Các đại gia công nghệ đều muốn sở hữu một nền tảng

Những năm 1990, rất nhiều các công ty công nghệ được đầu tư và cũng rất nhiều đã trở thành công ty đại chúng. Thị trường chứng khoán đã đưa các công ty ấy lên đến đỉnh cao rồi lâm vào khủng hoảng. Chỉ một số công ty tồn tại được. Những công ty đã thất bại chính là những công ty dựa vào lượng khách truy cập trang web của họ, bởi đa phần những trang web lúc đó chỉ là những trang “quảng cáo” cho sản ph ẩm thực tế của họ.

Những công ty tồn tại được qua đợt khủng hoảng ấy khéo léo hơn, được đầu tư tốt hơn và bản chất của họ không chỉ dừng ở một trang “giới thiệu sản phẩm”. Họ đã đưa công nghệ lên một trình độ mới, với việc sáng tạo ra những cách thức hoàn toàn mới để kinh doanh. Hãy nghĩ đến Amazon, eBay và Google. Họ không phải là đại diện kỹ thuật số cho việc kinh doanh offline của họ. Thực tế thì cả 3 công ty này đều không hề có mảng kinh doanh offline nào. Nhưng những gì họ làm đã thay đổi cách thức thương mại truyền thống hoạt động.

Thời đại hiện nay cũng có chút giống với những năm 1990, khi mà rất nhiều các công ty công nghệ có thể thu hút vốn đầu tư hay có chỗ trong các vườn ươm. Trong khi những năm 1990, các công ty đa phần là những trang web “giới thiệu sản phẩm” thì hiện nay đa phần là những công cụ tiện ích. Các startup tập trung chỉ vào 1 điểm thường dễ nhận được đầu tư hơn các startup khác. Lý do ư? Có lẽ đó là xu hướng muốn tìm một Instagram tiếp theo của các nhà đầu tư. Instagram là một công cụ chia sẻ và chỉnh sửa ảnh, cực kỳ phổ biến với giới trẻ, và mặc dù chưa hề có một mô hình kinh doanh đem lại doanh thu nhưng đã được Facebook mua lại với giá lên đến 1 tỷ USD. Và giờ đây tất cả mọi người đều cố gắng trở thành một Instagram thứ hai. Nhưng liệu mô hình chỉ tập trung giải quyết 1 nhu cầu này có bền vững không?

Câu trả lời của biên tập viên Darcy Travlos của Forbes là Không. Theo cô thì những công ty công nghệ có khả năng trở thành một nền tảng hoặc một sinh thái mới là những công ty bền vững, và có thể thu hút được những đầu tư dài dạn. Cô đã chỉ ra những ví dụ rất thực tế với Apple, LinkedIn, Amazon, eBay, Google và Facebook.

Apple là một ví dụ rất tuyệt vời. Họ đã tạo ra cả một quan niệm mới – công nghệ tiêu dùng – tại một thời điểm mà thế giới đều đang hướng về công nghệ doanh nghiệp (ví dụ như Cisco). Apple là hình mẫu lý tưởng cho việc thiết lập một nền tảng công nghệ tiêu dùng. Họ là người đầu tiên, và cũng là người cực kỳ thành công, tập trung vào một hệ thống công nghệ dành cho người tiêu dùng và làm ngạc nhiên cả các nhà đầu tư phố Wall. Sản phẩm tiêu dùng thành công đầu tiên của Apple là iPod, và Apple đã tận dụng điều này để tạo nên cả một hệ sinh thái xây dựng trên hệ điều hành và các sản phẩm khép kín của hãng. Kết quả? Sau 10 năm, giá cổ phiếu của Apple tăng từ 7,1 USD lên 705 USD, với doanh thu tăng hàng trăm phần trăm.

LinkedIn thì phát triển từ một mạng lưới dành cho các chuyên gia đến một nền tảng dành cho cả ngành công nghiệp tuyển dụng chuyên nghiệp. Thậm chí cả BranchOut, công ty nhận được rất nhiều quan tâm trong năm ngoái nhờ khả năng sử dụng thông tin bạn bè trên Facebook để tuyển dụng, cũng không thể cạnh tranh vị trí thống trị của LinkedIn. Cũng như eBay, LinkedIn đã biên cả một ngành công nghiệp trước đây chỉ dựa trên giấy tờ thành một chợ điện tử hiệu quả. LinkedIn giờ đã trở thành một nền tảng việc làm. Theo nghiên cứu mới nhất của công ty phần mềm tuyển dụng Bullhorn, 98,% những nhà tuyển dụng sử dụng mạng xã hội để tìm kiếm những ứng viên tiềm năng, và 97,4% họ sử dụng LinkedIn. Điều này cũng có nghĩa là LinkedIn đã có gần như 100% thị phần. LinkedIn IPO tháng 5 năm 2011 với giá 45 USD / cổ phiếu và đến nay, giá cổ phiếu của LinkedIn là 156 USD, tăng gấp gần 4 lần chỉ trong chưa đầy 2 năm.

