Các kịch bản của đồng ruble trước tác động của đàm phán Nga – Mỹ

Ngày 21/2, Ngân hàng Trung ương Nga đã ấn định tỷ giá hối đoái chính thức của đồng ruble như sau: đối với đồng nhân dân tệ- 12,14 ruble, đối với đồng USD – 88,51 ruble, đối với đồng euro – 92,48 ruble.

Đồng ruble của Nga. Ảnh: THX/TTXVN

Như vậy, chỉ trong một ngày tỷ giá giữa đồng USD và ruble đã giảm 1 ruble 91 kopeck, tỷ giá giữa đồng euro và ruble giảm 1 ruble 58 kopeck.

Nhà phân tích Ivan Efanov tại công ty Tsifra Broker, lưu ý rằng tính từ ngày 12/2, thời điểm diễn ra cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ và Tổng thống Nga, thì đồng ruble đã tăng giá 8,4% so với USD, 7,1% so với đồng euro và 6,81% so với đồng nhân dân tệ.

Tuy nhiên, trên thực tế, đồng ruble đã bắt đầu thể hiện xu hướng này sớm hơn -từ đầu năm 2025, khi vẫn chưa đến lễ nhậm chức của ông Donald Trump và việc ông thực hiện lời hứa tranh cử là sẽ nhanh chóng chấm dứt xung đột ở Ukraine. Trong thời gian đó, tỷ giá hối đoái của đồng USD so với đồng ruble đã giảm 22,28%, giá trị của đồng euro đã giảm 21,3% và đồng nhân dân tệ – giảm 22,02%, nhà phân tích Vladimir Chernov tại Freedom Finance Global cho biết.

Chuyên gia này cho biết thêm rằng phản ứng của đồng ruble thực sự quá mạnh – hơn 20% trong vòng chưa đầy hai tháng, mức này được coi là biến động cao và hiếm xảy ra ngay cả đối với các tài sản rủi ro.

Đồng thời, các chuyên gia không thấy bất kỳ yếu tố cơ bản nào khiến đồng ruble tăng giá. Trên thực tế, cán cân cung cầu tiền tệ trong nước chưa thể thay đổi đáng kể do lệnh trừng phạt vẫn chưa được dỡ bỏ. Do đó, mọi diễn biến liên quan đến tỷ giá hối đoái hiện nay đều là phản ứng thuần túy trước các sự kiện địa chính trị.

Tuy nhiên, cũng có một yếu tố nội tại giúp đồng ruble mạnh lên. Mùa nộp thuế đang đến gần và các công ty đang bán ngoại tệ để nộp thuế. Thời điểm thanh toán tài chính của các nhà xuất khẩu đạt đỉnh vào ngày 25 và 28 tháng 2, cũng như lệnh trừng phạt của Mỹ đối với ngành dầu khí Nga có hiệu lực vào ngày 27/2, chuyên gia thị trường chứng khoán tại BCS World of Investments, Dmitry Babin, cho biết. Một số công ty có tên trong danh sách trừng phạt có thể chuyển đổi một lượng lớn ngoại tệ sang ruble trước ngày này, điều này sẽ làm tăng lượng ngoại tệ bán ra.

Điều gì đang chờ đợi đồng ruble?

Các chuyên gia không kỳ vọng đồng ruble sẽ suy yếu mạnh. Hơn nữa, họ tin tưởng rằng tình hình này chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và sẽ kết thúc vào đầu tháng 3.

Ít nhất, nếu đến đầu tháng 3 không có thỏa thuận rõ ràng (giữa Nga và Mỹ) và tuyên bố chính thức nào về việc dỡ bỏ (đóng băng) ít nhất một số lệnh trừng phạt, thì sau khi kết thúc kỳ đóng thuế, đợt tăng giá mạnh của đồng ruble sẽ dừng lại.

Còn nếu Nga và Mỹ thực hiện các biện pháp thiết thực để cải thiện quan hệ, đặc biệt là trong lĩnh vực tài chính, điều này sẽ dẫn đến dòng vốn chảy vào nước này, bao gồm cả vốn nước ngoài và tỷ giá đồng USD và ruble có thể tiếp tục giảm xuống còn khoảng 70-80 ruble, chuyên gia phân tích Denis Popov của ngân hàng Promsvyazbank tin tưởng nhưng vẫn chưa coi đây là kịch bản cơ sở.

Đưa ra dự báo cho đồng ruble lúc này là không dễ dàng, vì bất kỳ thay đổi địa chính trị nào cũng có thể ngay lập tức thay đổi tỷ giá, lên hay xuống tùy thuộc vào tiến trình đàm phán chấm dứt xung đột tại Ukraine.

