Bong bóng Dotcom lần 2: Khi thế giới phẳng, mọi việc sẽ “kinh hoàng” hơn?
Facebook và các đồng nghiệp có thể là tác nhân của bong bóng dotcom lần này hay không?
Đã hơn một thập kỷ trôi qua kể từ ngày bong bóng dotcom đẩy kinh tế Mỹ phát triển một cách thần kỳ và khiến nước Mỹ gặp quá nhiều khó khăn khi phát nổ. Nếu như thời gian đó, những thuật ngữ như bong bóng, suy thoái kinh tế… còn khá xa lạ hoặc là còn gặp nhiều tranh cãi, thì đúng một thập kỷ sau, những từ ngữ này đã trở nên quá quen thuộc với phần đông mọi người.
Mới cách đây không lâu, bong bóng bất động sản ở Mỹ đã phát nổ kéo theo một loạt hệ luy cho xã hội: các ngân hàng lao đao, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, suy thoái kinh tế… Bong bóng bất động sản đã kéo theo khủng hoảng tín dụng và được cho là nguyên nhân sâu xa của cuộc “đại khủng hoảng kinh tế thế giới” vào năm 2008.
Quay trở lại chủ đề chính, có vẻ như sau bong bóng bất động sản, đến lượt thị trường dotcom đang bị các nhà đầu tư kỳ vọng quá đáng. Giá trị của các công ty tăng một cách chóng mặt và cực kỳ bất ngờ. Vậy bong bóng dotcom “tập 2″ liệu có nguy cơ xảy ra không? Nếu có, nó sẽ xảy ra như thế nào? Ai sẽ là “đầu tàu” của bong bóng dotcom lần này? Nếu chưa rõ bong bóng dotcom là gì và lần một xảy ra như thế nào, bạn có thể tham khảo thêm tại đây.
Thực trạng thế giới
Để dự đoán liệu bong bóng dotcom có trở lại hay không, chúng ta hãy nhìn qua một lượt tình trạng thế giới (tất nhiên chủ yếu vẫn là khía cạnh công nghệ).
Tình trạng thế giới hiện tại có phần nào giống với thời điểm bắt đầu của bong bong dotcom lần thứ nhất. Nếu như thời đó, động lực, tương lai và sự kỳ vọng của các nhà đầu tư về máy tính cá nhân và sự kỳ vọng vào phát triển của Internet là nguyên nhân chính vào thời điểm này là Internet khi mà nó đã thực sự đã trở thành thứ không thể thiếu trong cuộc sống của rất nhiều người nên nó. Hiện tại, có khoảng hơn 2 tỷ người đang sử dụng Internet trên toàn thế giới.
Cùng với sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ, Internet đã có những bước nhảy vọt thần kỳ. Điều này đã giúp nó len lỏi vào từng ngóc ngách của cuộc sống, phục vụ tích cực cho con người và cũng như PC trong thập kỷ trước, Internet và các ứng dụng của nó được kỳ vọng sẽ làm được điều tương tự. Rõ ràng, sự phát triển của những công cụ nền web (như Office, mail…) hay các mạng xã hội đủ để người ta hi vọng.
Sự phát triển khi thế giới phẳng
Thế giới Internet là thế giới phẳng. Trên Internet, không có (hoặc rất ít) ảnh hưởng về mặt địa lý, “độ tuổ.i” của sản phẩm và dịch vụ. Có một hình ảnh so sánh khá hay trong trường hợp này: thế giới Internet phẳng, bạn hơi lõm khách hàng sẽ “chảy” về phía bạn, nhưng chỉ cần “lồi” lên một chút, bạn sẽ mất họ. Hãy nhìn cái cách mà Facebook phát triển lên 600 triệu thành viên khi còn lâu mới đầy 10 năm tuổ.i, Groupon lan tỏa ra khắp thế giới, Youtube thu hút 3 tỷ lượt xem mỗi ngày vào sinh nhật thứ 6 hay sự thất bại của những “người khổng lồ” như Yahoo, MySpace… để thấy rõ điều này.
