Cá mặt thỏ – Những điều cần biết để tránh bị ngộ độc

Mới đây, các bác sĩ đã kịp thời cấp cứu cho một bệnh nhân bị ngộ độc bao tử cá mặt thỏ – một loại cá có giá trị cao về mặt dinh dưỡng cũng như kinh tế. Vậy nguyên nhân gây độc là gì?

Cá mặt thỏ là loài cá sống chủ yếu ở khu vực các đảo Phú Quý, Bình Sơn, Quảng Ngãi. Loài cá này cũng có đầu, thân đuôi như những loài cá khác. Tuy nhiên tên cá mặt thỏ cũng bắt nguồn từ hàm răng của cá mặt thỏ giống răng thỏ. Cá mặt thỏ sống ngoài khơi xa, nằm sâu dưới đáy cách mực nước biển từ 40-50m. Loài cá này cực kỳ hung dữ, với bộ răng nanh sắc khỏe chúng có thể quẫy rách lưới ngư dân. Cá mặt thỏ ăn tất cả các loài cá yếu hơn, thậm chí khi đói nó có thể ăn thịt cả đồng loại.

Thịt cá mặt thỏ là nguyên liệu chế biến nhiều món ngon hấp dẫn như: cá mặt thỏ nướng, cá mặt thỏ hấp, cà ri cá mặt thỏ… Do tính chất đặc biệt, da cá mặt thỏ là nguyên liệu sản xuất hoạt chất collagen tái tạo mô nên nó thường được lột ngay sau khi đánh bắt. Đây cũng là lý do trên bàn tiệc cá mặt thỏ luôn thiếu đi bộ da của nó.

Với tính chất quý hiếm và khó đánh bắt nên giá thành của cá mặt thỏ thường rất cao. Cá thường được chế biến và xuất hiện ở những gia đình quý tộc, những nhà hàng, khách sạn nổi tiếng và phục vụ cho giới thượng lưu thưởng thức.

Để đánh bắt được cá mặt thỏ ngư dân phải chuẩn bị những tấm lưới dày, chắc để có thể chống lại hàm răng sắc nhọn như răng thỏ của chúng.

Song nhiều người dân biển gọi cá mặt thỏ là cá nóc mú không chỉ bởi hình dạng tương đồng mà vì cá này cũng chứa độc tố tương tự như cá nóc. Nghĩa là nó có chứa độc tố Tetrodotoxin (TTX) gây chết người. Độc thường tập trung ở trứng gan mật. Chính vì thế khi chế biến món ăn nếu để chất độc này dính vào thì người ăn dễ bị ngộ độc.

Như chúng ta đã biết, độc tố TTX là một loại độc tố thần kinh thường có trong da, gan hoặc thịt của một số sinh vật biển như sam, ốc, bạch tuộc,… đặc biệt là cá nóc. Ăn phải độc tố này sẽ có biểu hiện tê, ngứa môi và phía trong miệng, yếu liệt cơ, hạ huyết áp… Các triệu chứng diễn ra rất nhanh chỉ khoảng 10 phút sau khi ăn, tử vong sau khoảng 30 phút nếu không được cấp cứu kịp thời.

TTX không bị nhiệt phá huỷ, nấu chín hay phơi khô, sấy, độc chất vẫn tồn tại. TTX được hấp thu nhanh chóng qua đường tiêu hóa trong vòng 5-15 phút, nồng độ đỉnh đạt sau 20 phút, nửa đời sống là 30 phút đến 4 giờ, phần đáng kể được thải trừ qua nước tiểu.

TTX rất độc với thần kinh, ức chế kênh natri, đặc biệt ở cơ vân, ngăn cản phát sinh điện thế và dẫn truyền xung động, hậu quả chính là gây liệt cơ và suy hô hấp, dễ tử vong. Để được cứu sống, bệnh nhân cần được đảm bảo hô hấp và nhanh chóng đưa tới cơ sở y tế gần nhất để được đặt nội khí quản kịp thời và thở máy.