Các bệnh da liễu phổ biến ở âm hộ: Làm sao để ngăn ngừa?

Nhiều phụ nữ tìm cách để có được âm hộ đẹp nhưng thật ra việc quan trọng hơn chính là giữ âm hộ sạch và khỏe trước. Hãy tìm hiểu âm hộ là gì và cách ngăn ngừa các bệnh da liễu phổ biến để bảo vệ sức khỏe “cô bé” nhé!

Âm hộ là vùng da nhạy cảm rất dễ bị kích ứng hoặc nhiễm trùng, vì vậy nhiều chị em gặp phải tình trạng ngứa âm hộ, hay cảm giác đau, rát âm hộ. Hello Bacsi sẽ chia sẻ những thông tin giúp bạn hiểu rõ về âm hộ để ngăn ngừa và xử lý các căn bệnh da liễu phổ biến ở âm hộ nhé.

Âm hộ là gì?

Âm hộ, còn gọi là cửa mình, là bộ phận sinh dục nữ có chứa nhiều lớp có tác dụng bao phủ bên ngoài để bảo vệ các cơ quan sinh dục và đường tiết niệu. Cấu trúc của âm hộ bao gồm:

Môi lớn: Bao gồm các nếp gấp phía ngoài, thường có lông và chứa một lớp mỡ có công dụng làm lớp đệm.

Môi bé: Môi bé có da mỏng, có màu sẫm hơn một chút, nằm ở phía trong môi lớn.

Âm vật: Âm vật là một khối mô nhỏ cứng dài khoảng 1,5 cm nằm ở giữa và phía trên của âm hộ. Đây là nơi nhạy cảm nhất trên cơ thể người phụ nữ, tập trung khoảng 8.000 đầu dây thần kinh, mang lại chức năng khoái cảm tình dục.

Tầng sinh môn: Đây là vùng nằm giữa âm đạo và hậu môn. Khi sinh con, phụ nữ thông thường cần phải rạch tầng sinh môn để thai nhi ra ngoài.

Tuyến Bartholin: Tuyến Bartholin thuộc cơ quan sinh dục ngoài, nằm ở cửa âm đạo vị trí 4 giờ và 8 giờ. Chức năng của tuyến này là tiết ra chất nhầy, giữ cho vùng đó được bôi trơn khi giao hợp và giữ ẩm.

Xương mu: Xương nằm ở vị trí dươi phia trươc xương châu, năm giưa hai ben của cơ thể.

Lỗ niệu đạo: Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra khỏi cơ thể. Lỗ niệu đạo của nữ giới gần với âm đạo và hậu môn.

Màng trinh: Màng trinh là lớp màng mỏng nằm bên trong âm đạo nữ giới, cách miệng âm đạo 2 – 3cm.

Các bệnh về da ở âm hộ

Dưới đây là một số căn bệnh về da phổ biến ở âm hộ mà bạn nên tìm cách phòng tránh và chữa trị trước khi chuyển biến thành bệnh phụ khoa trầm trọng hơn.

1. Chàm âm hộ

Chàm là một bệnh viêm da cơ địa. Ở những vùng da khác trên cơ thể, chàm sẽ gây tổn thương bề mặt da, khiến da nứt nẻ, gây ra các mảng đỏ và làm bong những lớp da mỏng và khô. Tuy nhiên, chàm ở âm hộ không giống như vậy. Chàm ở âm hộ khởi phát với một chu kỳ ngứa và gãi sau đó dẫn tới viêm da lichen mãn tính (một bệnh viêm da mãn tính có sự xuất hiện của các vùng da dày lên và ngứa âm hộ rất khó chịu).

Nếu chàm xuất hiện ở vùng da âm đạo cạnh môi bé thì sẽ gây rát và xót. Một số trường hợp chàm ở âm hộ xuất hiện ở giai đoạn sớm. Nguyên nhân của tình trạng này chưa được xác định rõ. Chàm thường khởi phát sau khi tiếp xúc với một chất gây kích ứng hoặc tác nhân dị ứng như:

Băng vệ sinhChất bôi trơnKhăn lau, bông tắmChất diệt tinh trùngNước hoa, chất khử mùiDịch tiết âm đạo, mồ hôi và nước tiểuCách thụt rửa vệ sinh âm đạo quá sâuXà phòng, các chất tẩy rửa, dầu gội, dầu xảĐồ lót làm bằng chất liệu ni-lông hay xử lý bằng hóa chất

Nhóm các chất gây dị ứng (triệu chứng có thể không xuất hiện ngay mà sau khi tiếp xúc vài ngày mới bắt đầu xuất hiện).

Cách chẩn đoán và điều trị

Khi bị chàm âm hộ, bạn cần chăm sóc da thật cẩn thận. Cách đơn giản nhất là sử dụng thuốc mỡ corticosteroid tại chỗ, bôi mỗi ngày hai lần trong thời gian 2 – 4 tuần. Sau đó, hãy giảm dần số lần bôi cho đến khi các triệu chứng chàm âm hộ biến mất.

Các trường hợp bị chàm nặng có thể cần đến thuốc mỡ corticosteroid mạnh dùng trong một liệu trình ngắn. Trong thời gian điều trị, bạn phải hạn chế gãi tối đa và làm giảm ngứa âm đạo bằng cách chườm mắt. Bác sĩ sẽ có thể kê đơn cho bạn một loại thuốc kháng histamin để giảm ngứa, thường dùng vào buổi tối để tránh gây buồn ngủ).

