‘Bí mật’ thiết kế thông minh giúp 80 hành khách thoát chế.t khi máy bay lật ngửa ở Canada

“Thật phi thường khi bạn có thể nhìn thấy một chiếc máy bay nằm ngửa như thế và mọi người bước ra khỏi nó”, McCormick, Phó giáo sư tại Đại học Hàng không Embry-Riddle, nói.

Hiện trường vụ ta.i nạ.n máy bay tại Sân bay quốc tế Toronto Pearson, Canada, ngày 17/2/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Khi chuyến bay Delta 4819 từ Minneapolis (Mỹ) đến Toronto (Canada) gặp ta.i nạ.n dữ dội khi hạ cánh hôm 17/2, khiến một cánh bị xé toạc và thân máy bay lật ngược, những người chứng kiến đã hoảng loạn lo sợ điều tồi tệ nhất.

Nhưng Phó giáo sư Michael McCormick tại Đại học Hàng không Embry-Riddle đã chứng kiến nhiều thập kỷ cải tiến về an toàn máy bay đến nay vẫn đang diễn ra, thì không quá sửng sốt. Cả 80 người trên máy bay, gồm 4 thành viên phi hành đoàn và 76 hành khách, đều sống sót sau vụ ta.i nạ.n hôm 17/2 tại Sân bay quốc tế Toronto Pearson.

“Thật phi thường khi bạn có thể nhìn thấy một chiếc máy bay nằm ngửa như thế và mọi người bước ra khỏi nó”, ông McCormick cho biết. “Nhưng ý nghĩ thứ hai của tôi là, đó là nhờ thiết kế. Đó là kỹ thuật. Đó là nhiều năm nghiên cứu hàng không dân dụng… đã cho phép chuyện như thế xảy ra.”

Bình nhiên liệu chủ yếu được lưu trữ ở cánh

Những thảm họa hàng không dữ dội trong quá khứ đã dạy cho các chuyên gia rằng nhiên liệu phản lực nên được lưu trữ chủ yếu ở cánh, không phải ngay bên dưới khoang hành khách.

“Quay trở lại những ngày đầu của ngành hàng không, đó là nơi nhiên liệu được lưu trữ – trong bụng máy bay”, ông McCormick cho biết.

Vì vậy, khi máy bay Bombardier CRJ900 của Delta hạ cánh khẩn cấp hôm 17/2, lật úp và trượt xuống đường băng, cánh phải chứa đầy nhiên liệu của máy bay đã gãy, để lại một đám cháy lớn. Máy bay tiếp tục trượt và lật.

Trong sự cố này, cánh máy bay bị gãy đã ngăn không cho đám cháy lan vào khoang hành khách – Joe Jacobsen, một kỹ sư hàng không vũ trụ từng làm việc cho Boeing và Cục Hàng không Liên bang, cho biết.

“Mọi thứ có thể bị hỏng… nhưng nếu nằm trong yêu cầu thiết kế, thì bạn phải xem nó bị hỏng như thế nào và nó có bị hỏng theo thiết kế không?”, kỹ sư Jacobsen cho biết.

Theo ông Jacobsen, cánh máy bay có thể bị gãy do lỗi bảo trì hoặc thiết kế. Ông nói thêm rằng cuộc điều tra có thể xem xét những khả năng đó.

Khi cánh bị gãy hoàn toàn do va chạm, việc loại bỏ nhiên liệu có khả năng gây nổ đúng là một lợi ích, Phó giáo sư McCormick nhìn nhận.

“Chúng tôi muốn có thể tách nhiên liệu khỏi khoang hành khách và đồng thời, chúng tôi muốn có thể đảm bảo rằng thân máy bay có thể dừng lại ở vị trí ổn định”, ông McCormick nói thêm.

Cuối cùng, chiếc máy bay của hãng Delta Airlines đã ở vị trí ổn định, mặc dù bị lật ngược. Mọi người trên phi cơ gặp nạn đều sống sót, một phần là nhờ vào những chiếc ghế chắc chắn có thể chịu được lực tác động cực mạnh.

Ghế 16G được thiết kế để đảm bảo an toàn, không nhất thiết là thoải mái

Hầu hết các máy bay thương mại hiện đại đều được yêu cầu phải trang bị ghế 16G, nghĩa là chúng có thể chịu được lực gấp 16 lần lực hấp dẫn – Phó giáo sư McCormick cho biết.