Quan trọng là phải hiểu tỷ giá hối đoái nào có lợi cho chính quyền? Một mặt, việc tăng giá đồng ruble trong dài hạn là cần thiết nhằm mục đích giảm kỳ vọng lạm phát và tăng giá. Và điều này sẽ giúp ích rất nhiều cho Ngân hàng Trung ương Nga, khi cơ quan này đã nhiều tháng qua không thể giảm lạm phát ngay cả khi phải đánh đổi bằng mức lãi suất chủ chốt rất cao. Trong khi việc đồng ruble phá giá kích thích lạm phát tăng thông qua việc tăng chi phí nhập khẩu.

Mặt khác, tỷ giá cao hiện nay không thực sự có lợi cho kế hoạch bổ sung ngân sách và nếu tình hình này tiếp diễn trong thời gian dài, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nga sẽ bắt đầu có biện pháp, chuyên gia Ivan Efanov tin tưởng. Ngân sách được xây dựng với tỷ giá trung bình năm là 96,5 ruble với giá dầu là 69,7 USD/thùng, trong khi giá dầu Urals vào tháng 1 thấp hơn – 66,5 USD/thùng và tỷ giá hiện cũng thấp hơn – 88 ruble/USD.

Các nhà xuất khẩu cần đồng ruble yếu hơn thì họ mới có thể kiếm được nhiều tiền hơn và lấp đầy ngân sách bằng nguồn thu nhập cao hơn. Sự tăng giá của đồng ruble gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh thu xuất khẩu và thu ngân sách.

“Đồng ruble có thể “giảm giá trở lại”, trước tiên là do tin tức địa chính trị tiêu cực, vì lập trường của các bên đàm phán còn rất xa mới đạt được điểm chung. Thứ hai, không được quên về thâm hụt ngân sách. Đồng ruble mạnh không có lợi cho Bộ Tài chính. Do đó, nếu đồng ruble tăng giá quá mức, Bộ Tài chính và Ngân hàng Nga có thể tăng mua ngoại tệ”, ông Alexey Grishchenko, giáo sư Trường Quản lý Cao cấp thuộc Đại học Tài chính trực thuộc Chính phủ Liên bang Nga, cho biết.

Theo ước tính của ông, một tỷ giá hối đoái thuận lợi giữa đồng ruble và USD là ở mức từ 95-105 ruble/USD vào năm 2025. Tỷ giá này sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách liên bang. Do đó, ông Grishchenko tin rằng tỷ giá hối đoái đồng ruble trong quý II/2025 sẽ dao động trong khoảng này, từ 95-105 ruble đổi 1 USD.

Nhà phân tích Chernov tin rằng tỷ giá hối đoái USD-ruble phù hợp với cả bên xuất khẩu và bên nhập khẩu là khoảng 90-92 ruble. Ông đưa ra ý kiến này xuất phát từ thực tế rằng khi chính quyền điều tiết tỷ giá hối đoái đồng ruble trong một năm rưỡi thông qua việc bắt buộc các nhà xuất khẩu bán doanh thu ngoại tệ, tỷ giá hối đoái đồng USD-ruble tám tháng liên tiếp đã biến động trong một biên độ rất hẹp là 89-93 ruble/USD. Nếu chính quyền duy trì tỷ giá này trong thời gian dài như vậy thì có lẽ đây là tỷ giá dễ chịu. Tuy nhiên, ông Chernov không loại trừ khả năng nếu thâm hụt ngân sách của Nga tăng vào cuối năm, thì tỷ giá sẽ lại hoàn toàn khác.

Theo giới chuyên gia, có nhiều yếu tố có thể buộc đồng ruble giảm giá. Nhà phân tích Chernov lưu ý rằng đồng ruble có thể yếu đi nếu thặng dư trong tài khoản thương mại của Nga giảm trong bối cảnh xuất khẩu giảm hoặc nhập khẩu vào nước này tăng mạnh. Mà xuất khẩu hoàn toàn có thể giảm vì vào cuối tháng 2, lệnh trừng phạt của Mỹ đối với tàu chở dầu của Nga và gói trừng phạt thứ 16 của Liên minh châu Âu (EU) được đưa ra gần đây đều sẽ có hiệu lực, trong đó cũng áp đặt lệnh cấm hoạt động lên 73 tàu chở dầu của Nga.

Một mặt, quan hệ giữa Mỹ và Nga đang có chuyển biến khả quan, mặt khác, áp lực trừng phạt có thể gia tăng. Các lệnh trừng phạt mới của Mỹ và EU có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu dầu và tác động tiêu cực đến cán cân thương mại ngay từ tháng 3. Mà giảm xuất khẩu là yếu tố cơ bản khiến đồng ruble mất giá, và mức mất này khó ngăn chặn vì lệnh bắt buộc bán doanh thu ngoại tệ sẽ không còn hiệu quả nữa.