Bệnh viêm tai xương chũm cấp

Viêm tai xương chũm cấp (VTXCC) là bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ, nhất là khi trời nắng nóng, giao mùa như hiện nay. Các bác sĩ (BS) cho biết, đây là biến chứng của bệnh viêm tai giữa do không điều trị kịp thời hoặc điều trị không đúng cách.

Bệnh nặng vì chủ quan

Em N.N.B.M. (hai tuổi, ngụ Biên Hòa, Đồng Nai) vừa nhập viện tại Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 2 (TP.HCM) trong tình trạng sốt, sưng rãnh sau tai bên trái nhưng không chảy mủ. Người nhà cho biết, trước đó bé bị sốt, chảy nước mũi, bề mặt rãnh sau tai sưng đỏ, nhưng không đưa đi khám mà chỉ mua thuốc cho bé uống. Sau ba-bốn ngày sốt cao, rãnh sau tai của bé M. sưng đỏ hơn, cảm giác đau nhiều hơn khi chạm vào.

BS Cao Minh Thức – Trưởng khoa Tai Mũi Họng, BV Nhi Đồng 2 cho biết, trường hợp của bé M. là viêm sào bào xương chũm cấp (hay còn gọi là VTXCC). Tuy nhiên, chính vì tai không bị chảy mủ nên nhiều phụ huynh chủ quan cho rằng bé chỉ bị sốt, chảy nước mũi thông thường như mọi khi mà bỏ qua các dấu hiệu của VTXCC như bề mặt rãnh sau sưng, nề đỏ.

Tại BV Nhi Đồng 1 (TP.HCM), em H.N.T.A. (17 tháng tuổi, ngụ Khánh Hòa) cũng nhập viện trong tình trạng sốt, rãnh sau tai sưng to. Theo anh Hồ Nghĩa Chiến – cha của bé A., cách đây một tháng, A. có biểu hiện sốt, rãnh sau tai sưng đỏ, đụng vào bé cứ khóc. Anh Chiến đưa con đến phòng khám gần nhà, BS cho biết bé bị viêm tai giữa và cho thuốc uống. Vài ngày sau, bé hết sốt, vết sưng cũng xẹp nên anh chủ quan không đưa bé đi tái khám đúng hẹn, khiến bệnh trở nặng.

Ảnh minh họa: Internet

Dễ tái phát

BS Cao Minh Thức cho biết, xương chũm là một khối xương nằm lồi gần ngay sau vành tai. Nguyên nhân gây bệnh thường gặp nhất là do bệnh viêm tai giữa không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách như: người nhà không đưa đến BS chuyên khoa tai mũi họng khám kịp thời khi bé bị sốt, sổ mũi, đau tai; lỗ thủng không dẫn lưu được mủ; hoặc do mắc một số bệnh nhiễm trùng (sởi, cúm) làm bé mất sức đề kháng; cơ thể trẻ ốm yếu, suy dinh dưỡng; độc tố của vi khuẩn quá mạnh… nên tình trạng sưng viêm không ở tai giữa mà tiến vào xương chũm.

Lý giải nguyên nhân bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ này, ThS-BS Nguyễn Thị Thanh Thúy – Phó trưởng khoa Nhi tổng hợp BV Tai Mũi Họng TP.HCM cho biết, ở trẻ nhỏ, do các vách xương rất mỏng nên từ bệnh viêm tai giữa thông thường rất dễ diễn biến thành VTXCC. Vi trùng từ tai giữa đã xâm nhập vào phần xương chũm phía sau tai, tạo ổ mủ và có thể tạo áp- xe lan ra cả phía sau tai. Triệu chứng là trẻ thường sốt, đau tai, chảy mủ tai, sưng sau tai, mất rãnh sau tai. Nếu chụp phim có thể thấy hình ảnh mờ xương chũm; thử máu sẽ thấy bạch cầu tăng trong bệnh cảnh nhiễm trùng.

Bệnh VTXCC thường gặp nhất vào lúc giao mùa, trời nắng nóng. Bởi, khí hậu thay đổi dễ làm trẻ bị ho, sổ mũi, cảm tạo điều kiện cho siêu vi trùng, vi trùng tấn công tai giữa làm viêm tai giữa cấp. Trung bình mỗi tháng, khoa Nhi tổng hợp BV Tai Mũi Họng tiếp nhận điều trị khoảng 10 – 20 ca, trong đó số nặng phải mổ từ ba-năm ca.

Theo BS Thanh Thúy, việc đánh giá trẻ bị VTXCC đang trong giai đoạn nào để điều trị nội khoa theo dõi hay phải mổ cấp cứu là điều rất quan trọng, bởi vẫn có thể xảy ra tình trạng mổ lầm không cần thiết hay mổ quá trễ để xảy ra biến chứng. Nếu bệnh diễn tiến cấp trong vòng ba ngày đầu, chưa tạo áp-xe, có thể điều trị nội khoa tích cực: kháng sinh – kháng viêm đầy đủ, bệnh có thể giảm dần rồi hết. Nếu trẻ đến muộn hơn hay diễn tiến tự nhiên dẫn đến tạo ổ áp-xe lan ra sau tai, lúc đó bắt buộc phải mổ cấp cứu để dẫn lưu mủ. Biến chứng có thể xảy ra nếu không xử lý kịp thời là: liệt mặt; áp-xe lan vào não, màng não; nhiễm trùng huyết…

BS Nguyễn Thế Huy, Phó trưởng khoa Tai Mũi Họng BV Nhi Đồng 1 cho biết, bệnh VTXCC nếu được điều trị đúng phác đồ và kịp thời sẽ không để lại di chứng. Trong bệnh viêm tai giữa cấp, nhiều trường hợp khoảng năm ngày sau khi điều trị, trẻ hết bệnh, ngưng chảy mủ, không đau nên người nhà thường có tâm lý chủ quan không tiếp tục điều trị và theo dõi, vì thế chỉ vài ngày sau bệnh tái phát từ đó rất dễ biến chứng thành VTXCC. Đối với những trẻ có tiền sử viêm tai giữa, khi trẻ bị cảm cúm thì bệnh dễ tái phát và có thể tái phát thành nhiều đợt trong năm.

“Khi thấy trẻ có dấu hiệu ôm tai vì đau, sốt, sưng sau tai, phụ huynh nên đưa trẻ khám ngay tại BV chuyên khoa tai mũi họng vì đây là tình trạng nặng. Nếu trẻ chỉ viêm mũi họng, sổ mũi, chảy mủ tai thì cũng nên khám tại BS chuyên khoa nhi hoặc tai mũi họng để xử trí kịp thời, tránh biến chứng nặng hơn” – BS Thanh Thúy khuyến cáo.

Theo PNO