Bội chi ngân sách: Đừng chủ quan!
Tổng cục Thống kê cho biết, tổng thu ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến thời điểm 15/5/2016 ước tính đạt 346.200 tỷ đồng, bằng 34,1% dự toán năm, trong đó thu nội địa đạt 284.200 tỷ đồng, bằng 36,2%; thu từ dầu thô 13.900 tỷ đồng, bằng 25,5%; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu 47.800 tỷ đồng, bằng 27,8%.
Trong khi đó, tổng chi đạt 412.600 tỷ đồng, bằng 32,4% dự toán năm. Ngân sách chỉ có thể dành 64.300 tỷ đồng chi cho đầu tư phát triển, trong khi chi cho kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý hành chính hết 293.400 tỷ đồng. Do nợ công tăng cao khiến nghĩa vụ trả nợ cũng đè nặng. Ngân sách đã phải chi tới 55.000 tỷ đồng để trả nợ và viện trợ.
Tính chung trong 5 tháng đầu năm, Việt Nam đã bị bội chi ngân sách 66.400 tỷ đồng. Đây là mức bội chi tương đối lớn trong bối cảnh các thuế quan được cắt giảm, thu ngân sách ngày càng khó khăn. Bội chi ngân sách tất yếu sẽ góp phần dẫn đến nợ công tăng cao lên.
Có thể nói, việc dành quá nhiều t.iền ngân sách để trả nợ sẽ tạo ra một rủi ro lớn cho việc đầu tư, hạn chế nguồn t.iền đầu tư phát triển kinh tế. Nếu nghĩa vụ trả nợ nhiều sẽ gây rủi ro cho những khoản chi tạo ra năng suất lao động, giảm chi vào giáo dục, y tế và các lĩnh vực khác. Vì vậy, yêu cầu cấp thiết là cần ổn định chi tiêu thường xuyên, có phương án thu chi ngân sách hợp lý.
Còn nhớ theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB) đến năm 2016, nợ công của Việt Nam sẽ tăng lên mức 63,8% GDP, năm 2017 là 64,4%, năm 2018 lên 64,7%. Như vậy, nợ công của Việt Nam sẽ chạm trần mức khả năng trả nợ của Chính phủ là 65%.
Báo cáo kinh tế vĩ mô quý I/2016 của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cũng nhận định Việt Nam không chỉ là nước có mức thâm hụt ngân sách lớn, mà tỷ lệ nợ công/GDP cũng thuộc diện cao nhất trong khu vực ASEAN. CIEM dẫn lại số liệu của Quỹ T.iền tệ Quốc tế (IMF) – Triển vọng kinh tế thế giới (WEO), năm 2015, thâm hụt ngân sách của Việt Nam là 6,9% GDP, trong khi của Thái Lan là 1,2% GDP, Indonesia 2,3% GDP, Philippines 0,12% GDP và Campuchia 2% GDP.
Video đang HOT
Cụ thể theo dự báo của IMF, đến năm 2020, mức bội chi so với GDP của Việt Nam vẫn cao hơn nhiều so với các nước ASEAN và là nước duy nhất có nợ công/GDP tiếp tục tăng đến gần 68% GDP năm 2020.
Trong khi đó, từ đầu năm 2016, Bộ Tài chính đã dự báo thu ngân sách năm nay sẽ gặp nhiều khó khăn do giá dầu thô vẫn chưa hồi phục, tham gia các FTA nên cắt giảm nhiều loại thuế. Dự báo, năm 2016, tổng thu ngân sách đạt hơn một triệu tỷ đồng, tổng chi là 1,27 triệu tỷ đồng, bội chi 254.000 tỷ đồng (4,95% GDP).
