Belarus đóng cửa đại sứ quán tại Canada

Belarus tuyên bố đóng cửa đại sứ quán tại Canada sau khi Thủ tướng Justin Trudeau lên án vụ Minsk chuyển hướng máy bay để bắt nhà báo đối lập.

Theo thông báo trên trang web hôm 25/5, đại sứ quán Belarus tại Canada cho biết cơ quan sẽ đóng cửa vào ngày 1/9 sau 24 năm “hợp tác cùng có lợi”, đồng thời tạm dừng các dịch vụ lãnh sự, bao gồm xử lý đơn xin visa, từ tháng 7.

Đại biện lâm thời Evgeny Russak giải thích rằng động thái này “liên quan đến tối ưu hóa sự hiện diện ngoại giao của Belarus” tại những khu vực khác nhau. “Đây không phải một quyết định tự phát, mà dựa trên cơ sở phân tích tác động thực tế của những cuộc tiếp xúc song phương hiện tại”, ông cho biết, nói thêm rằng Thủ tướng Belarus Roman Golovchenko đã ký quyết định hôm 22/5.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau phát biểu trong một cuộc họp báo tại Ottawa hôm 18/5. Ảnh: Reuters .

Trước khi quyết định được thông báo, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã chỉ trích chính quyền Tổng thống Alexander Lukashenkko hôm 23/5 điều tiêm kích, ép chuyến bay 4978 của hãng hàng không Ryanair khởi hành từ Athens, Hy Lạp, để tới thủ đô Vilnius của Litva phải chuyển hướng đến Minsk, Belarus.

Nhà báo đối lập Belarus Roman Protasevich và bạn gái Sofia Sapega, hai trong số hơn 170 người trên chuyến bay, đã bị bắt sau khi phi cơ hạ cánh khẩn cấp. Trudeau gọi động thái của Belarus là một hành vi “thái quá, bất hợp pháp và hoàn toàn không thể chấp nhận”.

“Đây là một vụ tấn công rõ ràng vào nền dân chủ và tự do báo chí”, Thủ tướng Canada cho hay, đồng thời kêu gọi “trả tự do ngay lập tức” cho Protasevich. Ông còn cảnh báo Canada có sẵn các biện pháp trừng phạt Belarus và “sẽ xem xét những lựa chọn khác”.

Nhiều nước phương Tây cáo buộc chính quyền Belarus có hành vi “không tặc” với một máy bay châu Âu. Giới lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) cũng đã nhất trí ngừng các tuyến hàng không với Belarus và áp đặt thêm biện pháp trừng phạt kinh tế.

Tuy nhiên, Belarus tuyên bố họ hành động để đảm bảo an toàn cho chuyến bay của Ryanair sau khi nhận cảnh báo có bom trên khoang. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng nhận định vụ Belarus bắt nhà báo Protasevich không nên “đánh giá vội vàng và phải dựa vào các thông tin có sẵn”.

Protasevich, 26 tuổi, từng làm việc cho hãng tin Ba Lan Nexta và phát nhiều hình ảnh biểu tình phản đối Tổng thống Lukashenko hồi năm ngoái qua ứng dụng Telegram. Anh bị truy nã tại Belarus với cáo buộc khủng bố, tổ chức bạo loạn và kích động thù ghét xã hội, nhưng bác bỏ những cáo buộc này.

Các cuộc biểu tình ở Belarus kéo dài hơn 6 tuần hồi giữa năm ngoái sau khi Lukashenko, người cầm quyền 26 năm, tuyên bố tái đắc cử với hơn 80% phiếu bầu. Phe đối lập ở Belarus và EU không công nhận kết quả bầu cử, cho rằng cuộc bỏ phiếu bị gian lận.

Sau những tranh cãi về bầu cử năm ngoái, Canada đã phối hợp với EU và Anh trừng phạt 54 quan chức Belarus. Thương mại song phương giữa Canada và Belarus năm ngoái cũng chỉ đạt 47,9 triệu USD, theo Bộ Ngoại giao Belarus.