Không có rào cản công nghệ là cơ hội để cho những cái mới, nhiều tiềm năng phát triển. Không rào cản giúp rút ngắn vốn, thời gian và công sức đầu tư cho một sản phẩm tốt. Không rào cản và thông tin nhanh giúp các nhà đầu tư có thể nhanh chóng bỏ tiề.n cho các dự án tốt và họ cho là nhiều kỳ vọng. Những dự án này nhanh thành công hơn, nhanh đem lại lợi ích cho xã hội hơn là những người đàn anh đi trước.
Tuy nhiên, trong một xã hội vận đồng quá nhanh, đôi khi sự kỳ vọng lại khiến các nhà đầu tư bỏ quá nhiều tiề.n cho sự kỳ vọng vào tương lai của chúng thay vì giá trị thực tế. Điều này cũng khó có thể trách các nhà đầu tư bởi khi mà tiềm năng đã trở thành hiện thực, họ khó lòng thu được những khoản lợi nhuận từ việc bỏ tiề.n cho chúng. Vô tình họ đã “bơm phồng” bong bóng dotcom lần thứ hai.
Video đang HOT
Những “đầu tàu” của bong bóng dotcom
Với bong bóng dotcom lần thứ nhất, Netscape là kẻ đã khởi động. Điều này đơn giản bởi Netscape và trình duyệt của nó chính là đại diện cho điều mà các nhà đầu tư và thế giới lúc bấy giờ kỳ vọng. Trong lần thứ hai này, khi mà mạng xã hội và các dịch vụ trực tuyến đang được kỳ vọng, không khó để chúng ta nhìn ra những công ty/ dịch vụ có khả năng gây ra bong bong.
Trước tiên, phải nói qua một chút về giá trị của một công ty. Có nhiều yếu tố cấu nên giá trị doanh nghiệp nhưng tựu chung là, chúng ta có thể chia làm ba yếu tố chính: yếu tố tài sản (bao gồm các tài sản cố định, giá trị sản phẩm và doanh thu), nhân lực và sự kỳ vọng vào tương lai của nó. Điều này có thể làm bong bóng dotcom lần 2 còn “kinh khủng” hơn cả lần đầu.
Mạng xã hội lớn nhất hành tinh chưa IPO nên rất khó để chúng ta xác định chính xác giá trị của nó. Tuy nhiên, con số phổ biến nhất và được hầu hết các phương tiện truyền thông “gán” cho mạng xã hội này là khoảng 50 tỷ USD.
Hãy nhìn qua một chút về tình hình của Facebook. Trong năm 2010, doanh thu của mạng xã hội này (từ quảng cáo) là 1,8 tỷ USD (Theo mashable) và có khoảng 1200 người đang làm tại đây. Nếu như các con số trên chính xác, mỗi nhân vật của Facebook trị giá khoảng hơn 41 triệu USD và hãng này sẽ có con số tỷ số giá trị/ doanh thu là 27,7 tức là bạn sẽ phải bỏ vào Facebook 27 đồng để nhận được một đồng doanh thu (của doanh nghiệp và nhiều hơn số đó để có một đồng cho bạn).
Hãy nhìn một chút qua “gã khổng lồ” Microsoft. Giá trị của công ty phần mềm này hiện đang khoảng 200 tỷ USD. Doanh thu năm 2010 của hãng cụ thể là: 12,92 tỷ USD trong quý 1 (tham khảo Softpedia), 16,37 tỷ USD trong quý 2 (tham khảo Microsoft), 14,50 tỷ trong quý 3 (tham khảo Microsoft) và 16,04 tỷ USD trong quý cuối cùng (tham khảo Microsoft). Như vậy, tổng doanh thu của hãng vào khoảng 60 tỷ USD và giá trị trên doanh thu là 3,3. Với khoảng 20 tỷ USD tiề.n lãi, chỉ với hơn 10 đồng, bạn đã có 1 đồng lợi nhuận. Ngoài ra, hãng này có khoảng 60.000 nhân viên (theo Bussiness Week) tức là mỗi nhân viên Microsoft có giá chỉ 3,3 triệu USD.