“Bạn không muốn ghế bị rơi ra hoặc bị lỏng trong một vụ ta.i nạ.n máy bay – ngay cả khi máy bay bị lật ngược”, ông nói.

“Vì vậy, nó không được thiết kế riêng để tạo sự thoải mái, mà được thiết kế để có độ bền trong trường hợp xảy ra tai nạn”, ông McCormick cho biết. “Và bạn hẳn biết điều đó nếu bạn đã ngồi trên máy bay suốt vài giờ”.

Ghế ngồi có một tính năng an toàn khiêm tốn nhưng quan trọng, đó là dây an toàn cứu sinh. Trong trường hợp vụ ta.i nạ.n với máy bay Delta Air Lines, “nếu không có dây an toàn, chắc chắn hành khách sẽ bị ném văng ra xung quanh và sẽ bị thương nhiều hơn nữa”, Hassan Shahidi, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Flight Safety Foundation, cho biết. “Đó là một yếu tố quan trọng trong vụ việc này”.

Và nếu vụ ta.i nạ.n này xảy ra cách đây vài thập kỷ, hậu quả có thể sẽ thảm khốc hơn nhiều, nhà phân tích hàng không Peter Goelz của CNN cho biết.

“Điều thay đổi là tất cả các máy bay thương mại đều có ghế được bắt cố định trên đường ray như một phần của thân máy bay để có thể chịu được lực va chạm lên tới 16 G”, ông Goelz, cựu giám đốc điều hành của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ, nói.

“Điều đó có nghĩa là trong một vụ hạ cánh khẩn cấp như thế này, nếu bạn thắt dây an toàn đúng cách, bạn sẽ sống sót sau cú va chạm và có cơ hội thoát hiểm”, ông Goelz khẳng định và lưu ý thêm: “Khi kết hợp điều đó với những tiến bộ trong vật liệu chống cháy, bạn thực sự có cơ hội thoát hiểm nguy nếu bạn làm theo hướng dẫn”.

Không gì có thể thay thế được các thành viên phi hành đoàn lành nghề

Mặc dù kỹ thuật công nghệ cao có thể giúp cứu sống nhiều người, nhưng “bạn không thể dành đủ lời khen cho phi hành đoàn về việc sơ tán an toàn khỏi chiếc máy bay đó”, Phó giáo sư McCormick cho biết.

Hai tiếp viên hàng không trên chuyến bay này chưa bao giờ hạ cánh máy bay lộn ngược, nhưng bộ đôi này đã được đào tạo cho nhiều tình huống, bao gồm cả việc sơ tán hành khách trong vòng 90 giây – bà Sara Nelson, chủ tịch quốc tế của Hiệp hội tiếp viên hàng không-CWA, cho biết.

Bất chấp tình huống hàng chục hành khách bị cột chặt trên ghế và treo ngược người như dơi, phi hành đoàn đã sơ tán toàn bộ máy bay trong vòng chưa đầy 90 giây.

Các tiếp viên hàng không “đã hoàn thành nhiệm vụ của mình một cách hoàn hảo. Họ thật anh hùng”, ông Nelson ca ngợi.

Và “hy vọng điều này sẽ khiến công chúng nhận thức rõ hơn và biết ơn hơn đối với những người đàn ông và phụ nữ làm tiếp viên hàng không” – Phó giáo sư McCormick nói – “Họ chịu trách nhiệm nhiều hơn là chỉ nhặt rác và phục vụ soda. Họ là những chuyên gia được đào tạo chịu trách nhiệm về sự an toàn của hành khách. Và họ đã làm một công việc phi thường.”

Chiếc máy bay CRJ900 của Delta Air Lines chở 80 người, khởi hành từ Minneapolis (Mỹ) đã gặp nạn khi hạ cánh xuống sân bay Toronto Pearson ngày 17/2, thân máy bay bị lật ngược và ít nhất 15 người bị thương nhưng không có trường hợp nào t.ử von.g. Đến ngày 18/2, hầu hết người bị thương đã xuất viện, chỉ còn lại 2 người tiếp tục được điều trị.

Những người sống sót sau vụ ta.i nạ.n máy bay mô tả cảnh họ “treo mình như dơi” khi máy bay lật ngửa.

“Khi chúng tôi đâ.m vào, nó cực kỳ mạnh. Máy bay đâ.m xuống đất và nghiêng sang một bên. Thật ngạc nhiên là chúng tôi vẫn còn ở đây”, hành khách John Nelson nói với CNN.