trở nên thường xuyên hơn, Hãng tin Bloomberg nhận định.
Tác động nguồn cung toàn cầu
Theo mô hình của cơ quan nghiên cứu kinh tế Bloomberg Economics, El Nino trước đây từng tác động rõ rệt đến lạm phát toàn cầu. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng GDP, đặc biệt là Brazil, Ấn Độ và Úc cùng nhiều quốc gia dễ bị tổn thương khác.
Sự quay trở lại của El Nino lần này còn cộng hưởng với thời tiết khắc nghiệt và nhiệt độ gia tăng do biến đổi khí hậu, làm cho nguy cơ lạm phát trở nên đáng sợ hơn. Peru cho biết họ chi 1 tỉ USD trong năm nay để chống lại các tác động của khí hậu và thời tiết.
Bà Bhargavi Sakthivel, kinh tế gia của Bloomberg Economics, nhấn mạnh: "Giữa lúc thế giới đang vật lộn với nguy cơ lạm phát và suy thoái kinh tế cao, rõ ràng hiện tượng El Nino xuất hiện không đúng lúc. Trong khi các chính sách can thiệp có xu hướng kiềm chế nhu cầu, El Nino lại ảnh hưởng đến nguồn cung".
Chẳng hạn, ở Chile, nơi cung cấp 30% sản lượng đồng thế giới, El Nino có thể gây ra mưa lớn, từ đó có thể hạn chế khả năng tiếp cận các mỏ đồng. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến giá chip máy tính, ô tô và thiết bị gia dụng.
Cháy rừng ở Canada - Ảnh: CTV NEWS
Hoặc như ở Trung Quốc, nhiệt độ ngột ngạt đã g.iết c.hết gia súc và tiềm ẩn sự cố lưới điện. Hạn hán vào mùa hè năm 2022 đã khiến các quan chức Trung Quốc phải cắt điện nhiều nhà máy ở Trung Quốc trong gần hai tuần, làm gián đoạn nguồn cung cho các đại công xưởng sản xuất bao gồm Apple Inc. và Tesla Inc.. Nhà chức trách dự đoán tình trạng thiếu điện sẽ xảy ra nhiều hơn vào mùa hè này.
Ngay cả giá một tách cà phê cũng có thể tăng lên nếu Brazil, Việt Nam và các nhà cung cấp hàng đầu khác bị ảnh hưởng.
Có thể thay đổi vĩnh viễn quỹ đạo thu nhập
Bà Katharine Hayhoe, khoa học gia trưởng của Tổ chức bảo vệ môi trường Mỹ The Nature Conservancy, cho biết El Nino diễn ra cùng với xu hướng ấm lên trong thời gian dài giống như một cú tác động kép. Các hiệu ứng sẽ kéo dài trong nhiều năm.
Theo bà Hayhoe, các nhà kinh tế ở Cục Dự trữ liên bang tại Dallas đã cảnh báo vào năm 2019 rằng thiệt hại do chu kỳ El Niño "có khả năng tác động tiêu cực dai dẳng đến tăng trưởng sản lượng" và thậm chí có thể "làm thay đổi quỹ đạo thu nhập vĩnh viễn".
Các nhà nghiên cứu khí hậu cũng tìm thấy những tác động kinh tế phức hợp. Các nhà khoa học Dartmouth ước tính rằng El Nino 1997-1998 đã dẫn đến tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ bị mất 5.700 tỉ USD trong 5 năm sau đó. Mô hình của họ ước tính rằng vào cuối thế kỷ này, El Nino sẽ làm giảm khoảng 84.000 tỉ USD GDP.
Nhưng rủi ro nghiêm trọng nhất sẽ diễn ra ở vùng nhiệt đới và Nam bán cầu. Theo mô hình của Bloomberg Economics, El Nino có thể làm giảm gần nửa điểm phần trăm so với tăng trưởng GDP hằng năm ở Ấn Độ và Argentina. Riêng ở Peru, Úc và Philippines có thể giảm khoảng 0,3 điểm phần trăm.
Ngay từ năm 2000, Quỹ T.iền tệ quốc tế đã cảnh báo rằng El Nino có thể làm tăng thêm 4 điểm phần trăm đối với lạm phát giá cả hàng hóa, chưa kể tác động hiện tại của biến đổi khí hậu.
Một ngày trên Trái đất từng chỉ có 19 giờ Đã có thời điểm trong lịch sử hỗn loạn của Trái đất, mọi thứ gần như chậm lại và đi vào bế tắc, hành tinh chúng ta chỉ còn quay 19 giờ là hết một vòng của ngày. Trái đất từng quay 19 giờ trong một ngày - Ảnh: Earth.org Một nghiên cứu mới cho thấy một ngày trên Trái đất từng chỉ...