Bí ẩn những “loài người ma” vừa lộ diện

Ba “ loài người ma” là tổ tiên dị chủng của một số người hiện đại đã để lộ tung tích thông qua các DNA “lạ”.

Gọi là “ loài người ma” bởi chúng ta biết họ ở đó, nhưng không tìm được bất kỳ hài cốt hay bằng chứng hữu hình nào từ họ, hoặc tìm được nhưng vẫn không thể hiểu được họ là ai, ở đâu trên cây tiến hóa loài người.

Các “loài người ma” lẩn khuất bí hiểm trong DNA các loài hiện đại hoặc có DNA không thể giải thích được – Ảnh đồ họa

1. Chiếm 19% DNA một số người Tây Phi!

Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Trường Đại học California ở Los Angeles (UCLA) đã kiểm tra DNA của 4 cộng đồng Tây Phi là người Yoruba và Esan ở Nigeria, Gambia ở Tây Gambia và Mende ở Sierra Leone.

Họ thừa hưởng từ 2-19% DNA từ một loài người ma chưa từng được biết đến.

Loài này tách ra khỏi dòng giống chung của ba loài người Homo sapiens – Neanderthals – Denisovans khoảng hơn 1 triệu năm trước.

Trong đó, Homo sapiens chính là loài người tinh khôn chúng ta, còn Neanderthals và Denisovans là hai loài anh em gần gũi cùng thuộc chi Homo (chi Người).

Sau đó khoảng 900.000 năm, loài người ma bí ẩn lại gặp gỡ Homo sapiens một lần nữa ở Tây Phi khoảng 124.000 năm trước, nảy sinh các cuộc hôn phối dị chủng.

2. Thiếu nữ Siberia

Được khai quật tại hang Denisova ở Siberia – Nga năm 2018, hài cốt một thiếu nữ tuổi teen ban đầu được cho là con lai của hai loài người cổ Neanderthals – Denisovans.

Tuy nhiên, vào năm 2022, nhóm khoa học gia từ Trường ĐH Pompeu Fabra (Tây Ban Nha) và ĐH Tartu ở Estonia đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích hài cốt 50.000 tuổi của thiếu nữ lần nữa.

Một cuộc khai quật tại hang Denisova ở Siberia – Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Khi loại bỏ các yếu tố Neanderthals – Denisovans, vẫn còn vô số đặc điểm bất thường về di truyền từ hài cốt của cô gái nhỏ, cho thấy cô không hẳn là con lai của hai loài trên, mà có thể là đại diện duy nhất của một loài người khác, chưa từng được biết đến.

Tuy vậy, cô là ai, đứng ở đâu trên cây gia phả rối rắm của con người, vẫn là điều bí ẩn.

3. “Người xa lạ” ở Levant

Vào khoảng 120.000-140.000 năm trước, một loài người ma đã từng đi lại trên vùng lưỡi liềm màu mở Levant, vốn thuộc địa phận một số nước Trung Đông ngày nay.

Được đặt tên là Nesher Ramla Homo, dòng dõi người người cổ đại này tiết lộ sự pha trộn phức tạp – cả về dòng máu và công nghệ chế tác công cụ – của người Á – Âu cổ đại và người châu Phi, cũng như giữa hai loài Homo sapiens và Neanderthals.

Họ có những đặc điểm giải phẫu cổ xưa hơn so với người Neanderthals đương thời cũng như dòng dõi Homo sapiens hiện tại ở vùng Levant và sinh sống ở khu vực nay là Israel.

Rất có thể họ tách ta từ một dòng dõi chung trước đó của hai loài này, nhưng nhìn chung nhiều câu hỏi vẫn bỏ ngỏ. Các dữ liệu về họ đan xen, rối rắm, điều đồng thời cho thấy lịch sử của loài chúng ta và loài Neanderthals có thể phức tạp hơn chúng ta từng nghĩ.