Bài tập dành cho người nhiễm vi khuẩn HP

Bên cạnh việc tuân thủ điều trị vi khuẩn H.pylori (HP) theo phác đồ dùng thuốc, việc duy trì tập luyện thể chất, áp dụng các phương pháp dưỡng sinh cũng góp phần hỗ trợ quá trình điều trị.

Vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori hay HP) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nhiễm khuẩn ở người, chiếm hơn 50% dân số thế giới.

Hiện nay, viêm dạ dày do H.pylori được coi là bệnh truyền nhiễm ngay cả khi không biểu hiện triệu chứng hay biến chứng.

Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nhiễm H.pylori và các bệnh về đường tiêu hóa do H.pylori gây ra cao nhất Đông Nam Á. Tỷ lệ nhiễm H.pylori ở các đối tượng sống trong cùng một gia đình người Việt có thể lên tới 80%.

Tỷ lệ nhiễm H.pylori cao nhất ở trẻ em

Được biết, thói quen cho trẻ ăn sau khi nhai rất phổ biến ở các vùng nông thôn Việt Nam làm tăng nguy cơ nhiễm H. pylori. Các đường lây truyền phổ biến nhất là miệng – miệng, phân -miệng và lây truyền giữa nhân viên y tế từ thiết bị có thể lây nhiễm (ống nuôi ăn qua dạ dày, ống phun khí dung…).

Nhiễm H.pylori là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư dạ dày, bên cạnh các yếu tố nguy cơ khác như giới tính nam, hút thuốc lá, uống rượu bia, tiền sử gia đình.

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, thiếu các hoạt động thể chất có liên quan đến việc tăng tỷ lệ mắc ung thư ruột, ung thư vú, ung thư phổi và ung thư tử cung.

1. Vai trò của tập luyện với người nhiễm vi khuẩn H.Pylori (HP)

- Tăng cường sức khỏe: Các khuyến cáo tham gia hoạt động thể chất cường độ vừa phải như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, tập với dụng cụ… tối thiểu 150 phút mỗi tuần hoặc 75 phút mỗi tuần với cường độ mạnh sẽ có lợi cho một cuộc sống khỏe mạnh.

- Giảm nguy cơ mắc ung thư: Một nghiên cứu về mối liên quan giữa hoạt động thể chất và giảm nguy cơ mắc ung thư dạ dày trên dân số Hàn Quốc vào năm 2018 cho thấy mức hoạt động thể chất cao có liên quan đến việc giảm đáng kể về rủi ro của ung thư dạ dày đối với toàn bộ dân số trong nghiên cứu.

Một nghiên cứu khác báo cáo tập luyện thể chất với mức độ từ trung bình đến mạnh có liên quan đến việc giảm 20% đến 30% nguy cơ ung thư biểu mô dạ dày thực quản.

Vi khuẩn H.Pylori (HP) gây viêm loét dạ dày.

2. Những bài tập, động tác massage, xoa bóp tốt cho người bệnh

Ở những người bị viêm dạ dày do HP, có triệu chứng đầy hơi khó tiêu sau ăn, có thể kết hợp một số bài tập thở và tư thế như sau:

- Hít bụng thở ngực: Người bệnh ngồi thẳng lưng hoặc nằm ngửa, hít vào bằng đường mũi, đồng thời phình bụng lên và sau đó thở ra bằng đường miệng thì bụng sẽ xẹp xuống. Có thể kết hợp với bài tập thở 4 thời như sau:

Thời 1: Hít vào, đều, sâu, tối đa, ngực nở, bụng phình và cứng. Thời gian hơi thở “hít ngực bụng nở” 4 giây hoặc 6 giây, “hít vào, ngực nở, bụng căng”.
Thời 2: Giữ hơi, cơ hoành và các cơ lồng ngực đều co thắt tối đa, thanh quản mở, giơ chân. Thời gian 1/4 hơi thở, rồi để chân xuống “giữ hơi hít thêm” 4 giây hoặc 6 giây, “giữ hơi cố gắng hít thêm”.
Thời 3: Thở ra thoải mái tự nhiên, không kìm, không thúc; thời gian hơi thở “Thở không kìm thúc” 4 giây hoặc 6 giây; “thở ra, không kìm, không thúc”.
Thời 4: Thư giãn hoàn toàn, có cảm giác nặng và ấm. Tự kỷ ám thị: Tay chân tôi nặng và ấm, toàn thân tôi nặng và ấm. Thời gian 1/4 hơi thở “nghỉ thời nặng ấm” 4 giây hoặc 6 giây; “nghỉ thời; nặng, ấm tay chân”.

Tập hít bụng thở ngực giúp hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Cần lưu ý là người tập không nên tập lúc bụng quá no.

Hít bụng thở ngực hỗ trợ tiêu hóa cho người bệnh nhiễm vi khuẩn HP.