Điều này có nghĩa là mỗi nhân viên của Facebook được định giá chỉ khoảng 1/15 nhân viên của Google đồng thời sự kỳ vọng vào tương lai của Facebook là hãng này gấp khoảng 9 lần Microsoft – một con số phi lý.
Tuy nhiên, Facebook còn tốt chán nếu so với những công ty khác.
Linkedln
Mạng xã hội này vừa IPO vài ngày trước và khiến cho nhiều người liên tưởng về bong bóng dotcom của thế kỷ trước. Linkedln đưa ra mức giá đề nghị là 45 USD mỗi cổ phiếu nhưng khi đóng cửa thị trường, giá mỗi cổ phiếu mạng xã hội này tăng hơn gấp đôi: lên 94,25 USD. Điều đó có nghĩa là hiện giá trị của mạng xã hội này hiện tại là gần 9 tỷ USD – một mức giá kinh hoàng đặc biệt là nếu so với doanh thu và lợi nhuận dự kiến sẽ ở mức âm vào năm nay.
Một số công ty khác
Ngoài ra, hầu hết những niềm hi vọng của giới công nghệ gần đây đều có vẻ được định giá quá cao so với giá trị thật và doanh thu của nó. Groupon kỳ vọng sẽ IPO ở mức 23 tỷ USD – hơn cả Google lúc ra mắt, gấp gần 20 lần giá trị công ty vào năm ngoái trong khi doanh thu của hãng chỉ vào khoảng 500 triệu USD bên cạnh con số lợi nhuận ko mấy hấp dẫn. Skype được Microsoft mua lại với giá 8,5 tỷ USD dù còn gặp nhiều khó khăn trong kinh doanh, Twitter thu hút hàng trăm triệu người dùng nhưng vẫn chưa tìm được hướng kinh doanh đúng đắn,…
Kết
Tôi không phải là một nhà kinh tế hay chuyên gia để có thể phân tích hay dự đoán xu hướng của thị trường. Nhưng việc bong bóng dotcom đang trở lại và “mạnh mẽ” hơn là điều được rất nhiều các nhà kinh tế lo ngại và đưa ra những dự báo không mấy lạc quan. Tất nhiên, tương lai vẫn là tương lại và không ai có thể chắc chắn 100%. Biết đâu, vài năm nữa chính những người đang bỏ hàng tỷ USD sẽ “cười vào mặt” những người đang cảnh báo họ?
Theo Bưu Điện VN
Bong bóng Dotcom: Thảm họa hay điều thần kỳ của kinh tế thế giới? (Phần 1)
Bong bóng dotcom đã khiến kinh tế Mỹ thịnh vượng một cách thần kỳ trong giai đoạn 1995 -2000 nhưng khi nó phát nổ, kinh tế Mỹ nhanh chóng rơi vào suy thoái.
Vào thập kỷ cuối cùng của thiên niên kỷ thứ hai, nước Mỹ trở nên thịnh vượng hơn bao giờ hết. Trong giai đoạn này, kinh tế Mỹ tăng trưởng tới 4,9% mỗi năm (so với mức trung bình 2,75% từ 1972 - 1995). Điều đáng nói tăng trưởng kinh tế cao và ổn định, tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhưng lạm phát kỳ lạ hơn, cũng thấp. Chỉ số NASDAQ có lúc lê.n đỉn.h cao của mọi thời đại: 5132,52 điểm (gấp đôi hiện tại 2803,32).