Nguyên nhân thật dễ hiểu, khi mà trong những năm gần đây, tỉ lệ nợ công, đặc biệt là nợ chính phủ trên GDP đang tăng nhanh, chi phí trả nợ ngày càng cao; thu khó khăn, trong khi tốc độ chi tăng nhanh làm cho cân đối NSNN hết sức căng thẳng và bị động, đang đe dọa đến khả năng trả nợ hằng năm của Chính phủ. Bên cạnh đó, việc sử dụng vốn vay có những biểu hiện lãng phí, tiêu cực và kém hiệu quả.
Nếu không có những giải pháp mạnh mẽ để giảm chi thường xuyên, mục tiêu đưa bội chi dưới 5% GDP của Quốc hội đặt ra sẽ khó hoàn thành. Do đó, Chính phủ cần mạnh tay cắt giảm chi thường xuyên và giảm bộ máy hành chính. Sở dĩ phải nói “đừng đùa” với bội chi, là bởi lẽ, theo tài liệu được công bố mới đây, Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR), thâm hụt ngân sách ngày càng tăng, chi thường xuyên tăng lên và không có khả năng cải thiện vì nguồn thu từ dầu thô và doanh nghiệp đều giảm.
Đây là một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất của nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Hãy nhìn thẳng vào thực tế: Số liệu thâm hụt ngân sách năm 2015 ước tính chiếm 6,34% GDP. Con số này cao hơn mục tiêu 5% GDP mà Quốc hội đưa ra trước đó. Đáng chú ý, tình trạng này đã diễn ra liên tục trong nhiều năm, phản ánh tình trạng kỷ luật tài khóa lỏng lẻo của nền kinh tế thời gian qua.
Theo_Giáo dục thời đại
Nợ công, bội chi NSNN giai đoạn 2016-2020 sẽ giảm dần
Thủ tướng Chính phủ vừa có văn bản trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội về việc giảm nợ công, giảm thâm hụt ngân sách nhà nước.
Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ đã nhận được chất vấn của Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa, Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM với nội dung: "Trong nhiệm kỳ 2016-2020, chúng ta có thể giảm nợ công, giảm thâm hụt ngân sách".
Thủ tướng Chính phủ cho biết, Chính phủ đã trình Quốc hội Báo cáo số 231/BC-CP ngày 18/5/2015 về sử dụng vốn vay, quản lý nợ công, Báo cáo số 553/BC-CP ngày 21/10/2015 về đ.ánh giá thực hiện ngân sách nhà nước 5 năm 2011 - 2015 và định hướng kế hoạch ngân sách nhà nước giai đoạn 2016 - 2020.
Cụ thể, giai đoạn 2011 - 2015, do thu ngân sách khó khăn trong khi nhu cầu chi tăng lớn, để đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước (NSNN), những năm qua đã phải duy trì bội chi NSNN ở mức cao (năm 2011: 4,4%GDP; năm 2012: 5,4%GDP; năm 2013: 6,6%GDP; năm 2014: 5,3%GDP; năm 2015: 5%GDP).
Đến ngày 31/12/2015, mức dư nợ công dự kiến khoảng 61,3% GDP, nợ Chính phủ khoảng 48,9%GDP và nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 41,5%GDP, trong phạm vi quy định. Tuy nhiên, dư nợ công những năm qua từ năm 2011 đến năm 2015 tăng thêm khoảng 7%GDP do yêu cầu phải tăng vay để đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội.
"Chính phủ đã có báo cáo, phân tích cụ thể những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của việc bội chi, nợ công tăng". Văn bản của Thủ tướng khẳng định.
>> Năm 2020: Nợ công Việt Nam không vượt quá 50% GDP
Sang giai đoạn 2016 - 2020, nhu cầu chi NSNN phải tăng lớn để trả các khoản nợ đến hạn, đầu tư cơ sở hạ tầng, bảo đảm quốc phòng, an ninh trong tình hình mới và tiếp tục thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, vì vậy cân đối NSNN tiếp tục phải bội chi ở mức hợp lý để đầu tư phát triển.
