BSCL cần giải pháp xử lý rác thải rắn
Theo thống kê của cơ quan chức năng, hiện nay rác thải rắn sinh hoạt đã trở thành một trong những vấn nạn nghiêm trọng, gây ô nhiễm môi trường tại khu vực BSCL. Nhiều địa phương trong khu vực không thể xử lý lượng lớn rác thải rắn sinh hoạt thải ra hằng ngày.
Lãnh đạo Bộ TN&MT và một số địa phương trong vùng BSCL tham quan mô hình Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ.
Báo động…
Theo thống kê của Tổ chức Hợp tác phát triển ức (GIZ) và Liên doanh Royal Haskoning DHV, hiện nay, vùng BSCL có tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt hằng ngày khoảng 14.000 tấn, tương đương 5 triệu tấn/năm. Tuy nhiên, tỷ lệ thu gom rác thải rắn ở một số địa phương chỉ mới đạt 40%, nếu tỷ lệ thu gom tốt thì khối lượng rác thải sẽ còn nhiều hơn so với thống kê. Toàn vùng BSCL hiện chỉ có 2 khu xử lý rác thải rắn sinh hoạt đạt yêu cầu là khu xử lý rác tại Tân Thành (Long An) và Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ tại huyện Thới Lai. Còn lại các địa phương khác hầu như chỉ áp dụng biện pháp chôn lấp, trong đó, chỉ có 19/124 bãi chôn lấp hợp vệ sinh, còn lại là không hợp vệ sinh, dễ dẫn đến rủi ro gây ô nhiễm đất, nước, không khí và nhu cầu sử dụng đất dành cho chôn lấp rác cao, tỷ lệ tái sử dụng thấp…
Ở TP Cần Thơ, Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ xây dựng hoàn thành và đưa vào hoạt động từ ngày 15-10-2018, diện tích 5,3ha, lượng rác trung bình tiếp nhận mỗi ngày hơn 450 tấn (chiếm khoảng 70% lượng rác sinh hoạt thải ra hằng ngày của TP Cần Thơ), đồng thời phát điện khoảng 150.000kWh (tương đương 60 triệu kWh/năm) hòa vào lưới điện quốc gia. ến nay, nhà máy cũng đã hoàn thành 5 công trình bảo vệ môi trường, gồm: công trình thu gom và xử lý nước thải; công trình xử lý bụi, khí thải; công trình lưu giữ, xử lý chất thải rắn thông thường; công trình và thiết bị lưu giữ chất thải nguy hại và các công trình, biện pháp bảo vệ môi trường khác. Trong đó, đối với việc xử lý nước rỉ rác, nhà máy đã xây dựng hệ thống xử lý với công suất 200m 3 /ngày, đêm. Nước rỉ rác sau khi xử lý đạt quy chuẩn được tái sử dụng cho hoạt động của nhà máy, không thải ra môi trường. Tro xỉ còn lại sau quá trình đốt rác được sơ chế, xử lý tại khu vực lưu chứa của nhà máy và sẽ được chuyển giao cho đơn vị chức năng xử lý hoặc sử dụng làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng, san lấp mặt bằng (đối với tro xỉ đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định)…
UBND TP Cần Thơ cũng vừa ban hành Công văn số 2544/UBND-XDT về việc xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Công ty TNHH Năng lượng Môi trường EB Cần Thơ (chủ đầu tư xây dựng và quản lý Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ). Công văn trên gửi đến Công an TP Cần Thơ, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) thành phố, Giám đốc Công ty TNHH Năng lượng Môi trường EB Cần Thơ, với yêu cầu: ể đảm bảo tình hình an ninh trật tự tại địa phương, đề nghị Công ty TNHH Năng lượng Môi trường EB Cần Thơ thực hiện việc tiếp nhận và xử lý rác theo đúng hợp đồng đã ký; hoạt động phù hợp với Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án đã được Bộ TN&MT phê duyệt… Sở TN&MT, Công an TP Cần Thơ căn cứ chức năng nhiệm vụ được giao, tiếp tục theo dõi, kiểm tra tình hình phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý rác trên địa bàn quận, huyện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo thẩm quyền…
Ông Nguyễn Chí Kiên, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP Cần Thơ, nhận định: “Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ đưa vào hoạt động, khai thác hiệu quả đã góp phần quan trọng trong việc giải quyết, xử lý rác thải, bảo vệ môi trường tại TP Cần Thơ. Hoạt động phân loại rác thải, thu gom, vận chuyển rác tiếp tục thực hiện theo yêu cầu, nhằm đảm bảo hiệu quả xử lý rác thải của nhà máy. Bên cạnh đó, nhà máy cũng phải nghiêm túc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường của pháp luật Việt Nam”.
