Bánh phu thê Đình Bảng nức tiếng gần xa
Trải qua gần 1.000 năm, Đình Bảng trở thành làng nghề làm bánh phu thê truyền thống, bánh được làm mọi thời điểm trong năm, phục vụ nhu cầu thị trường Bắc Ninh và các tỉnh lân cận.
Công đoạn làm nhân bánh phu thê. Ảnh: Đinh Văn Nhiều-TTXVN
Bắc Ninh không chỉ nổi tiếng với những làn điệu Dân ca Quan họ mà còn được biết đến với nét ẩm thực dân dã, phong phú; trong đó, nức tiếng du khách thập phương với bánh phu thê Đình Bảng, thuộc thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
Những cặp bánh phu thê dẻo thơm không chỉ đại diện cho nét văn hóa đặc trưng của người dân Kinh Bắc mà còn là làng nghề độc đáo, góp phần phát triển du lịch, kinh tế địa phương. Để phát triển làng nghề bền vững, hiện chính quyền địa phương đang phối hợp với các lực lượng chức năng xây dựng thương hiệu cho sản phẩm bánh phu thê Đình Bảng.
Người dân phường Đình Bảng truyền lại, bánh phu thê (hay còn gọi bánh xu xê) có nguồn gốc từ thời Lý, khi vua Lý Anh Tông đi đ.ánh trận, hoàng hậu ở nhà thương nhớ chồng làm bánh gửi ra trận. Nhà vua ăn bánh thấy ngon ngọt, trân trọng tình nghĩa vợ chồng nên đặt tên là bánh phu thê.
Nhưng cũng có tích truyền lại rằng, tại lễ hội làng Đền Đô, vua Lý Thánh Tông cùng hoàng hậu đến thăm, người dân Đình Bảng háo hức tìm sản vật quê hương dâng vua. Đôi vợ chồng trẻ trong làng làm bánh dâng vua, nhà vua thưởng thức thấy ngon miệng, bèn đặt tên là bánh phu thê, hay còn gọi “bánh vợ, bánh chồng”.
Từ đó, người dân làng Đình Bảng truyền nhau cách làm bánh phu thê và lưu giữ đến ngày nay. Cặp bánh phu thê được buộc thành cặp bằng lạt điều, biểu tượng cho sự thủy chung, son sắc, thường xuất hiện trong lễ hỏi, tiệc cưới với ý nghĩa cầu chúc cho hạnh phúc vợ chồng bền chặt, thắm thiết.
Trước đây, người dân trong phường thường tổ chức làm bánh vào dịp Tết Nguyên đán và ngày hội Đền Đô để tế lễ hoặc làm quà biếu tặng. Trải qua gần 1.000 năm, Đình Bảng trở thành làng nghề làm bánh phu thê truyền thống, bánh được làm mọi thời điểm trong năm, phục vụ nhu cầu thị trường Bắc Ninh và các tỉnh lân cận, mang lại thu nhập ổn định cho người dân.
Theo bà Nguyễn Thị Tâm, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, một trong những hộ có nhiều đời làm bánh phu thê, quy trình làm bánh phu thê gồm 5 bước cơ bản, chuẩn bị nhân bánh, vỏ bánh, gói bánh, hấp bánh và vào lá, trong đó khâu chuẩn bị nguyên liệu và gói bánh đóng vai trò quan trọng, quyết định độ dẻo thơm của bánh.
Công đoạn gói bánh phu thê. Ảnh: Đinh Văn Nhiều-TTXVN
Để làm được chiếc bánh thơm ngon, người dân Đình Bảng làm vỏ bánh từ gạo nếp cái hoa vàng, xay thành bột, cô lại để hơn một tuần mới đem ra làm bánh. Sau đó, trộn bột với đu đủ xanh nạo sợi, rửa sạch, vắt nước khô; hương liệu vani, dầu chuối hoặc hương cốm, tùy sở thích của khách hàng, pha cùng nước của quả dành dành được pha trộn theo tỷ lệ nhất định và nhào kỹ.
Nhân bánh được làm từ đỗ xanh đãi sạch vỏ, đồ chín, nghiền nhuyễn với đường trắng theo tỷ lệ, nước cốt dừa và dừa nạo hoặc hạt sen. Nhân bánh được nặn thành từng viên tròn, đặt giữa lớp vỏ bột rồi gói lại bằng lá chuối tây đã được quét lớp dầu ăn mỏng để bánh khỏi dính.
