Biến sa mạc thành mỏ vàng và chuyện về doanh nghiệp “trùm sỏ” vàng đen

Công ty dầu mỏ Saudi Aramco đã chạm mốc giá trị thị trường 2.000 tỷ đô la, chỉ một ngày sau khi công ty dầu mỏ do nhà nước Saudi hậu thuẫn này ra mắt thị trường chứng khoán.

Cổ phiếu của công ty dầu mỏ Saudi Aramco đã tăng gần 10% khi mở cửa vào ngày giao dịch thứ hai trên sàn giao dịch chứng khoán Riyadh, Tadawul, nâng giá trị thị trường của công ty lên con số 2.000 tỷ đô la.

Saudi Arabia được thành lập sau khi bốn vùng Arabia – Hejaz, Najd, Đông Arabia và Nam Arabia đươc thống nhất thành một quốc gia duy nhất. Vua Ibn Saud đã chỉ đạo đất nước tìm kiếm dầu mỏ và ký thỏa thuận nhượng quyền dầu đầu tiên với Công ty Standard Oil của California.

Tháng 11/1933, công ty California Arabian Standard Oil được thành lập, đánh dấu khởi đầu của Saudi Aramco. Tuy nhiên, trong giai đoạn mới thành lập này, dầu mỏ vẫn chưa được tìm thấy và không có một cuộc thăm dò nghiêm túc nào được triển khai. Trên thực tế, không ai chắc chắn rằng có dầu tại quốc gia sa mạc này.

Vua Ibn Saud ký thỏa thuận nhượng quyền dầu đầu tiên với Công ty Standard Oil của California. (Nguồn: The Guardian)

Vào tháng 3/1938, một lượng dầu có trữ lượng lớn lần đầu tiên được phát hiện, mở đường cho Saudi Arabia trở thành quốc gia sản xuất “ vàng đen” tầm cỡ quốc tế và là một trong những trung tâm năng lượng quan trọng nhất thế giới.

Cái tên Aramco ra đời vào năm 1944 sau khi Casoc đổi tên thành Công ty Arabian American Oil, hay còn gọi là Aramco. Aramco dần tăng sản lượng dầu trong suốt những năm 1940, đạt mốc 500.000 thùng/ngày vào năm 1949. Khả năng xuất khẩu dầu mỏ của Saudi Arabia tăng mạnh vào năm 1951, sau khi nước này mở đường ống xuyên Arabia, với chiều dài 1.200 km và đưa dầu ra Địa Trung Hải.

Một thương nhân trước một màn hình hiển thị thị trường chứng khoán Saudi (Nguồn: The Guardian)

Trong vài thập kỷ tiếp theo, Saudi Aramco mở rộng mạnh mẽ thông qua một loạt vụ mua lại và mở nhiều cơ sở sản xuất dầu mới. Năm 2009, công ty có khả năng sản xuất 12 triệu thùng dầu thô/ngày.

Aramco đã trở thành công ty niêm yết lớn nhất thế giới vào ngày 12/12 vừa qua, khi cổ phiếu của hãng tăng 10% trong ngày đầu tiên giao dịch, định giá nó ở mức 1.870 tỷ đô la. Sự tăng giá cổ phiếu đã được giới hạn ở mức 10% theo quy tắc để bảo vệ sự ổn định của thị trường.

Chỉ hai ngày thu về lợi nhuận đã giúp công ty đầu sỏ dầu mỏ này vượt xa Apple, hiện là công ty niêm yết lớn thứ hai thế giới, trị giá khoảng 1.190 tỷ đô la.

Nhà sản xuất dầu này đã kiếm được lợi nhuận 46,9 tỷ đô la trong sáu tháng đầu năm nay, giảm từ mức 53,2 tỷ đô la cùng kỳ năm ngoái nhưng vẫn vượt xa so với sáu công ty dầu khí niêm yết lớn nhất thế giới cộng lại.

Theo Huy Nguyễn/Dân Việt