2. Vảy nến ở âm hộ

Vảy nến là tình trạng các tế bào da được sản xuất quá nhanh, tạo thành các mảng vảy dày bị viêm và đỏ lên. Ở âm hộ, bề mặt da thường ẩm ướt nên khó có thể tạo thành vảy khô. Vì vậy vảy nến ở âm hộ thường xuất hiện ở dạng các mảng da màu hồng có viền. Vảy nến ở âm hộ thường ảnh hưởng đến vùng da ở môi lớn trong âm đạo, có thể gây nhiễm trùng.

Cách chẩn đoán và điều trị

Nếu vảy nến xuất hiện ở các vùng da khác của cơ thể, bạn có thể dùng các nguyên liệu như than đá, vitamin D hoặc anthralin để điều trị. Tuy nhiên, bạn không nên dùng các nguyên liệu này để xử lý vảy nến ở âm hộ vì có thể khiến tình trạng vảy nến ở vùng da này trầm trọng thêm. Tốt nhất là bạn nên đi khám phụ khoa, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng bệnh và kê cho bạn một loại kem hoặc thuốc mỡ có chứa steroid. Nếu bị nhiễm trùng do da bị nứt nẻ, bạn có thể phải dùng thuốc kháng nấm hoặc kháng sinh kèm theo.

Bạn nên mặc quần áo vừa vặn, không quá chật và sử dụng đồ lót làm bằng chất liệu cotton. Khi vệ sinh âm hộ, bạn nên dùng các sản phẩm vệ sinh không kiềm hoặc chỉ cần dùng nước sạch để vệ sinh làm sạch.

3. Bệnh lichen phẳng ở âm hộ

Bệnh lichen phẳng là do hoạt động quá mức của hệ miễn dịch gây ra. Bệnh lichen phẳng có thể gây ảnh hưởng đến các vùng da ở âm hộ, âm đạo hay trong miệng và các bề mặt da khác. Ở các vùng da khác, lichen phẳng có thể gây ra các vết sưng màu tím đôi khi kèm theo các vệt trắng.

Bệnh lichen phẳng ở âm hộ có triệu chứng phổ biến nhất là gây đau và nóng rát. Lichen phẳng ở âm hộ có thể xuất hiện ở dạng hoa văn màu nhạt hoặc hồng, đôi khi có màu trắng. Nếu da âm hộ bị tổn thương, vùng bị bong tróc sẽ bị đỏ và ẩm.

Lichen phẳng cũng ảnh hưởng tới âm đạo và khiến dịch âm đạo có màu vàng và dính, gây đau khi quan hệ. Theo thời gian, lichen phẳng có thể làm biến dạng âm hộ và trong một số trường hợp có thể khiến môi bé của âm hộ dường như biến mất.

Cách chẩn đoán và điều trị

Bệnh được chẩn đoán dựa trên đặc điểm lâm sàng trên da hoặc sinh thiết. Điều trị ban đầu đối với bệnh lichen phẳng âm hộ thường dùng các loại kem bôi steroid mạnh. Tuy nhiên, lichen phẳng âm hộ thường tồn tại dai dẳng và cần điều trị bảo tồn lâu dài.

Ngoài ra, bệnh lichen phẳng có thể khởi phát do phản ứng với một số loại thuốc như thiazide diuretics, thuốc ức chế beta blockers, thuốc ức chế ACE, một số loại thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống sốt rét. Vì vậy nếu bạn đã sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bạn nên nói thông tin này cho bác sĩ để chẩn đoán được chính xác hơn.

4. Bệnh lichen xơ hóa ở âm hộ

Lichen xơ hóa ở âm hộ còn có tên gọi khác là bệnh bạch biến âm hộ. Lichen xơ hóa là một rối loạn viêm da xảy ra ở nhiều vùng da trên cơ thể nhưng thường xuất hiện ở âm hộ hoặc hậu môn của phụ nữ mãn kinh.

Bệnh cũng đặc biệt phổ biến ở những phụ nữ bị vảy nến. Triệu chứng ban đầu của lichen xơ hóa âm hộ là ngứa, tình trạng này có thể khó chịu và nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tới giấc ngủ và các hoạt động khác.

Cách chẩn đoán và điều trị

Các bác sĩ sẽ tiến hành khám trong vùng âm hộ để theo dõi các mảng da màu trắng có thể có các vùng da bị rách hoặc tấy đỏ do chảy máu do gãi. Khi bệnh tiến triển nặng hơn có thể gây nguy hiểm, khiến các mô ở âm hộ có sẹo và co lại. Bệnh lichen xơ hóa ở âm hộ này thường được chẩn đoán dựa trên dấu hiệu lâm sàng ở vùng da âm hộ, đôi khi có thể dùng đến sinh thiết.

Phương pháp điều trị thông thường là dùng thuốc mỡ corticosteroid mạnh trong vài tuần, sau đó giảm dần liều. Phụ nữ cũng cần kiểm tra thường xuyên sau khi điều trị lichen xơ hóa vì bệnh này có thể khiến vùng da bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các tổn thương và vết loét do lichen xơ hóa cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để giảm nguy cơ tiến triển trầm trọng của bệnh.

Phụ nữ mắc bệnh phụ khoa về da ở âm hộ có thể sử dụng liệu pháp hormone dưới dạng dụng cụ đặt âm đạo, thuốc viên, kem, hoặc thuốc bôi trực tiếp vào âm hộ. Liệu pháp hormone có thể giúp giảm viêm âm hộ và nguy cơ kích ứng da.

Theo Hellobacsi