Sau khi gói xong, bánh được hấp chín trong vòng 1 tiếng, rồi vào lá thêm lớp lá dong xanh và buộc thành từng cặp bằng lạt điều. Khi thưởng thức, bánh phu thê có lớp vỏ màu vàng đẹp mắt, trong suốt, nhìn được sợi đu đủ, bánh có độ dẻo vừa của bột nếp, thơm ngọt, béo bùi của đậu xanh, dừa, đường kính, vị giòn của đu đủ.
“Mỗi gia đình có một bí quyết gia truyền để tạo nên hương vị đặc biệt cho bánh. Cùng một nguyên liệu, một công thức làm bánh nhưng đòi hỏi người làm bánh phải cẩn thận, tỉ mẩn trong từng công đoạn để không ảnh hưởng đến chất lượng bánh khi ra lò”, bà Tâm cho biết.
Tương tự, với gần 30 năm kinh nghiệm làm bánh phu thê, cô Nguyễn Thị Thu, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh cho biết, trước đây gia đình cô chủ yếu làm bánh kinh doanh vào dịp lễ tết, phục vụ nhu cầu người dân địa phương. Sau khi nhận thấy hiệu quả kinh tế của nghề làm bánh phu thê, nhà cô Thu mở rộng sản xuất kinh doanh, cung cấp bánh cho các tỉnh lân cận như: Hà Nội, Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh…
Để đáp ứng nhu cầu thị trường, các hộ sản xuất thường làm các loại bánh với mức giá khác nhau, bánh dùng trong lễ cưới hỏi có giá từ 10.000 đến 15.000 đồng/cặp, bánh thường có giá từ 30.000-45.000 đồng/cặp.
Video đang HOT
Đến nay, trung bình mỗi ngày gia đình cô Thu cung cấp cho thị trường khoảng 300 đến 500 cặp bánh, dịp cao điểm Tết nguyên đán, hội Đền Đô lên đến 2.000 cặp bánh/ngày, trừ chi phí sản xuất, cô Thu thu lãi khoảng từ 15-20 triệu đồng/tháng.
Bánh phu thê đã được hấp chín. Ảnh: Đinh Văn Nhiều-TTXVN
Cô Thu cho biết, việc sản xuất bánh phu thê hiện nay khác nhiều so với trước đây do sức cạnh tranh lớn, nhu cầu thị trường cao nhưng yêu cầu khắt khe hơn. Bánh ra lò phải đạt 2 tiêu chí cơ bản, hình thức đẹp mắt, chất lượng thơm ngon, dẻo ngọt và đảm bảo tuyệt đối các tiêu chí vệ sinh an toàn thực phẩm. Bánh đạt song song 2 tiêu chí mới đạt yêu cầu, đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, tạo được niềm tin của đông đảo khách hàng trong và ngoài tỉnh.
Theo ông Lê Tạo Lợi, Phó Chủ tịch UBND phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, nghề làm bánh phu thê phường Đình Bảng đã tồn tại và phát triển hàng trăm năm dưới triều đại nhà Lý. Đến nay, trong phường còn khoảng 300 hộ sản xuất, kinh doanh bánh phu thê, mang lại thu nhập ổn định từ 7 đến 8 triệu đồng/người/tháng.
Với hương vị đặc trưng cùng ý nghĩa văn hóa của chiếc bánh phu thê nên du khách trong nước và quốc tế đến Bắc Ninh đều mong muốn được thưởng thức đặc sản phường Đình Bảng hoặc mua về làm quà biếu. Do đó, hiện nay, người dân phường Đình Bảng làm bánh vào tất cả các ngày trong năm, mỗi hội duy trì từ 4-5 lao động sản xuất bánh.
Đối với dịp Tết nguyên đán, những cơ sở sản xuất lớn phải thuê hàng chục lao động làm việc ngày đêm để đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Công đoạn làm nhân bánh phu thê. Ảnh: Đinh Văn Nhiều-TTXVN
“Đặc biệt, phường Đình Bảng có cụm di tích nhà Lý và khu Đền Đô, hàng thăm thu hút hàng triệu lượt khách trong nước và quốc tế đến thăm quan, tìm hiểu lịch sử, văn hóa. Các du khách đến đây thường đặt bánh mua về thưởng thức, làm quà nên chính quyền phường Đình Bảng luôn quan tâm, tạo điều kiện cho người dân, hỗ trợ tuyên truyền, quảng bá sản phẩm bánh phu thê, tạo đầu ra ổn định cho các hộ làm bánh”, ông Lê Tạo Lợi cho biết.
