Biến thể mới Brazil quật đổ hệ thống y tế địa phương, tấn công người trẻ tuổi

Giới nghiên cứu và các bác sĩ đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về một loại biến thể virus SARS-CoV-2 mới nguy hiểm hơn xuất hiện lần đầu tiên tại vùng Amazon (Brazil).

Nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân COVID-19 tại Belem, bang Para, Brazil ngày 3/12/2020. Ảnh: THX/TTXVN

Họ tin rằng loại biến thể mới này là hung thủ đứng đằng sau tình trạng các ca tử vong cũng như số ca mắc ở nhóm người trẻ tuổi tăng cao gần đây tại một số khu vực ở Nam Mỹ.

Theo Tạp chí phố Wall (WSJ), tỷ lệ tử vong trong ngày của Brazil do COVID-19 đã đạt ngưỡng cao nhất trong tuần này, nâng tổng số ca tử vong vì COVID-19 trên toàn quốc vượt quá 1/4 triệu người.

Ngày 2/3, Brazil ghi nhận con số kỷ lục 1.641 ca tử vong vì COVID-19, trong khi đó nước láng giềng Peru cũng chật vật đối phó với làn sóng dịch thứ 2.

Biến thể virus SARS-CoV-2 mới phát hiện tại Brazil, với tên khoa học là P.1, có khả năng lây lan cao gấp 2,2 lần so với các biến thể trước đó được tìm thấy tại khu vực, cũng như khả năng khiến người khỏi bệnh tái nhiễm lên tới 61%.

Các chuyên gia sức khỏe cộng đồng cảnh báo với tình trạng tiêm chủng diện rộng trong khu vực còn kéo dài, các quốc gia như Brazil có nguy cơ trở thành nơi sản sinh ra các biến thể virus làm vô hiệu hóa vaccine ngừa COVID-19.

Bên cạnh đó, các nhà kinh tế nhận định đại dịch kéo dài cũng có thể tàn phá nền kinh tế của các quốc gia như Brazil, làm chậm tốc độ tăng trưởng và kéo thêm các khoản nợ khi chính phủ mở rộng các khoản chi trả cho người nghèo.

Eliseu Waldman, một nhà dịch tễ học tại Đại học São Paulo, cho biết: “Chúng tôi đang đối mặt với một tình huống nguy hiểm – hệ thống y tế của nhiều bang ở Brazil đã sụp đổ và những bang khác sẽ gặp tình trạng tương tự trong vài ngày tới”.

Một vài bác sĩ báo cáo sự gia tăng ở các bệnh nhân trẻ tuổi hơn – những người ở độ tuổi 30, 40 không có bệnh lý. Tại Peru, một số bác sĩ cho biết diễn biến trở nặng của bệnh nhân mắc COVID-19 đang trở nên nhanh hơn, chỉ 3 hoặc 4 ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên, rút ngắn hơn nhiều so với 9 hay 14 ngày như trước.

Rosa Lopez, bác sĩ làm việc tại phòng chăm sóc đặc biệt bệnh viện Guillermo Almenara Irigoyen, nhận định: “Loại biến thể này hoạt động theo một cách hoàn toàn khác biệt. Nó thực sự hung hãn… tình thế rất khó khăn, thực sự khủng khiếp”.

Người dân chờ mua oxy ngoại ô miền Nam Lima (Peru) ngày 25/2. Ảnh: Getty Images

Biến thể virus P.1 xuất hiện lần đầu tiên ở thành phố Manaus (Brazil) vào cuối năm ngoái và nhanh chóng trở thành tâm điểm của các nhà khoa học Brazil cũng như quốc tế.

“Chúng ta đang ở trong thời điểm tồi tệ nhất. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu P.1 có mặt trên khắp Brazil”, Felipe Naveca – một nhà nghiên cứu tại Quỹ Oswaldo Cruz – ước tính Brazil là nơi trú ngụ của hàng trăm biến thể COVID-19 mới, trong đó P.1. là biến thể đáng lo ngại nhất tính đến thời điểm hiện nay.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết tại sao ngày càng có nhiều người trẻ tuổi mắc bệnh hơn và liệu biến thể Brazil này có gây tử vong nhiều hơn hay chỉ đơn giản là dễ lây lan hơn.

Nuno Faria, Giáo sư chuyên về tiến hóa virus tại Đại học Oxford và Đại học Imperial, ghi trong nghiên cứu: “Dịch bệnh bùng phát gần đây ở Manaus đã kéo căng hệ thống chăm sóc sức khỏe của thành phố, dẫn đến tình trạng tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế không đầy đủ. Do đó chúng tôi không thể xác định liệu sự gia tăng về nguy cơ tử vong xuất phát từ biến thể P.1 hay do hệ thống chăm sóc sức khỏe yếu kém hay cả hai”. Nghiên cứu của Giáo sư Naveca chỉ ra biến thể virus mới p.1mang tải lượng virus cao hơn khoảng 10 lần so với các phiên bản trước đó ở Brazil.

Tại Nam Phi, các nhà nghiên cứu cũng phải chật vật với những câu hỏi tương tự khi nghiên cứu biến thể B.1.351. Các bác sĩ ở đây cũng cảnh báo về sự gia tăng số ca nhập viện và tử vong của các bệnh nhân trẻ tuổi. Các nhà nghiên cứu nói rằng nguyên do khiến số các ca bệnh trẻ tuổi hơn tử vong là do các bệnh viện quá tải chứ không phải vì bản thân biến thể này nguy hiểm hơn.

Mỹ Latinh vẫn luôn là một trong những điểm nóng COVID-19 của thế giới kể từ khi đại dịch bùng phát. Tuy nhiên, trong những ngày gần đây, các bác sĩ ở Brazil ngày càng tuyệt vọng hơn khi mô tả về cảnh tượng kinh hoàng tại các bệnh viện. Các bệnh viện tại 2/3 bang ở Brazil đang hoạt động với trên 80% phòng chăm sóc đặc biệt luôn kín chỗ. Thậm chí, các công tố viên còn đang điều tra nhều bệnh nhân chết ngạt ở thành phố Manaus vào đầu năm nay do các bệnh viện hết oxy dự trữ.

Theo các chuyên gia y tế, nếu như Mỹ Latinh không tìm cách đẩy nhanh tiến độ triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine, các quốc gia như Colombia và Bolivia sẽ trở thành các nạn nhân tiếp theo của loại biến thể mới này.