‘Bóng đá Anh đang đào tạo trẻ tốt nhất thế giới’

Chia sẻ với Zing, hai chuyên gia Nick Harvey và Conor Marlin tin bóng đá trẻ Anh đang lên ngôi với nền tảng tuyệt vời từ công tác đào tạo trẻ.

Nick Harvey là huấn luyện viên thể lực của Southampton trong 13 năm (từ 2000 đến 2013) và từng có 4 năm làm việc tại St George’s Park trong vai trò chuyên gia thể lực của LĐBĐ Anh. Từ tháng 10/2020, Nick làm việc tại trung tâm đào tạo bóng đá trẻ PVF trong vai trò trưởng bộ phận thể lực.

Conor Marlin hiện là trưởng ban huấn luyện của CLB Oldham Athletic tại Anh, từng làm việc tại LĐBĐ Anh (FA) và góp công đào tạo hàng loạt ngôi sao trẻ của bóng đá Bắc Ireland 7 năm qua, trong đó có trung vệ Paddy McNair từng thi đấu cho MU.

Trao đổi với Zing , cả hai đều tin bóng đá Anh đang có tương lai sáng với nền tảng từ trung tâm đào tạo trẻ St George’s Park.

Foden, Grealish hay Greenwood đang là những ngôi sao sở hữu kỹ thuật cá nhân cực tốt. Ảnh: Getty.

“Cầu thủ Anh giờ đã khác”

- Năm 2017, Giám đốc LĐBĐ Đức, Oliver Bierhoff, nhấn mạnh St George’s Park là trái tim trong sự phát triển của bóng đá trẻ Anh suốt nhiều năm qua. Từng có thời gian làm việc tại St George’s Park, các ông nhìn nhận sự khác biệt giữa lò đào tạo này với các nơi khác tại Anh ra sao?

- Nick Harvey : Tôi nghĩ thành công vào năm 2017 khiến nhiều quốc gia khác bắt đầu tìm hiểu cách chúng tôi phát triển bóng đá trẻ. Anh vô địch U17, U20 World Cup và U19 châu Âu bằng lối đá cống hiến, cùng hàng loạt cầu thủ tấn công với kỹ thuật, tốc độ, sự chính xác và ghi nhiều bàn thắng.

St George’s Park là trung tâm bóng đá quốc gia, nơi mọi cấp độ đội tuyển Anh (cả bóng đá nam lẫn nữ) từ độ tuổi U15 đến đội lớn tập luyện. Mục tiêu ở đây là tạo ra môi trường như tại CLB để chúng tôi có thể phát triển một cách nhất quán cách đào tạo cầu thủ với các trung tâm khác tại Anh.

Nhiều học viện khác tại Anh có cơ sở vật chất tốt như St George’s Park. EPPP (Elite player performance plan – Chương trình phát triển cầu thủ trẻ – một sáng kiến của Premier League) đã thực sự nâng tiêu chuẩn đào tạo và hỗ trợ tới các cầu thủ trẻ ở lò đào tạo khắp nước Anh. Điều này tạo ra thành công ở các cấp độ đội tuyển.

Bóng đá trẻ Anh đang bước vào giai đoạn hoàng kim. Đồ họa: Minh Phúc.

Conor Marlin : St George’s Park là trung tâm đào tạo bóng đá trẻ quốc gia, nơi chúng tôi chọn lọc và đào tạo nhân tài cho ĐT Anh, và chỉ cho các CLB thuộc nhóm 1 và nhóm 2 (Premier League và Championship). Nói chung nhóm 3 là các CLB ở hạng dưới và không tự sở hữu cơ sở vật chất họ đang có.

- Howard Wilkinson nói St George’s Park là trái tim trong hệ thống đào tạo trẻ của bóng đá Anh. Trước và sau St George’s Park, bóng đá Anh đã thay đổi như thế nào?

- Nick : St George’s Park đã tạo ra ảnh hưởng lớn trong việc tạo nên môi trường để thi đấu cho các cầu thủ trẻ tại Anh. Song điều đó chỉ tới cùng những nỗ lực tuyệt vời của các CLB trong việc đào tạo ra những cầu thủ với nền tảng kỹ thuật tốt hơn trước kia.

Việc nâng cao và tối đa hóa nền tảng thể chất của cầu thủ cũng là một trọng tâm. Bạn có thể thấy ở mọi lứa của tuyển Anh lúc này, các cầu thủ sở hữu tốc độ tốt chiếm đa số.

Conor: Đây không chỉ là thành công của sự phát triển bóng đá trẻ Anh, mà còn nâng tầm hệ thống chung từ các CLB. Sự chuyên nghiệp, trình độ đào tạo từ các CLB tại Anh đang rất tốt. Đó là sự khác biệt lớn nhất ở tầm vĩ mô của bóng đá Anh. Các CLB cũng phải đồng bộ hóa triết lý được phổ biến từ St George’s Park, và tự nâng tiêu chuẩn từ lò đào tạo của chính mình.

