Các dấu hiệu sớm cảnh báo đột quỵ

Đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch máu não) có thể xảy ra ở bất cứ thời điểm nào.

Nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến những di chứng không thể phục hồi, thậm chí tử vong.

Theo Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), đột quỵ là một bệnh lý gây tổn thương nghiêm trọng cho não bộ. Nguyên nhân xuất phát từ sự gián đoạn việc vận chuyển máu nuôi dưỡng não bộ do mạch máu bị tắc nghẽn hay bị vỡ.

Nhận biết sớm dấu hiệu của đột quỵ để có thể xử lý và cấp cứu kịp thời là vô cùng quan trọng giúp điều trị kịp thời, tránh các di chứng.

Có 2 loại đột quỵ: đột quỵ nhồi máu não và đột quỵ xuất huyết não. Trong đó, đột quỵ nhồi máu não, còn gọi là thiếu máu não cục bộ, là tình trạng động mạch não bị thuyên tắc một phần hoặc hoàn toàn dẫn tới việc lưu lượng máu cung cấp tới não bị giảm đột ngột. Tình trạng này chiếm đại đa số, khoảng 85% ca đột quỵ. Đột quỵ xuất huyết não còn gọi là xuất huyết nội sọ, là một trường hợp hiếm gặp hơn của đột quỵ, khoảng 15%. Tình trạng này xảy ra khi mạch máu não bị vỡ đột ngột làm máu tràn vào nhu mô não gây tổn thương não.

Minh họa 3D mạch máu não và nguyên nhân gây đột quỵ. Ảnh SHUTTERSTOCK

Tỷ lệ tử vong 10 – 20%

Não là cơ quan điều khiển mọi hoạt động sống của cơ thể. Mỗi vùng trên não đảm nhận nhiệm vụ và vai trò khác nhau. Khi có tổn thương não xảy ra sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của bệnh nhân. Ví dụ, nếu tổn thương vùng vận động, có thể gây ra tình trạng yếu liệt một bộ phận cơ thể hoặc thậm chí liệt nửa người. Nếu tổn thương vùng ngôn ngữ, người bệnh sẽ không nói được hoặc không hiểu được ngôn ngữ.

Khoảng 30 – 50% người bệnh đột quỵ không thể có lại được khả năng độc lập về chức năng và 15 – 30% trong tổng số người bệnh đột quỵ bị khiếm khuyết vĩnh viễn.

Mỗi năm trong nước có khoảng 200.000 trường hợp bị đột quỵ với tỷ lệ tử vong từ 10 – 20%. Trong đó, cứ 4 ca bị đột quỵ chỉ có 1 ca có thể độc lập đi lại. Do đó, nhận biết sớm các triệu chứng của đột quỵ là vô cùng quan trọng, để cấp cứu kịp thời và có điều trị phục hồi sau đột quỵ.

Thời gian là mạng sống

Đối với bệnh nhân bị đột quỵ, thời gian vàng cho cấp cứu là từ 3 – 6 tiếng (tốt nhất là trong vòng 3 tiếng).

Cần xử trí đúng cách khi gặp người bị đột quỵ: đỡ hoặc dìu người đột quỵ, tránh té ngã gây tổn thương. Để người bệnh ở nơi thoáng mát, nằm nghiêng một bên nếu người bệnh nôn. Gọi xe đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Đưa người bệnh vào bệnh viện càng nhanh càng tốt, để có thể cứu sống kịp thời và làm giảm các di chứng do đột quỵ gây ra.

Lưu ý, không tự ý xoa dầu nóng, cạo gió, dùng kim đâm đầu ngón tay hoặc cho uống bất kỳ loại thuốc nào khác.

Nhận biết người bị đột quỵ

Mất thăng bằng, hoa mắt chóng mặt, cử động khó khăn, không thể phối hợp các động tác vận động.

Đau đầu dữ dội, cơn đau đến rất nhanh, có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn.

Tầm nhìn bị giảm đột ngột, mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn.

Yếu liệt một bên cơ thể hoặc không thể cử động một bên chân tay. Cách nhận biết chính xác nhất là bạn không thể nhấc 2 tay lên cùng 1 lúc.

Đột nhiên cảm thấy mất sức, cơ thể mệt mỏi.

Tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó, nhân trung bị lệch.

Mất khả năng nói hoặc nói nhưng khó phát âm, không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người bị đột quỵ lặp lại một câu ngắn bạn vừa nói.

Người bị đột quỵ có thể có một vài hoặc tất cả các dấu hiệu trên. Vì vậy, phải chú ý các biểu hiện của người bị đột quỵ để đưa đi cấp cứu kịp thời, tránh bỏ sót dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.