Trên cơ sở định hướng thu, chi NSNN giai đoạn này, Chính phủ dự kiến mức bội chi NSNN bình quân của giai đoạn 2016 - 2020 tính theo Luật NSNN hiện hành khoảng 4,9%GDP; đồng thời đặt mục tiêu dư nợ công không quá 65%GDP, dư nợ của Chính phủ không quá 55%GDP, dư nợ nước ngoài của quốc gia không quá 50%GDP.
Để đạt được định hướng về dư nợ công và bội chi NSNN nêu trên, theo Chính phủ cần phải thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp, trong đó quan trọng nhất là tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy kinh tế phát triển ở mức cao hơn giai đoạn 2011 - 2015, tạo điều kiện tăng thu NSNN, giảm áp lực chi NSNN về an sinh xã hội. Đồng thời, cần thực hiện cơ cấu lại các khoản nợ công; điều chỉnh chính sách thu; cơ cấu lại chi ngân sách.
Đối với nhóm giải pháp về cơ cấu lại các khoản nợ công, cần đẩy mạnh huy động các khoản vay trung, dài hạn, triển khai có hiệu quả các nghiệp vụ quản lý và xử lý rủi ro đối với danh mục nợ công; ưu tiên bố trí chi trả nợ; nâng cao hiệu quả sử dụng các khoản vay của Chính phủ, giảm dần hạn mức cấp bảo lãnh Chính phủ; rà soát, loại bỏ các dự án không hiệu quả; kiểm soát chặt chẽ các khoản bảo lãnh Chính phủ, các khoản nợ của chính quyền địa phương, nợ xây dựng cơ bản của các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương; quản lý nâng cao hiệu quả sử dụng các khoản vay về cho vay lại, để giảm thiểu phát sinh các nghĩa vụ nợ dự phòng của Chính phủ; tăng cường phát triển thị trường vốn trong nước cả về chiều rộng và chiều sâu nhằm đa dạng hóa kỳ hạn phát hành, trong đó tập trung phát hành trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài từ 05 năm trở lên.
>> Phát hành trái phiếu quốc tế để đảo nợ: Nợ công có an toàn?
Với giải pháp để giảm bội chi NSNN, theo Chính phủ phấn đấu đến năm 2020 tỷ trọng chi thường xuyên giảm xuống khoảng 58% (giảm khoảng 9 -10% so với tỷ trọng bố trí dự toán năm 2015), tăng tỷ trọng chi đầu tư phát triển chiếm trong tổng chi NSNN đạt khoảng 19 - 20%, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ các hình thức đầu tư ngoài NSNN để tăng nguồn lực đầu tư toàn xã hội; tăng chi trả nợ, giảm số vay đảo nợ.
Triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, thực hiện nghiêm chủ trương tinh giản biên chế; thúc đẩy cải cách mạnh mẽ khu vực sự nghiệp công kết hợp xã hội hóa, cổ phần hóa một số đơn vị sự nghiệp công có điều kiện nhằm nâng cao hiệu quả chi, giảm áp lực bố trí chi từ NSNN.
Với dự kiến tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2016 - 2020 bình quân đạt 6,5 - 7%, lạm phát không quá 5%, kết hợp thực hiện cơ cấu lại thu, chi NSNN và không phát sinh nhu cầu chi đột xuất lớn, dự báo nợ công, bội chi NSNN giai đoạn 2016-2020 sẽ giảm dần ở mức đảm bảo an ninh tài chính quốc gia vững chắc.
Theo Diễn đàn doanh nghiệp
Nợ công tăng cao là rủi ro lớn cho kinh tế và TTCK Việt Nam Tập đoàn đầu tư CIMB (Malaysia) cho rằng rủi ro lớn duy nhất đối với nền kinh tế và thị trường chứng khoán của Việt Nam là tỷ lệ nợ của chính phủ đang tăng nhanh. Hãng tin CNBC vừa có bài viết đ.ánh giá về nỗ lực cổ phần hóa của Việt Nam, cho rằng quyết định thoái vốn khỏi một số...