Giải pháp xử lý
Tại hội nghị “Báo cáo và tham vấn Quy hoạch BSCL giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050″ do Bộ Kế hoạch và ầu tư (KH&T) tổ chức tại TP Cần Thơ, đơn vị tư vấn Royal Haskoning DHV và Tổ chức GIZ đề xuất xây dựng 3 khu xử lý rác liên tỉnh có công nghệ hiện đại ở vùng BSCL. Theo đó, khu xử lý rác liên tỉnh thứ nhất sẽ đảm nhận nhiệm vụ xử lý rác của 2 tỉnh Sóc Trăng và Bạc Liêu với tổng chất thải rắn đô thị và công nghiệp hằng năm khoảng 331.000 tấn, trong đó có khoảng 891 tấn là bao bì thuốc bảo vệ thực vật. Khu xử lý thứ hai, giúp xử lý rác cho bốn địa phương, gồm Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh và Vĩnh Long với dự kiến tổng lượng chất thải rắn đô thị và công nghiệp khoảng 285.000 tấn/năm và có khoảng 1.369 tấn bao bì thuốc bảo vệ thực vật. Khu xử lý thứ ba giúp xử lý rác thải cho tỉnh An Giang và ồng Tháp với lượng chất thải rắn đô thị và công nghiệp khoảng 332.000 tấn/năm và có khoảng 1.577 tấn bao bì thuốc bảo vệ thực vật…
ơn vị tư vấn cũng đưa ra giải pháp quản lý và thực hiện là sau khi thu gom, rác sẽ được phân loại xử lý tại trạm trung chuyển của các tỉnh và sau đó vận chuyển bằng đường bộ hoặc đường thủy nội địa về khu xử lý liên tỉnh. Quá trình vận chuyển phải đảm bảo yêu cầu không phát tán mùi hôi và nước rỉ rác. ối với các khu xử lý chất thải rắn cấp tỉnh hoặc huyện, đơn vị tư vấn đề xuất chuyển đổi sang công nghệ đốt phát điện hoặc đốt không phát điện tùy thuộc vào điều kiện thực tế từng địa phương. Riêng các khu xử lý rác thải liên tỉnh cần sử dụng công nghệ đốt phát điện với dự kiến chi phí đầu tư bình quân trên công suất xử lý rác khoảng 1,1 triệu USD cho quy mô xử lý 10 tấn rác/ngày; mỗi tấn rác khi đốt sẽ sản sinh được khoảng 375 kWh điện; diện tích đất sử dụng để đầu tư nhà máy xử lý rác liên tỉnh khoảng 10ha cho mỗi nhà máy… ây là biện pháp giải quyết dứt điểm tình trạng rác thải được chôn lấp không hợp vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường ở một số địa phương trong vùng BSCL.
Video đang HOT
Sở KH&T TP Cần Thơ cũng vừa công bố thông tin Dự án xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường tại khu xử lý chất thải rắn huyện Thới Lai. Dự án được thực hiện tại xã Trường Xuân, huyện Thới Lai, với diện tích 3,83ha, trong đó Nhà nước cho thuê đất và sẽ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng để giao cho nhà đầu tư thực hiện dự án. Dự án được xây dựng với quy mô công suất xử lý khoảng 400 tấn chất thải rắn công nghiệp thông thường/ngày; thời gian, tiến độ đầu tư thực hiện không quá 12 tháng, kể từ khi có biên bản bàn giao mặt bằng để thi công. Các yêu cầu cơ bản của dự án đáp ứng yêu cầu theo Bộ tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường tại khu xử lý chất thải rắn huyện Thới Lai (được phê duyệt bởi Quyết định số 2599/Q-UBND ngày 19-11-2020 của UBND TP Cần Thơ) và yêu cầu của nhà máy xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường với công nghệ, thiết bị xử lý hiện đại đã triển khai có hiệu quả tại Việt Nam hoặc trên thế giới, đảm bảo yêu cầu đồng bộ, tiên tiến, bảo vệ môi trường theo quy định.