- Phil Foden, Jadon Sancho là những cầu thủ trẻ mới nổi lên của bóng đá Anh với khả năng đi bóng cực tốt. Đây dường như không phải điều dễ tìm thấy ở bóng đá Anh vào thế hệ trước. Paul Gascoigne từng được xem là của độc của bóng đá Anh nhờ khả năng chơi bóng kỹ thuật, nhưng giờ đây nhiều cầu thủ trẻ của Anh đã làm được điều này, thậm chí không thua kém những quốc gia giàu kỹ thuật như Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Argentina hay Brazil… Ý kiến của ông về vấn đề này?

- Nick : Những lò đào tại tại Anh đã cho ra những lứa cầu thủ khác ngày trước. Có nhiều nguyên nhân lý giải được điều này. Đầu tiên, EPPP ưu tiên phát triển kỹ thuật cho cầu thủ trẻ, nhằm giúp họ tiếp cận với nhiều phong cách chơi bóng nhất có thể và cũng để giúp cầu thủ trẻ tối đa hóa kỹ năng ra quyết định và hiểu biết chiến thuật.

Có thể nói việc bùng nổ những ngôi sao ngoại quốc tại Premier League đã thay đổi hoàn toàn tư duy chơi bóng tại Anh. Thế hệ cầu thủ trẻ ngày nay thần tượng và sao chép lối chơi của những ngôi sao nổi danh trên toàn thế giới.

Việc những ngôi sao trẻ của Anh được trao cơ hội thi đấu đều đặn tại Premier League và những giải đấu hàng đầu châu Âu khác những năm gần đây cũng quan trọng. Kết quả: Gareth Southgate có những cơ hội để lựa chọn nhiều cầu thủ trẻ hơn cho ĐT Anh. Ngoài Sancho, Foden hay Grealish, Mason Mount của Chelsea, Bukayo Saka của Arsenal và James Maddison của Leicester cũng là những ngôi sao sở hữu kỹ năng đi bóng tốt của bóng đá Anh lúc này.

Conor: Các cầu thủ Anh giờ đã khác. Có nhiều điều để lý giải chuyện này, từ chuyên môn của chính các cầu thủ, sự tạo điều kiện của ban huấn luyện và đặc biệt là khả năng đào tạo. Chúng tôi để ý mọi tiểu tiết trong công tác huấn luyện và nâng chúng lên một trình độ mới.

Với môi trường đầy tính cạnh tranh và tích cực, không chỉ kỹ chiến thuật, thể chất, mà tâm lý của các cầu thủ cũng được cải thiện.

Sự xuất hiện của Sancho, Foden hay Grealish…, những cầu thủ thi đấu với sự tự tin cao độ và tâm lý vững vàng, đều là thành quả của sự phát triển trong công tác đào tạo trẻ của Anh. Hệ thống đào tạo ở cấp độ ĐT và CLB của Anh đang trở nên tốt nhất thế giới. Nhiều CLB lớn tại châu Âu giờ phải đến Anh để săn tìm cầu thủ trẻ, trong khi nhiều năm trước, chuyện ngược lại thường xuyên xảy ra. Các tài năng trẻ đang xuất hiện như nấm sau mưa tại Anh.

Việc trao cơ hội cũng quan trọng. Các CLB Anh đang nhìn nhận và cho cầu thủ trẻ thi đấu nhiều hơn. Dù có làm tốt việc đào tạo như thế nào, việc cầu thủ trẻ được trao cơ hội và sự tin tưởng để thi đấu vẫn quan trọng hơn tất cả. Càng được trao cơ hội nhiều, các cầu thủ sẽ càng có sự tự tin và thu hút được những CLB nước ngoài một cách thường xuyên hơn. ĐT Anh hưởng lợi từ điều này.

Hệ thống đào tạo trẻ tốt nhất thế giới

- LĐBĐ Anh (FA) nhấn mạnh trọng tâm trong sự phát triển của cầu thủ trẻ Anh từ 12-16 tuổi là “chơi bóng với sự tự do” (play with freedom). Việc chú trọng vào kỹ thuật liệu có ảnh hưởng gì tới thể lực/sức bền của các cầu thủ trẻ không? Trong vai trò HLV thể lực khi còn làm việc tại St George’s Park, khối lượng bài tập thể lực và kỹ thuật được chia như thế nào?