Cũng theo Phó Chủ tịch UBND phường Đình Bảng, bên cạnh những thuận lợi mang lại, nghề làm bánh phu thê hiện nay vẫn còn gặp phải một số khó khăn, do bánh được làm từ các nguyên liệu tự nhiên, không có chất bảo quản nên bánh không để được quá 3 ngày, thời tiết nắng nóng bánh dễ hỏng, trời lạnh bánh dễ cứng nên khó vận chuyển bánh đến các tỉnh khác trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, người làm bánh chủ yếu hiện nay là những người trung niên trong làng, thanh niên chủ yếu làm kinh tế hoặc làm việc tại các khu công nghiệp nên việc truyền nghề gặp nhiều khó khăn.
Để bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, chính quyền địa phương phường Đình Bảng thường xuyên vận động người dân nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài ra, thường xuyên mở các lớp tập huấn, hướng dẫn quy trình làm bánh và tạo điều kiện cho người dân thành lập các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh bánh với quy mô lớn để có thể mang đặc sản của người Kinh Bắc đến khắp nơi trên mọi miền đất nước.
Vừa qua, UBND tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt 27 sản phẩm chủ lực theo đề án “Chương trình mỗi xã, phường, thị trấn một sản phẩm” tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2019-2020, định hướng đến năm 2030 (Chương trình OCOP); trong đó, có sản phẩm bánh phu thê Đình Bảng.
Theo đó, bánh phu thê Đình Bảng sẽ được hỗ trợ tuyên truyền, quảng bá, xây dựng bộ nhận diện nhãn hiệu OCOP Bắc Ninh; xúc tiến thương mại và liên kết tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, các hộ sản xuất bánh phu thê Đình Bảng được hỗ trợ triển khai các hình thức tổ chức sản xuất; huy động nguồn lực tài chính, nguồn vốn để thực hiện, tạo khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần phát triển kinh tế nông thôn theo hướng phát triển nội sinh và gia tăng giá trị./.
Diệp Trương/TTXVN
Bảy câu nói để đời của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn trong kháng chiến chống Mông Nguyên
Trong lịch sử kháng chiến chống ngoại xâm của Đại Việt, vương triều Trần là điểm sáng còn vang vọng mãi đến muôn thủa. Và nổi bật nhất có lẽ là Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn.
Hình minh họa
Để ba lần đ.ánh bại được đạo quân thiện chiến thế giới hồi thế kỷ XIII, ngoài sự lãnh đạo của các vua Trần, tinh thần quyết tử của các binh sĩ và nhân dân, không thể không kể đến "linh hồn" của cuộc cách mạng - Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn.
Ông để lại cho đương thời và hậu thế nhiều tác phẩm quân sự kinh điển, những tư tưởng đ.ánh giặc có giá trị sâu sắc tới nhiều đời.
1. "Đến bữa, ta từng quên ăn; ban đêm ta thường dựa gối, trào nước mắt, lòng đau như rần, giận không được ăn thịt nằm da,... của quân địch!".
Câu nói trên nằm trong tác phẩm nổi tiếng Hịch tướng sĩ được Trần Quốc Tuấn viết trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần thứ hai (1284-1285) thể hiện tinh thần trung dũng, yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm và cổ vũ tinh thần quân dân Đại Việt chống giặc. Sâu xa hơn, Hưng Đạo vương còn muốn khuyên răn các tướng sĩ nên học tập rèn luyện võ nghệ, học tập binh pháp, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
2. "Chuyến này không phá được giặc Nguyên thì không chịu về đến sông này nữa".
Trong cuộc chiến tranh chống quân Mông Nguyên xâm lược lần thứ ba (1288), quân tiên phong của Đại Việt dưới sự chỉ huy của Hưng Đạo vương vượt sông Hóa (một nhánh của sông Thái Bình, chạy qua Thái Bình và Hải Phòng ngày nay) tấn công mặt trận Bạch Đằng làm nên chiến thắng vang dội nghìn thu.
Trong lúc đang tìm cách đưa đại quân qua sông, một thớt voi chiến (con voi) đã bị lún sâu xuống vùng bùn lầy, mặc dù đã tìm nhiều cách cứu giúp, song do quá nặng, voi chiến chìm dần và nhìn mọi người dàn dụa nước mắt như tạm biệt.
Người chủ tướng của ba quân Trần Quốc Tuấn cũng rớm lệ. Người tuốt gươm chỉ xuống sông Hóa mà hét lớn "Chuyến này không phá được giặc Nguyên thì không chịu về đến sông này nữa". Câu nói như lời khóc thương cho voi chiến mới c.hết, song cũng là Lời thề bến Tượng sắt đá, khích lệ quân sĩ quyết tử.