- Thở lửa: Động tác này chủ yếu hỗ trợ hệ hô hấp và giúp tinh thần tỉnh táo, giảm mệt mỏi buồn ngủ. Công dụng trên hệ tiêu hóa chủ yếu thông qua việc co cơ bụng khi hít.

Cách thực hiện: Ngồi xếp bằng, giữ lưng thẳng, vai và eo thẳng. Hít vào thật sâu, phình bụng lên sau đó thở ra thật mạnh bằng mũi và co cơ bụng. Lặp lại vài lần để luyện tập. Tiếp tục tăng tốc độ hít vào và thở ra trong khoảng 30 giây.

Lưu ý: Đối với người mới bắt đầu tập, động tác thở lửa sẽ có thể khiến người tập choáng váng, say sẩm nhẹ. Vì vậy cần tập vài lần vừa sức, trước khi tăng tốc độ hít vào thở ra.

- Tư thế xả hơi: Đây là tư thế yoga có tác dụng tốt để hỗ trợ điều trị vấn đề loét dạ dày do giúp cơ thể loại bỏ khí dư thửa có thể tích tụ trong dạ dày và gây cảm giác khó chịu.

Cách thực hiện: Nằm thẳng trên thảm, gập đầu gối, vòng tay ôm đầu gối và giữ nguyên tư thế một lúc. Hít vào và thở ra thật sâu.

- Tư thế nâng chân: Có tác dụng giúp tăng cường sức mạnh cho cơ bụng.

Cách thực hiện:

Nằm ngửa trên thảm, đặt lòng bàn tay xuống sàn, bên dưới hông.

Từ từ nâng chân lên, giữ chân ở góc 30 độ so với sàn và đếm đến 5.

Tiếp tục nâng chân lên một chút nữa, sao cho ở góc 60 độ so với sàn, giữ trong năm giây.

Cuối cùng, dừng lại ở góc 90 độ cho đến khi hai chân vuông góc với cơ thể.

Khi hạ chân xuống, duy trì động tác tương tự theo chiều ngược lại, giữ chân ở góc 90 độ, 60 độ và 30 độ.

Trong suốt quá trình thực hiện tư thế này, cố gắng không uốn cong đầu gối.

- Xoa bóp, massage cho người nhiễm khuẩn HP

Xoa trung tiêu: Người thực hiện nắm tay thuận lại, tay còn lại úp lên trên. Tiến hành xoa bóp quanh rốn khoảng 10-20 lần theo hình tròn sau đó tiếp tục xoa ngược chiều lại khoảng 10-20 lần.

Day ấn nhẹ nhàng các huyệt: Tác dụng hành khí kiện vận, trợ giúp tiêu hóa của tỳ vị.

Các huyệt bao gồm thượng quản (cách rốn 5 thốn), trung quản (cách rốn 4 thốn), hợp cốc (trên mu bàn tay, giữa ngón cái và ngón trỏ, cách bờ xương bàn ngón số hai 1 khoát ngón tay), túc tam lý (từ hõm dưới ngoài khớp gối xuống 3 thốn, cách mào chày trước 1 khoát ngón tay), thượng cự hư (huyệt dưới huyệt túc tam lý 1 thốn)…

Trường hợp người có triệu chứng viêm dạ dày do HP lâu ngày, ăn uống kém, chán ăn đầy hơi, người mệt mỏi hụt hơi không có sức (theo y học cổ truyền thường thấy trong các hội chứng tỳ vị khí hư hoặc tỳ dương hư), nên kết hợp với châm và hơ cứu ấm ở các huyệt có tác dụng bổ khí, và sử dụng thêm thuốc thảo dược để kiện tỳ trừ thấp trọc, hỗ trợ điều trị bệnh.

3. Những lưu ý khi tập luyện

- Thời điểm tập tốt nhất trong ngày: Đối với các bài tập thở, nên tập vào buổi sáng sớm hoặc vào cuối ngày trước khi ngủ, kết hợp tập thở và thư giãn cho toàn cơ thể. Khi tập các bài tập vận động thể lực, cần lưu ý cách xa bữa ăn 1 – 2 giờ, tránh tập khi bụng quá no hoặc đang quá đói.

- Trường hợp bệnh cấp có nên tập không: Ở trường hợp người bệnh đang đau dạ dày cấp, bên cạnh việc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, người bệnh có thể kết hợp xoa trung tiêu, day ấn nhẹ nhàng các huyệt như trên để tác động vào kinh lạc của tỳ vị.

Trường hợp đang đau dạ dày cấp thì không nên vận động mạnh, cần nghỉ ngơi và ăn uống thức ăn ít dầu mỡ, dễ tiêu hóa.

- Cách tập không gây hại sức khỏe

Cần lưu ý khi đi lại vận động sau bữa ăn có nguy cơ làm tăng mức độ trào ngược dạ dày – thực quản. Vì vậy, người bệnh nhiễm vi khuẩn HP cần nghỉ ngơi sau ăn khoảng 30 phút, cũng như tránh ăn quá no trước khi vận động thể lực.