- Nick : Mỗi lò đào tạo sẽ có những khác biệt trong cách huấn luyện, nhưng trọng tâm của đào tạo trẻ vẫn nên là việc kết hợp quá trình phát triển thể chất với các bài tập cùng bóng. Chúng tôi thường xuyên thử thách các cầu thủ từ 4 góc độ: thể chất, kỹ thuật, chiến thuật và tâm lý.

Ví dụ: Một trận đấu tập sân nhỏ sẽ giúp cầu thủ rèn luyện kỹ thuật từ việc thi đấu với không gian và thời gian giới hạn. Về chiến thuật, cầu thủ phải biết thời điểm và ra quyết định chính xác mỗi khi pressing. Về thể chất, cầu thủ phải tranh chấp nhiều và gay gắt hơn, và tâm lý là khả năng đối đầu 1vs1.

Chúng tôi dùng bài tập này để rèn luyện cầu thủ từ cả yếu tố thể chất, kỹ thuật, chiến thuật lẫn tâm lý chiến. Những yếu tố như thể lực hay sự dũng cảm của cầu thủ được nâng cao chính từ các bài tập này.

Suốt 8 năm qua, LĐBĐ Anh đã khởi động dự án có tên “DNA của Anh” (England DNA). Dự án này đặt ra khung cho HLV đào tạo cầu thủ cũng như đội bóng. Các nguyên tắc ở những giai đoạn cơ bản (có bóng, không bóng và chuyển đổi trạng thái) nhắm tới việc xây dựng một bộ khung mà ở đó, các cầu thủ có kỹ thuật sẽ phát triển. Đây cũng là chìa khóa cho việc đào tạo ra một thế hệ đầy tài năng cho bóng đá Anh.

Những cầu thủ có kỹ thuật như Paul Gascoigne giờ không hiếm tại bóng đá Anh. Ảnh: Getty.

Conor : Không có sự ưu tiên nào cho các bài tập thể lực so với sự sáng tạo cả. Bởi các cầu thủ trẻ sẽ cần tất cả yếu tố này, cả chiến thuật nữa, để “chơi bóng với sự tự do”. Tư tưởng này giúp các cầu thủ chấp nhận việc thi đấu mạo hiểm, sẵn sàng mạo hiểm và sẵn sàng sửa lỗi từ sai lầm, vì đó là những điều sẽ luôn xảy ra.

Điều này không chỉ diễn ra ở St George’s Park mà còn ở các CLB. Khi tập trung cùng các cấp độ đội tuyển, khoảng trên dưới 50 ngày/năm, các cầu thủ cũng có nền tảng sẵn từ CLB. Các cấp độ ĐT Anh hưởng lợi từ điều này.

- Với nền tảng từ St George’s Park, ông tin bóng đá Anh liệu sẽ tiến xa tới đâu, trước mắt là EURO 2021. Cùng với các ngôi sao như Kane, TAA, Henderson, Sterling, Rashford, người Anh liệu đã có thể mơ về World Cup?

- Nick : Dựa vào thành công của bóng đá trẻ Anh những năm gần đây, và nhiều măng non giờ đã xuất hiện ở ĐT Anh, tôi tin việc Anh mơ tới việc giành danh hiệu lớn là thực tế. Tuy nhiên, nhiều quốc gia khác cũng nở rộ tài năng trẻ, thậm chí nhiều cầu thủ trẻ của họ còn giàu kinh nghiệm thi đấu đỉnh cao hơn chúng tôi, nên nhìn chung vẫn còn nhiều việc phải làm.

Song, việc Anh giành danh hiệu lớn là hoàn toàn có thể theo tôi. Dù tôi chắc chắn những đồng nghiệp Pháp hay Bồ Đào Nha tại PVF sẽ phản đối điều này.

Conor : Tôi nghĩ bóng đá Anh có hệ thống đào tạo trẻ tốt nhất thế giới, và những thế hệ cầu thủ mới sẽ tiếp tục xuất hiện. Tuy nhiên, vị trí trung vệ và thủ môn đang để lại dấu hỏi ở ĐT Anh. Cách John Stones đang chơi tại Man City và năng lực của Jordan Pickford dường như không tương xứng với chất lượng của hàng công, như trung phong Harry Kane chẳng hạn.

ĐT Anh vẫn thiếu một vài vị trí chứ không phải toàn sao ở mọi nơi. Việc đi xa tại các giải đấu lớn đôi khi còn phụ thuộc vào việc những vị trí trọng yếu như thủ môn, trung vệ hay tiền đạo thực sự tỏa sáng ở những trận cầu lớn.

Không ai kiểm soát được điều này cả, dẫu vậy tôi nghĩ Anh vẫn đang hưởng lợi từ một đội hình giàu chiều sâu. Nền bóng đá Anh thực sự là nơi tốt để làm việc.

Cảm ơn các ông về cuộc trao đổi!