Theo ông Trương Quốc Trạng, Phó Giám đốc Sở KH&T TP Cần Thơ, đây là công trình góp phần bảo vệ môi trường, xử lý hiệu quả chất thải rắn công nghiệp thông thường trên địa bàn thành phố, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất và thu hút đầu tư trên địa bàn. Các đơn vị, doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước đảm bảo các yêu cầu về năng lực, tài chính, kỹ thuật và kinh nghiệm trong đầu tư xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn nộp hồ sơ đăng ký thực hiện dự án tại Văn phòng Sở KH&T TP Cần Thơ…
'Thu phí theo khối lượng sẽ thúc đẩy phân loại rác'
Cơ chế tính giá thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt sẽ "góp phần thúc đẩy người dân phân loại tại nguồn", theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà.
Chiều qua 17/11, Quốc hội thông qua Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) với tỉ lệ 91,91%. VnExpress phỏng vấn ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường, về một số vấn đề liên quan đến đạo luật này.
- Đâu là những điểm mới của Luật Bảo vệ Môi trường vừa được Quốc hội thông qua, thưa ông?
- Luật Bảo vệ Môi trường 2020 là một đạo luật lớn, khó, nhiều cải cách đột phá và gần như thay thế toàn diện và cơ bản so với Luật Bảo vệ môi trường 2014. Luật lần này đã xác định song song với nhiệm vụ cải thiện, khắc phục ô nhiễm môi trường thì phòng ngừa, kiểm soát là nhiệm vụ ưu tiên; không cho các dự án đầu tư mới làm trầm trọng thêm vấn đề ô nhiễm môi trường.
Để làm được như vậy, vấn đề môi trường được xem xét ngay từ khâu xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển với quy định về đánh giá môi trường chiến lược; từ khâu lập dự án đầu tư với quy định đánh giá sơ bộ tác động môi trường, rồi đến đánh giá chính thức, cấp giấy phép và trong suốt cả quá trình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ sau này như vấn đề quan trắc, xử lý chất thải.
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nói về những điểm mới của luật. Ảnh: Gia Chính
Luật hướng đến chất lượng môi trường tốt nhất cho người dân. Luật hóa quyền của người dân đã được hiến định là đảm bảo quyền của người dân được sống trong môi trường trong lành, người dân được tiếp cận thông tin về môi trường. Cộng đồng dân cư, người dân có thể tham gia giám sát, phản biện, góp ý về bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, Luật lần này đề cao vai trò, trách nhiệm của người dân như là một chủ thể quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường. Người dân được tham gia từ các hoạt động giám sát các hoạt động bảo vệ môi trường, đánh giá tác động, phòng ngừa, ứng phó sự cố cho đến các hoạt động cụ thể như phân loại rác tại nguồn đều có sự tham gia của người dân.
- Một số đô thị đã yêu cầu người dân phân loại rác tại nguồn song không thành công, vậy Luật quy định về sự tham gia của người dân như thế nào?
- Hiện nay tỉ lệ chôn lấp rác thải rắn sinh hoạt còn cao dẫn đến nhiều nguy cơ ô nhiễm môi trường nước, đất, không khí. Một trong những nguyên nhân chính dẫn tới tỉ lệ chôn lấp rác thải sinh hoạt cao là do chúng ta không thực hiện phân loại rác tại nguồn.
Luật đã quy định rác thải rắn sinh hoạt được phân làm ba loại, chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác. Việc thu gom, vận chuyển, xử lý tương ứng đối với từng loại chất thải rắn sinh hoạt sau khi được phân loại.
Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng, thể tích thay cho việc tính bình quân theo hộ gia đình hoặc đầu người như hiện nay. Cơ chế tính giá thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt lần này sẽ góp phần thúc đẩy người dân phân loại tại nguồn, giảm thiểu rác thải phát sinh tại nguồn và nếu không thực hiện việc này thì chi phí xử lý rác thải phải nộp sẽ cao.
