Bước tiến của Nhật Bản khi gia nhập hàng ngũ các nước có tàu vũ trụ hạ cánh lên Mặt Trăng

Nhật Bản đã đứng trong 5 quốc gia đưa tàu vũ trụ lên Mặt Trăng với việc tàu đổ bộ thông minh khảo sát Mặt Trăng (SLIM) của nước này đã đáp xuống bề mặt Mặt Trăng, đánh dấu một bước tiến lớn từ “hạ cánh ở nơi chúng ta có thể thành hạ cánh ở nơi chúng ta muốn”.

1: Biển yên bình; 2: Địa điểm hạ cánh của Apollo 11; 3: miệng núi lửa Shioli mà SLIM đang nhắm tới và 4: địa điểm hạ cánh của sứ mệnh Chandrayaan-3 của Ấn Độ. Ảnh: CNN.

Cơ quan thám hiểm hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) ngày 20/1 thông báo Tàu đổ bộ thông minh khảo sát Mặt Trăng (SLIM) của nước này đã đáp xuống bề mặt Mặt Trăng, đồng thời cho biết đang tiến hành kiểm tra tình trạng hiện tại của con tày sau khi thiết lập được liên lạc.

SLIM có thiết kế gọn nhẹ, có thể nhắm mục tiêu vào các địa điểm cụ thể trên Mặt Trăng, cho phép SLIM hạ cánh ngay cả trên địa hình nhiều đá, nguy hiểm.

JAXA cho rằng, nếu SLIM thành công, nó sẽ chuyển đổi các nhiệm vụ từ “hạ cánh ở nơi chúng ta có thể thành hạ cánh ở nơi chúng ta muốn”, “hạ cánh trên những hành tinh còn khan hiếm tài nguyên hơn cả Mặt Trăng”.

Ông Shinichiro Sakai, Giám đốc dự án SLIM, cho biết: “Chưa một quốc gia nào đạt được điều này. Việc chứng minh rằng Nhật Bản có công nghệ hiện đại giúp hạ cánh chính xác và đánh giá sự sống trên Mặt Trăng sẽ mang lại cho chúng tôi lợi thế rất lớn trong các sứ mệnh quốc tế sắp tới”.

Các cuộc đổ bộ khác lên Mặt trăng, bao gồm cả sứ mệnh Apollo của NASA, đã đạt được độ chính xác cực cao khi tiếp cận một khu vực cụ thể, nhưng công nghệ của SLIM nhằm mục đích mang lại độ chính xác cho các tàu thăm dò robot có chi phí thấp và nhẹ.

Tàu đổ bộ SLIM sẽ hướng tới một địa điểm hạ cánh trải dài chỉ 100 mét. Để so sánh, tàu đổ bộ Mặt trăng Peregrine của Astrobotic Technology (Mỹ) đang nhắm mục tiêu vào một bãi đáp kéo dài vài km trước khi rò rỉ nhiên liệu buộc tàu vũ trụ phải từ bỏ sứ mệnh.

Tàu đổ bộ SLIM được phóng vào tháng 9 cùng với vệ tinh XRISM, còn được gọi là Sứ mệnh quang phổ và chụp ảnh tia X, một sứ mệnh chung giữa JAXA và NASA. Sau khi phóng, SLIM sử dụng hệ thống đẩy của riêng mình để hướng tới Mặt Trăng. Tàu vũ trụ đã đi vào quỹ đạo Mặt Trăng hình bầu dục thành công vào ngày 25/12/2023.

Kể từ khi đi vào quỹ đạo đi qua cực Bắc và Nam của Mặt Trăng, tàu đổ bộ ngày càng di chuyển gần hơn đến bề mặt Mặt Trăng. Sau khi hạ cánh thành công, tàu vũ trụ hạ sẽ nghiên cứu nhanh bề mặt Mặt Trăng ngay phía Nam của một điểm tối trên Mặt Trăng có tên là Biển yên bình, khu vực nơi Apollo 11 hạ cánh vào năm 1969.

Không giống như các nhiệm vụ robot gần đây nhằm vào cực Nam của Mặt Trăng, SLIM đang nhắm mục tiêu vào một địa điểm gần một miệng hố va chạm Mặt Trăng nhỏ tên là Shioli, trong một đồng bằng được gọi là Biển mật hoa mà các nhà khoa học nghi ngờ được hình thành do hoạt động núi lửa cổ đại. Ở đó, SLIM sẽ điều tra thành phần của đá có thể giúp các nhà khoa học khám phá nguồn gốc của Mặt Trăng.

Hình ảnh tàu thăm dò Mặt Trăng của Nhật Bản. Ảnh: JAXA

Theo JAXA, việc xem xét kỹ hơn các khoáng chất như vậy có thể tiết lộ thông tin về cấu trúc và sự hình thành bên trong của Mặt Trăng.

Đầu dò của SLIM có công nghệ điều hướng dựa trên tầm nhìn mà JAXA gọi là “đôi mắt thông minh”. Tàu vũ trụ sẽ chụp ảnh bề mặt Mặt Trăng khi nó đến gần và nhanh chóng xác định vị trí của phương tiện trên bản đồ do vệ tinh Mặt Trăng phác thảo trước đó, tự động điều chỉnh quỹ đạo của nó khi nó hạ cánh.

Các nhiệm vụ thám hiểm gần đây này đều nhắm vào các khu vực khác nhau trên Mặt Trăng, mặc dù phần lớn trọng tâm của cuộc đua Mặt Trăng mới tập trung quanh cực Nam. Các nhà khoa học nghi ngờ khu vực này, những phần bị che khuất vĩnh viễn, có thể là nơi chứa băng nước. Những nguồn tài nguyên đó có thể được lọc thành nước uống cho các phi hành gia thực hiện các nhiệm vụ phi hành đoàn trong tương lai hoặc thậm chí chuyển đổi thành nhiên liệu tên lửa để khám phá sâu hơn vào vũ trụ.

Cực Nam của Mặt Trăng cũng có một số nguy cơ hạ cánh xuống các miệng núi lửa và đá. Các sứ mệnh trong tương lai đòi hỏi phải có khả năng hạ cánh trong một khu vực hẹp để tránh những địa điểm này. Đó là một lý do khiến JAXA hy vọng rằng công nghệ hạ cánh chính xác của SLIM sẽ chứng tỏ được hiệu quả.