Bãi rác quần áo của thế giới: Mặt trái của “thời trang nhanh” siêu lợi nhuận và cái giá phải trả dành cho hành tinh này

Bạn có biết quần áo mình thải bỏ có thể đến những đâu không?

Hình ảnh bạn đang thấy dưới đây là một bãi rác. Nhưng nó không chỉ là một bãi rác thông thường. Nó là một phần của sa mạc Atacama, nơi được mệnh danh là “ bãi rác quần áo của thế giới”.

Atacama – bãi rác quần áo của thế giới

Trong nhiều năm qua, ngành công nghiệp “ thời trang nhanh” (fast fashion) đang mang đến những nguồn lợi khổng lồ cho các tập đoàn, doanh nghiệp lớn. Đúng với tên gọi, ngành công nghiệp này mang đến cho người dùng những bộ đồ xu hướng mới nhất mà chỉ phải trả một mức giá thấp hơn rất nhiều so với thời trang cao cấp.

Dĩ nhiên, giá thấp cũng đi kèm chất lượng tương xứng. Những bộ đồ của ngành “thời trang nhanh” sẽ bị thải bỏ rất nhanh, để rồi tập kết ở các “bãi rác quần áo” giống như sa mạc Atacama.

Các lô quần áo được chuyển qua nhiều nước, trước khi tập kết ở sa mạc Atacama

Mỗi năm có khoảng 39.000 tấn quần áo bị thải bỏ được tập kết ở sa mạc này. Để dễ hình dung, nó gần tương đương với khối lượng của 27.000 chiếc xe hạng trung, nhưng là dưới dạng vải vóc.

Theo báo cáo của Cơ quan Báo chí Pháp, mỗi năm Chile tiếp nhận khoảng 59.000 tấn quần áo. Chúng chủ yếu bắt nguồn từ các nước mạnh về dệt may như Trung Quốc và Bangladesh, sau đó được chuyển qua các thị trường châu Âu, Bắc Mỹ, trước khi cập bến Nam Mỹ.

Các công nhân Chile xử lý quần áo thải bỏ thành những vật liệu khác hữu dụng hơn, nhưng nhu cầu vẫn không thể xử lý no

Vải có thể được chuyển thành vật liệu giữ nhiệt

Đa số những quần áo tới được Chile là đồ cũ hoặc hàng ế, cập bến ở cảng Iquique để làm sạch. Một phần sẽ được tái phân phối và bán lại ở Chile, nhưng hầu hết được tập kết tại “bãi rác” và ở lại đó vĩnh viễn, vì chẳng có chính phủ nào chấp nhận trả tiền thuế để mang chúng về nước mình cả.

Những bãi rác có nguy cơ trở thành thảm họa toàn cầu

Tính trên phạm vi toàn cầu, ngành thời trang mỗi năm tạo ra tới 92 triệu tấn vải phế liệu, trong đó riêng nước Mỹ là 17 triệu tấn vải vóc, quần áo bị vứt bỏ.

Vấn đề là theo như thống kê của Liên hợp Quốc, các nguồn nguyên liệu để sản xuất ra quần áo đều là những thứ đang khan hiếm. Như để làm ra một chiếc quần jeans sẽ cần tới hơn 7.000 lít nước. Hay như ngành công nghiệp giày dép hiện đang đóng góp tới 8% tổng lượng khí nhà kính toàn cầu mỗi năm.

Quần áo thải bỏ sẽ mất đến cả trăm năm mới có thể phân hủy

Và thật không may, vải vóc hay quần áo thì cũng cần tới hàng trăm năm để phân hủy, lại chứa nhiều hóa chất. “Quần áo không phải thứ thích hợp để vứt bừa bãi ra ngoài tự nhiên,” – Franklin Zepeda, nhà sáng lập của EcoFibra, nơi chuyển đổi quần áo cũ thành những tấm cách nhiệt.

Những bãi rác như tại sa mạc Atacama hoàn toàn có thể dẫn đến thảm họa cho sinh vật sống, gây ô nhiễm môi trường và nguồn nước. Đáng chú ý, báo cáo của Liên hợp Quốc năm 2019 chỉ ra rằng lượng nước thải từ ngành thời trang không hề có xu hướng giảm trong những thập kỷ vừa qua, với nguyên nhân chủ yếu đến từ “thời trang nhanh” – chiếm tới 20% tổng lượng nước thải toàn cầu.