Phân loại rác thải giúp tạo nguồn cung quan trọng cho ngành công nghiệp tái chế và xây dựng nền kinh tế tuần hoàn. Kinh nghiệm của các nước, vùng lãnh thổ như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan cho thấy việc tính giá này có thể dựa trên bán bao bì đựng rác. Nghĩa là chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý đã được tính trong giá bán bao bì đựng rác do chính quyền địa phương quyết định.
Riêng rác thải sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân khu vực nông thôn sau khi phân loại được khuyến khích tận dụng tối đa làm thức ăn chăn nuôi, phân bón hữu cơ để phù hợp với điều kiện nông thôn nước ta.
- Quy định mới về phân loại, thu gom rác sẽ được thực hiện cụ thể ra sao?
- Đây là một quy định mới và để đảm bảo tính khả thi, Luật đã giao cho các địa phương căn cứ vào tình hình cụ thể để quyết định thời điểm thực hiện phân loại tại nguồn đối với chất thải rắn sinh hoạt, thời hạn thực hiện chậm nhất là ngày 31/12/2024.
Tại các điểm tập kết rác thải nếu phát hiện rác không phân loại thì đơn vị thu gom có quyền từ chối thu gom, thông báo cho cơ quan có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, dự kiến cấp xử lý sẽ là chính quyền cấp xã; giám sát thực hiện việc phân loại tác sẽ do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp thực hiện.
Ngoài ra, chúng ta đang hướng đến mô hình kinh tế tuần hoàn, do vậy, từ khâu thiết kế, quy hoạch, ngay trong từng khu công nghiệp, cụm công nghiệp thì đã phải tính toán đến việc chất thải của lĩnh vực, quy trình sản xuất này là đầu vào của lĩnh vực, quy trình sản xuất khác và cho đến cuối cùng là hướng đến không có chất thải.
Nhà sản xuất cũng có trách nhiệm tái chế một số sản phẩm, bao bì nhất định sau khi hết sử dụng theo tỷ lệ tái chế và quy cách tái chế bắt buộc, hoặc phải có trách nhiệm xử lý chất thải đối với các sản phẩm, bao bì chứa chất độc hại, khó tái chế hoặc khó thu gom, xử lý. Như vậy, trách nhiệm xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ này không chỉ là trách nhiệm của nhà nước, người dân mà nay đã có phần trách nhiệm của nhà sản xuất
- Nhiều đại biểu, chuyên gia lo lắng về quy định công khai đánh giá tác động môi trường, cấp phép trong luật mới, cho rằng là "bước thụt lùi". Ông trả lời vấn đề này như thế nào?
- Luật lần này gắn trách nhiệm chủ thể là các doanh nghiệm, cơ quan nhà nước đóng vai trò đưa ra các chuẩn mực yêu cầu đối dự án. Nên từ khi bắt đầu có dự án đầu tư, từ khâu xin chủ trương, chuẩn bị cho đánh giá tiền khả thi cho đến khi bắt đầu có thiết kế kỹ thuật thì doanh nghiệp đồng thời phải làm các đánh giá tác động môi trường.
Khi chủ đầu tư làm xong và cho rằng đã đúng với hướng dẫn của cơ quan chức năng sẽ trình lên cơ quan chức năng có thẩm quyền là Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc các địa phương. Bản thân doanh nghiệp phải công khai bản đó trên cổng thông tin điện tử của họ.
Bộ Tài nguyên và Môi trường khi tiếp nhận văn bản sẽ tiến hành công khai để tham vấn ý kiến trên cổng thông tin điện tử của mình, và khi thẩm định xong sẽ công khai thành viên hội động, kết quả thẩm định của hội đồng. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng sẽ công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường đối những vấn đề Bộ thấy cần thiết, để tham vấn các chuyên gia. Trình tự chi tiết cụ thể của việc này sẽ do Chính phủ quy định.
Đánh giá để cấp phép các dự án đầu tư sẽ dựa trên ba tiêu chí môi trường là chất thải phát sinh, sử dụng tài nguyên thiên nhiên và tác động đến môi trường tự nhiên, trong đó đặc biệt là khu dân cư, khu bảo tồn, khu dự trữ sinh quyển.