Theo lý thuyết kinh tế vĩ mô, khi kinh tế tăng trưởng nhanh hơn (hoặc tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn) thì sẽ kéo theo tỷ lệ lạm phát cao hơn. Điều này thể hiện qua đường Phillips (Phillips curve) và được công nhận trong hầu hết các giáo trình kinh tế vĩ mô cơ bản. Tuy nhiên, kinh tế Mỹ giai đoạn 1995 - 2000 lại không như vậy. Điều này đã khiến cho các nhà kinh tế gọi đây là New Economy (nền kinh tế mới).
Bong bóng Dotcom lần 1
Tuy nhiên, thời kỳ hoàng kim này cũng đã chấm dứt và được cho là cả quá trình được cho liên quan mật thiết đến bong bóng Dot com (Dot-com Bubble). Giải thích một chút về thuật ngữ này: bong bóng dot com là cách miêu tả hình tượng thị trường chứng khoán khi cổ phiếu của các công ty công nghệ lên cao một cách bất thường. Hiện tượng này xảy ra khi cổ phiếu của các hãng này bị đầu cơ hoặc nhận được sự kỳ vọng thái quá từ phía các nhà đầu tư. Tất nhiên, cũng giống như bong bóng các bạn thổi bong bóng vậy: càng to, càng thích nhưng lại càng dễ vỡ.
Bong bóng Dotcom lần 1 diễn ra trong hoàn cảnh hàng loạt các tiến bộ về công nghệ máy tính xuất hiện. Windows 95 ra đời với nhiều đột phá (so với 3.1) khiến cho nhu cầu sử dụng máy tính tăng. Nhu cầu đó đã khởi động cuộc chiến khốc liệt về phần cứng khiến cho giá cả mỗi chiếc PC giảm nhanh chóng. Hai điều này đã đưa máy tính đến với từng công ty khiến cho năng suất lao động tăng cao (1,25% mỗi năm so với 0,02% tối đa của giai đoạn 1972 - 1995). Bên cạnh đó, nó cũng khuyến khích sự ra đời của hàng loạt các công ty, dịch vụ công nghệ và sự kỳ vọng lớn của các nhà đầu tư - nguyên nhân chính của bong bóng dotcom.
Hãy phân tích một chút ảnh hưởng của PC đến năng suất lao động. Không chỉ hỗ trợ cho các ngành trực tiếp sử dụng chúng, nó còn hỗ trợ gián tiếp và cực kỳ hiệu quả cho tất cả các ngành khác. Những công việc như tính toán thu chi, quản lý nhân sự, nghiên cứu,... đều hưởng lợi lớn từ sự xuất hiện và phát triển mạnh mẽ của PC.
Ngày 9/8/1995, công ty Netscape IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng). Ngay trong ngày hôm đó, giá mỗi cổ phiếu của Netscape có lúc hơn 5 lần giá dự kiến (75 USD so với 14 USD). Kết thúc ngày giao dịch đầu tiên, mỗi cổ phiếu của Netscape có giá 58,25 USD tương đương 2,9 tỷ USD giá trị thị trường. Trong suốt năm 1995, giá trị công ty này tăng gấp đôi sau mỗi quý. Đây được coi là ngày bắt đầu của bong bóng Dotcom lần thứ nhất. 2 năm sau đó, bong bóng chính thức "phồng to" với hàng loạt khoản đầu tư trị giá hàng chục tỷ USD được đổ vào lĩnh vực này.
Thành công của Netscape kéo theo sự ra đời của hàng loạt công ty công nghệ, dịch vụ mạng và tạo ra niềm tin của các nhà đầu tư vào các công ty này. Đây chính là bong bóng dotcom (Dot-com Bubble). Tuy nhiên, ở khía cạnh khác, nó đã khiến cho thế giới công nghệ phát triển nhanh chóng và việc ứng dụng vào quản lý, sản xuất đã khiến cho năng suất lao động tăng lên. Đây là nguyên nhân chính khiến cho nền kinh tế tăng trưởng khá lâu và ổn định. Bong bóng dotcom đã góp phần kéo chỉ số Dow Jones và NASDAQ lên những mốc cao mới trong suốt giai đoạn 1995 - 2000 với đỉnh cao là mức 5132,52 điểm (và 5048,62 điểm lúc đóng cửa) vào 10/3/2000.
