Các nguyên nhân tiềm ẩn làm tắc vòi trứng gây vô sinh và cách phòng ngừa hiệu quả

Trong trường hợp ống dẫn trứng bị tắc khiến trứng và tinh trùng không gặp được nhau thì sẽ rất khó thụ thai, thậm chí là vô sinh.

Vòi trứng hay ống dẫn trứng nằm ở 2 bên buồng trứng, có dạng ống rỗng nối buồng trứng với buồng tử cung.

Vòi trứng có nhiệm vụ dẫn trứng trưởng thành từ buồng trứng đến tử cung đồng thời, vận chuyển trứng đã được thụ tinh về buồng tử cung để làm tổ.

Quá trình thụ tinh thường diễn ra khi tinh trùng và trứng di chuyển trong ống dẫn và gặp nhau. Do vậy, nếu vòi trứng bị viêm tắc, tinh trùng không thể gặp trứng, gây cản trở tới việc thụ thai.

1. Nguyên nhân gây viêm tắc vòi trứng

Nguyên nhân phổ biến nhất của tắc ống dẫn trứng là bệnh viêm vùng chậu (PID). Bệnh viêm vùng chậu dẫn đến hình thành sẹo ở vòi trứng hoặc gây ứ dịch buồng trứng, cản trở quá trình vận chuyển trứng.

Theo ThS.BS Lê Quang Dương, có nhiều nguyên nhân gây viêm tắc vòi trứng như quan hệ tình dục không an toàn, vệ sinh vùng kín kém, nạo phá thai không an toàn… do đó cần được thăm khám và làm các chẩn đoán cụ thể.

Các nguyên nhân tiềm ẩn gây tắc ống dẫn trứng bao gồm:

Nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục, đặc biệt là Chlamydia hoặc bệnh lậu. Những bệnh này gây viêm niệu đạo, viêm cổ tử cung nếu không được điều trị dẫn đến tổn thương và hình thành mô sẹo ở vòi trứng.Tiền sử nhiễm trùng tử cung do phá thai hoặc sảy thai;Nhiễm trùng lây lan từ âm đạo: Viêm vòi trứng thường có nguyên nhân do nhiễm trùng từ âm đạo, tử cung hoặc cổ tử cung lan vào buồng trứng và ống dẫn trứng.Nhiễm trùng lan xuống từ khoang bụng khi viêm phúc mạc (vỡ ruột thừa);Mang thai ngoài tử cung;Phẫu thuật trước đó liên quan đến ống dẫn trứng, bao gồm thắt ống dẫn trứng;Lạc nội mạc tử cung: Các nang lạc nội mạc tử cung trong buồng trứng có thể chui vào vòi trứng gây tắc nghẽn ống dẫn trứng.

Ngoài ra, vệ sinh kinh nguyệt không đúng cách dễ dẫn đến hiện tượng nhiễm trùng nội mạc tử cung. Khi máu kinh chảy ngược từ buồng tử cung vào trong ống dẫn trứng, có thể mang theo các vi khuẩn gây bệnh. Điều này có thể giải thích tại sao các triệu chứng của viêm ống dẫn trứng bắt đầu ngay sau khi hành kinh thường xuyên hơn tại bất kỳ thời điểm nào.

Tắc ống dẫn trứng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

2. Tắc vòi trứng gây vô sinh

Mỗi tháng, khi quá trình rụng trứng xảy ra, một quả trứng sẽ được giải phóng khỏi một trong hai buồng trứng. Trứng di chuyển từ buồng trứng, qua các ống và vào tử cung. Tinh trùng cũng cần bơi từ cổ tử cung, qua tử cung và qua ống dẫn trứng để đến gặp trứng. Quá trình thụ tinh thường diễn ra khi trứng di chuyển qua ống.

Nếu một hoặc cả hai ống dẫn trứng bị tắc, trứng không thể đến tử cung và tinh trùng không thể gặp trứng, cản trở quá trình thụ tinh và mang thai.

Cũng có thể ống không bị tắc hoàn toàn mà chỉ bị tắc một phần. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.

Hậu quả thường gặp nhất của viêm vòi trứng là dẫn đến tắc nghẽn ống dẫn trứng hoặc ứ dịch làm mất chức năng của vòi trứng dẫn đến vô sinh. Tắc vòi trứng chiếm từ 25-30% các trường hợp gây hiếm muộn vô sinh ở phụ nữ.

Tắc vòi trứng hiếm khi gây ra triệu chứng cụ thể. Dấu hiệu đầu tiên của tắc ống dẫn trứng thường là vô sinh. Nếu bạn không có thai sau 1 năm cố gắng (hoặc sau 6 tháng, nếu bạn từ 35 tuổi trở lên), bác sĩ sẽ yêu cầu chụp X-quang chuyên biệt để kiểm tra ống dẫn trứng của bạn, cùng với các xét nghiệm sinh sản cơ bản khác.

Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây tắc ống dẫn trứng có thể có các triệu chứng riêng. Ví dụ, lạc nội mạc tử cung và bệnh viêm vùng chậu (PID) có thể gây đau bụng kinh và đau khi quan hệ tình dục.

3. Điều trị tắc ống dẫn trứng

Nếu bạn chỉ bị tắc 1 bên vòi trứng và có một ống bình thường, bạn có thể mang thai mà không cần quá nhiều sự trợ giúp. Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn một số loại thuốc hỗ trợ để tăng cơ hội rụng trứng ở bên vòi trứng lành.

Tuy nhiên, đây không phải là một lựa chọn nếu cả hai ống đều bị tắc. Điều duy nhất có thể giúp thông ống bị tắc là phẫu thuật, nhưng không phải lúc nào cũng thành công. Cơ hội thành công phụ thuộc vào độ tuổi của bạn (càng trẻ càng tốt), mức độ tắc nghẽn và vị trí cũng như nguyên nhân gây tắc nghẽn. Bạn có 20-40% cơ hội mang thai sau khi phẫu thuật.

Nếu bạn bị tắc cả 2 bên vòi trứng, bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Đây là phương pháp hiệu quả giúp việc thụ thai trở nên khả thi mà không liên quan đến các ống dẫn trứng.

Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp hiệu quả trong trường hợp người phụ nữ bị tắc cả 2 bên vòi trứng.

4. Phòng ngừa như thế nào?

Phần lớn các ống dẫn trứng bị tắc là do nhiễm trùng vùng chậu vì vậy bạn nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe sinh sản bằng cách kiểm soát tốt các nguy cơ bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI), cũng như kiểm tra các triệu chứng đáng lo ngại ngay lập tức. Đây là một bước quan trọng trong việc ngăn ngừa vô sinh do viêm tắc ống dẫn trứng. Nếu các bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc nhiễm trùng vùng chậu được phát hiện sớm, việc điều trị có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của mô sẹo.

Nên sử dụng bao cao su và xét nghiệm STI thường xuyên (đặc biệt nếu bạn có hành vi tình dục có nguy cơ cao) để ngăn ngừa tổn thương ống dẫn trứng do STI.

Bạn gái nên chú ý vệ sinh vùng kín sạch sẽ và đúng cách, nhất là khi có kinh nguyệt. Lưu ý sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để tránh mang thai ngoài ý muốn. Thực hành quan hệ tình dục an toàn để phòng tránh viêm nhiễm và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.