Nếu dự án đã đánh giá tác động rồi thì việc cấp phép sẽ đơn giản hơn. Trước đây người ta tính có bảy loại giấy phép, ví dụ như giấy phép xả thải vào nguồn nước thì có luật tài nguyên nước quyết định, luật bảo vệ môi trường cũng quy định, luật thủy lợi cũng quy định thì hiện nay. Từ nay trở đi cơ quan đánh giá tác động môi trường đến cơ quan cấp phép là một, giấy phép sẽ gồm tất cả các nội dung.
Luật đã tích hợp 7 giấy phép thành một giấy phép môi trường. Lần này, chúng ta đã thay đổi tư duy quản lý môi trường, tức là sẽ quản lý những gì cần quản, tập trung quản lý ở những lĩnh vực hoặc đối tượng có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao; đồng thời tạo thông thoáng cho các đối tượng thân thiện môi trường, cho những công nghệ thân thiện, hiện đại và tiết kiệm năng lượng, tài nguyên.
Luật cũng lần đầu quy định, luật hóa nhiều nội dung, công cụ quản lý mới như kỹ thuật tốt nhất, kiểm toán môi trường, chi trả dịch vụ hệ sinh thái, tín dụng xanh, mua sắm xanh.
- Luật Bảo vệ Môi trường sẽ được đưa vào cuộc sống như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất?
- V iệc triển khai thực hiện sẽ khó khăn cộng với phạm vi khối lượng nội dung rất lớn, nhiều chính sách mới nên Quốc hội đã quyết định thời điểm Luật có hiệu lực là 1/1/2022 thay vì có hiệu lực 1/7/2021 so với dự kiến ban đầu. Như vậy chúng ta có khoảng một năm để Chính phủ, bộ, ngành và địa phương thực hiện chi tiết và cụ thể hóa những quy định mà Luật giao.
Chúng tôi sẽ không ban hành nhiều văn bản quy định chi tiết mà sẽ cố gắng quy định chi tiết tất cả các nội dung của Luật giao trong một vài văn bản để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và để mỗi người dân, doanh nghiệp hiểu và không khó khăn trong áp dụng.
Đồng thời, chúng tôi sẽ đánh giá lại khả năng, năng lực thực thi của tổ chức bộ máy và nhân sự hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh Luật phân cấp nhiều hơn cho địa phương. Đây là việc cần thiết để kiến nghị cấp có thẩm quyền tăng cường năng lực, nguồn lực nhằm đáp ứng được yêu cầu của công tác bảo vệ môi trường trong giai đoạn mới.
Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng sẽ quan tâm và ưu tiên để bố trí kinh phí cho thực hiện Luật, cần phải có các chương trình, kế hoạch, đề án cụ thể để triển khai Luật một cách đồng bộ, hiệu quả. Tôi cho rằng sắp tới Chính phủ, bộ, ngành và địa phương còn rất nhiều việc phải làm để đưa Luật vào cuộc sống.
Theo một số chuyên gia, Luật Bảo vệ Môi trường lần này giao doanh nghiệp, chủ đầu tư công khai báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), mà không quy định cơ quan thẩm định phải công khai, nội dung công khai, thời gian công khai thể hiện sự không có tiến bộ so với Luật năm 2014. Điều này có thể dẫn đến hạn chế quyền tiếp cận thông tin về ĐTM của người dân.
Trả lời vấn đề này bên hành lang Quốc hội chiều 17/11, Bộ trường Trần Hồng Hà nêu quan điểm doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm về bản công khai đó.
Cơ quan quản lý công khai kết quả thẩm định báo cáo, kèm theo báo cáo mà doanhh nghiệp gửi. "Doanh nghiệp không thể che giấu vì cơ quan nhà nước sẽ công bố toàn bộ kết quả thẩm định, gồm cả hội đồng", ông Hà nói.
Cam kết hoàn thành Dự án đường tỉnh 922 vào cuối năm nay Chiều 19-9, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Dương Tấn Hiển cùng lãnh đạo một số sở, ban ngành thành phố làm việc với Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng TP Cần Thơ, các nhà thầu, các huyện Thới Lai và Cờ Đỏ, nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ công trình đường tỉnh 922....