Ngoài ra, việc giá cổ phiếu (nói chung đặc biệt là các cổ phiếu công nghệ tăng nhanh) khiến cho tiêu dùng của các nhà đầu tư tăng nhanh. Nói cách khác, nhờ giá cổ phiếu tăng, tổng cầu tăng lên khiến cho nền kinh tế phát triển thịnh vượng hơn.
Khi tôi viết đến đây một người bạn của tôi hỏi: "Netscape là gì?" Tôi khá ngạc nhiên nhưng chợt nhớ ra là cái tên Netscape đã bị lãng quên từ lâu và chỉ được biết bởi một số ít người hoài cổ hoặc đã từng sử dụng máy tính đầu thập kỷ 9x thế kỷ trước. Netscape Navigator là một trong những trình duyệt phổ biến nhất thời gian đó. Ra mắt lần đầu vào 3/10/1994, 2 năm sau, trình duyệt này chiếm tới gần 80% thị phần.
Là trình duyệt phổ biến nhất thập kỷ 9x nhưng Netscape đã chịu thất bại cay đắng trước IE. Năm 1998, AOL (lúc đó là công ty dịch vụ mạng lớn nhất thế giới) mua lại Netscape với giá 4,2 tỷ USD, thương vụ này kết thúc vào năm 1999. Trước đó, vào tháng 3/1998, Netscape đã công bố mã nguồn và đây là cơ sở để hình thành nên Firefox sau này
Bong bóng dotcom "phát nổ"
Việc bong bóng dot com phát nổ được là điều không có gì bất ngờ. Được "bơm phồng" bởi các nhà đầu tư và sự kỳ vọng quá đáng của thị trường nên chỉ cần một tác động nho nhỏ sẽ khiến nó "phát nổ". Có một hình ảnh so sánh khá hay mà tôi đọc được gần đây, thị trường khi đó như một con voi đi xe đạp, nếu tiến lên thì không sao nhưng chỉ cần chậm một chút, tất cả sẽ sụp đổ.
Đạt đỉnh cao vào đầu năm 2000 với hơn 5000 điểm nhưng chỉ đến cuối năm, chỉ số NASDAQ đã giảm tới 50%. Thậm chí, vào cuối năm 2002, chỉ số này còn xuống rất sát mốc 1000 điểm. Thị trường dotcom sụp đổ cộng thêm một số sự kiện như vụ 11/9 đã khiến cho kinh tế Mỹ tụt dốc nhanh chóng.
Đương nhiên, nguyên nhân chính của việc này chính từ sự phát triển quá nóng và không bền vững: giá của các cổ phiếu tăng quá nhanh vượt xa giá trị thật của chúng. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng, đạo luật Growth Tax Relief Reconciliation Act năm 2003 là nguyên nhân của vụ việc.
Bong bóng Dotcom lần một là người hùng hay tội đồ của giới công nghệ là tùy vào quan điểm của mỗi người. Tuy nhiên, đáng quan tâm hơn là có vẻ như bong bóng này đang một lần nữa trở lại. Mời các bạn đón xem bài viết tới: "Facebook, Groupon, Twitter -Bong bóng dotcom phiên bản 2"?
(Còn tiếp)
Theo Bưu Điện VN
Thế là mình đã xa nhau Anh à! Thế là chúng mình đã xa nhau thật rồi phải không anh? Từ bây giờ em sẽ không bao giờ được gọi anh là Chồng yêu nữa rồi mặc dù em còn yêu anh rất nhiều. Hôm qua chúng mình đến tòa làm thủ tục mà người ta không tin là đếnl àm thủ tục l.y hô.n, vì chúng mình vẫn...