Bức tranh trải qua 13 kiếp nạn

Tác phẩm ‘Ghent Altarpiece’ trải qua nhiều sóng gió khi từng bị lấy cắp, giả mạo, đốt cháy. Hiện bức tranh được trưng bày trong tủ chống đạn tại nhà thờ ở Bỉ.

Hầu hết mọi điều tồi tệ có thể xảy ra với một bức tranh đều đã đến với Sự tôn thờ con cừu thần bí (còn gọi là Ghent Altarpiece) của anh em họa sĩ người Bỉ Hubert và Jan van Eyck. Bức tranh suýt bị phá hủy trong hỏa hoạn, bị giả mạo, phân mảnh, đánh cắp…

Năm 1432, anh em họa sĩ Van Eyck đã hoàn thành Sự tôn thờ con cừu thần bí kích thước 4,4 x 3,5m gồm 12 tấm mô tả chi tiết nhiều nhân vật và sự kiện trong Kinh thánh. Sau đó, tác phẩm được trưng bày tại Nhà thờ St Bavo ở Ghent, Bỉ.

Theo Guardian, sáng tác này có nhiều giá trị quan trọng: Là một trong những bức tranh sơn dầu đầu tiên trên thế giới, đánh dấu bước chuyển đổi từ nghệ thuật Trung cổ sang Phục hưng. Một vị Hồng y người Italy đánh giá đây là “Bức tranh đẹp nhất trong Thiên Chúa Giáo”.

Bức tranh 12 tấm đang được đặt trong tủ chống đạn của nhà thờ St Bavo ở Ghent (Bỉ). Ảnh: Artnet

Tác phẩm đã phải trải qua số lượng kiếp nạn nhiều chưa từng có trong lịch sử hội họa. Dưới đây là một số vụ việc tiêu biểu.

Thoát khỏi sự tàn phá trong bạo loạn vào thế kỷ 8 và 9, Ghent Altarpiece được nhận định có ý nghĩa lịch sử quan trọng. Năm 1566, một nhóm người theo làn sóng bài trừ thánh tượng cố gắng đánh cắp bức tranh để thiêu đốt. Tuy nhiên, lính canh đã phá vỡ được âm mưu đó.

Vào thời điểm Cách mạng Pháp, Napoléon Bonaparte cũng từng để mắt tới tác phẩm. Năm 1794, Napoléon cử quân đi lấy 4 tấm của bức tranh đang đặt tại nhà thờ St Bavo. Người Pháp đã trưng bày 4 phần đó tại bảo tàng Louvre ở trung tâm Paris. Sau thất bại của Napoléon trong trận Waterloo, các mảng tranh trên được trả lại cho chủ sở hữu hợp pháp.

Năm 1815, người quản lý bức tranh đã bán 6 tấm để trả nợ với lý do các phần đó đã cũ và hư mục dù thực tế vẫn còn nguyên vẹn. Sau khi qua tay nhiều người, các tấm tranh thuộc về vua Phổ và được trưng bày ở Berlin, Đức 100 năm tiếp theo.

Bức tranh miêu tả lại hình ảnh quan trọng của Thiên Chúa Giáo

Trong Thế chiến thứ nhất, người Đức cố gắng đánh cắp phần còn lại của bức tranh. Nhưng một người trông coi Nhà thờ St Bavo đã giấu tranh giữa các bức tường và sàn nhà của dinh giám mục trước khi đưa đến một địa điểm an toàn ở vùng nông thôn.

Chiến tranh kết thúc, 6 tấm tranh ở Berlin đã quay trở lại nhà thờ St Bavo. Toàn bộ tác phẩm được tái hợp sau một thế kỷ. Sự bình yên không kéo dài lâu. Tháng 4/1934, một trong 12 tấm đã bị đánh cắp.

Antoine Luysterborghs, ủy viên cảnh sát thành phố Ghent, được mời tới để ghi nhận vụ việc. Tên trộm đòi khoản tiền chuộc một triệu franc Bỉ nhưng giới chức không chấp nhận trả.

Sau đó, nhà môi giới chứng khoán tên là Arsène Goedertier lên cơn đau tim tại một cuộc biểu tình. Ông ta gọi luật sư của mình, Georges de Vos, đến giường bệnh. Vị luật sư khẳng định Goedertier đã thì thầm trước khi chết: “Chỉ mình tôi biết Con cừu thần bí ở đâu. Thông tin nằm trong phong bì ở ngăn kéo bên phải bàn viết của tôi”.

Luật sư tìm thấy bản sao của tờ giấy đòi tiền chuộc cùng và ghi chép manh mối của phần tranh bị đánh cắp: “Nó nằm ở một nơi tôi hay bất kỳ ai đều không thể lấy đi mà không gây ra sự chú ý”.

Nỗ lực tìm kiếm vô vọng. Nhà sao chép người Bỉ Jef Van der Veken đã vẽ một bản sao để thay thế phần bị đánh cắp.

Tác phẩm đã trải qua quá trình phục chế tốn cả triệu USD. Ảnh: The Art

Cả hai nhân vật sừng sỏ của Đức Quốc Xã là Adolf Hitler và Hermann Goering đều muốn sở hữu Ghent Altarpiece. Các quan chức Bỉ tìm cách chuyển bức tranh đến Vatican. Nhưng Đức Quốc Xã chặn họ trên đường đi, tịch thu tác phẩm và đưa tới Pau ở miền Nam nước Pháp. Chúng mang tranh đến lâu đài Neuschwanstein ở Đức vào năm 1942. Kế tiếp, Đức Quốc Xã cất giữ tranh trong nhà kho ở mỏ muối Altaussee (Áo) cùng với nhiều kho báu khác.

Năm 1945, quân đội Mỹ thu hồi Ghent Altarpiece cùng với 400 tấn tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp. Bức tranh của anh em nhà Van Eyck quay trở lại nhà thờ St Bavo vào tháng 10/1945. Sau thời gian dài phục chế, tác phẩm được đặt trong tủ chống đạn của nhà thờ.