3. "Người giỏi cầm quân thì không cần bày trận, người giỏi bày trận thì không cần đ.ánh, người giỏi đ.ánh thì không thua, người biết thua thì không chết".
Đây là tư tưởng quân sự của Hưng Đạo vương trong Vạn kiếp tông bí truyền thư - một công trình tập hợp binh pháp các thời mà thành để dạy các quân sĩ tư tưởng, kế sách chiến đấu. Ngài từng dặn:
"Về sau, phàm các con cháu hoặc các bồi thần của ta được cái bí thuật này thì nên coi là minh triết, theo đấy mà dàn thế, bày trận, chứ không nên kháo nhau cho là một áng văn gàn dở mờ tối. Nếu không nghe lời ta dặn bảo thì chính thân mình sẽ chuốc lỗi, mắc hại, mà cả đến con cháu cũng phải vạ nữa. Đó vì làm lộ thiên cơ".
4. "Quân sĩ thân tín như cha con mới dùng được".
Tư tưởng quân sự, chính sách này (thân dân) góp phần làm nên chiến thắng vang dội của quân đội nhà Trần trong ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên. Nhà Trần nói chung, bản thân tướng Trần Hưng Đạo nói riêng đã huy động được toàn xã hội vào cuộc vũ trang bảo vệ độc lập, hình thành thế trận "trăm họ là binh, vạn nhà là lính". Quân đội thời Trần tướng sĩ thân thiết như cha con, binh sĩ với nhau như anh em, cùng phấn đấu vì mục tiêu cao nhất là giải phóng dân tộc.
5. "Đời Đinh, đời Lê, lựa dùng được người hiền lương".
Trong khi Hưng Đạo vương lâm trọng bệnh, cả vương triều lo lắng, vua Anh Tông đến tư gia thăm nom và hỏi, nếu có lỡ ngài ra đi, phương Bắc lại sang lấn cướp thì phải làm sao? Vương lấy Đời Đinh, T.iền Lê làm ví dụ để nói về việc lựa chọn người hiền lương phụng sự đất nước. Trên dưới đồng lòng, dân không chia lìa, đắp thành cao, hào sâu mà phá quân Tống là một ví dụ cho các giữ nước.
6. "Nhà Lý mở nghiệp, quân Tống sang xâm lấn,....đó là có thế làm được".
Nói về phương thức giữ nước, Hưng Đạo vương căn dặn vua Trần Anh Tông, nhà Lý trong buổi đầu triều mở nghiệp, quân Tống đưa quân sang xâm lấn bờ cõi, đất đai, vua Lý đã dùng Lý Thường Kiệt sáng tạo sử dụng kế Tiên phát chế nhân (ngồi yên đợi giặc không bằng chủ động tiến công trước làm giảm khí thế của giặc sau đó rút về phòng thủ) mà bảo vệ được đất nước. Bài học ở đây là sử dụng tướng giỏi và tận dụng thời cơ để đột kích quân thù.
7. "Vua tôi đồng tâm, anh em hòa thuận, cả nước cùng họp sức...".
Một trong những nguyên nhân quan trọng được Hưng Đạo vương chăng chối lại vua Trần trước khi ra đi đó là mọi người trong nước phải đồng lòng, hợp sức mới hợp ý trời và có thể đ.ánh tan được Thoát Hoan, Toa Đô, Ô Mã Nhi,....
Địch cậy trường trận, ta cậy đoản binh: Lấy đoản chế trường, đó là lối thường làm của binh pháp. Hễ thấy quân địch tràn đến ầm ầm như lửa, như gió thì cái thế ấy dễ trị. Nếu nó dùng chước như tằm ăn dần, ung dung, thủng thẳng, không cần mau thắng thì phải dùng lương tướng, xem tình hình mà liệu quyền biên như đ.ánh cờ vậy.
Theo Helino
Những loại bánh Huế đặc sản làm nên tinh hoa ẩm thực miền Trung Ẩm thực Việt Nam đa dạng muôn màu, trải dài từ Bắc đến Nam. Mỗi vùng, miền đều có nét đặc trưng riêng. Nhắc đến ẩm thực miền Trung, bạn sẽ nhớ đến món ăn nào đầu tiên? Có phải là bánh Huế - tên gọi chung của các loại bánh đặc sản như bánh nậm, bánh bèo, bánh khoái, bánh bột lọc...?...