Amazon khởi đầu là một nhà bán sách trực tuyến. Sau này công ty đã phát triển cơ sở hạ tầng của riêng mình để tập trung cho thương mại điện tử. Đầu tiên, Amazon giới thiệu công cụ One Click, giúp người dùng đặt mua chỉ bằng một cú nhấn chuột. Công cụ này là một phần thiết yếu trong hệ thống thương mại điện tử của Amazon. Sau đó, Amazon phát triển một cơ sở hạ tầng rộng lớn hơn, dành cho tất cả các doanh nghiệp kỹ thuật số, không chỉ thương mại điện tử, mang tên Amazon Web Services. Dịch vụ này ban đầu chỉ với mục đích hỗ trợ cho Amazon, nhưng sau khi mở rộng ra, đến nay Amazon Web Services được dự đoán mang về doanh thu 2 tỷ USD hàng năm, và tính đến năm 2016 ước tính doanh thu Amazon Web Services mang về sẽ là 10 tỷ USD hàng năm. Với dịch vụ web, host và lưu trữ, Amazon trở nền một nền tảng, là xương sống cho các startup công nghệ khác như Dropbox. Amazon đã từ một công ty bán sách trực tuyến trở thành một công ty nền tảng. Và từ khi IPO tháng 5 năm 1997 với giá 1,5 USD/ cổ phiếu, đến nay giá trị cổ phiếu của công ty là 260 USD, tăng đến hơn 17.000%.

eBay là công ty đầu tiên và cũng là công ty thành công nhất khi chuyển đổi ngành công nghiệp rao vặt thành một mảng kinh doanh trị giá 74 tỷ USD. Câu chuyện của eBay cũng tương tự như Amazon. Để hỗ trợ mảng kinh doanh chính, eBay đã mua lại công cụ thanh toán điện tử PayPal tháng 7 năm 2002 với giá 1,5 tỷ USD. Ngày nay, tổng giá trị giao dịch qua PayPal là 14 tỷ USD, gấp 3 lần so với năm ngoái, và chiếm đến 39% doanh thu của eBay, tức là 19% thương mại điện tử toàn cầu. Từ một trang đấu giá giữa các cá nhân, eBay giờ đây đã trở thành một chợ điện tử và một nền tảng thanh toán di động. Từ khi IPO đến nay, giá cổ phiếu của eBay đã tăng 7.000%.

Google, nền tảng tìm kiếm và quảng cáo, giờ đây đã có cả một hệ sinh thái. Thị phần của hệ sinh thái này phụ thuộc khá nhiều vào các đối tác như Samsung, như trước đây Microsoft đã thành công với các đối tác Dell, Intel, HP và IBM. Google trở đây đã có hệ điều hành di động có thị phần lớn nhất thế giới. Thực tế, giờ đây Google có thể được coi như 2 công ty: Tìm kiếm và Hệ điều hành di động. Và cả 2 công ty này đều hoạt động như nền tảng vậy. Ở mảng tìm kiếm, đối thủ của Google là Facebook và Microsoft, và ở di động là Apple. Nhưng tại thời điểm hiện tại, Google vẫn đang là người chiến thắng ở cả 2 mảng. Từ khi IPO đến nay, giá cổ phiếu của Google đã tăng 830%.

Facebook kết nối những con người với nhau, và là người tiên phong trong lĩnh vực mạng xã hội. Giờ đây, thách thức của Facebook là mang thêm một điều gì đó đặc biệt hơn, cá nhân hóa hơn cho người dùng. Hãy tưởng tượng đến iOS và việc bị Android giành mất thị phần. Điều tương tự cũng có thể sẽ xảy đến với Facebook khi mà hàng loạt các mạng xã hội riêng tư, hay những mạng xã hội tập trung vào sở thích đang liên tục xuất hiện. Đến nay, Facebook vẫn chưa thể chuyển đổi từ một mạng xã hội kết nối bạn bè sang một nền tảng hay một cơ sở hạ tầng. Facebook đang cố gắng thực hiện điều này bằng Facebook Search và Facebook Pages dành cho các công ty. Với thực tế là chưa thể tạo nên được một nền tảng riêng cho mình, giá cổ phiếu của Facebook đã giảm 28% kể từ khi IPO.

Rõ ràng, những công ty đã tạo được một nền tảng cơ sở hạ tầng của riêng mình đã mang lại những giá trị lớn cho nhà đầu tư. Và chính những công ty ấy mới là những công ty mà các nhà đầu tư mong muốn trong dài hạn, thay vì những thành công ngắn hạn của các công ty chỉ tập trung giải quyết 1 nhu cầu.

Theo Genk