Bài học Hy Lạp
Cuộc khủng hoảng nợ của Hy Lạp đã tạo điều kiện để một số quốc gia khác muốn tham gia vào khu vực sử dụng đồng t.iền chung EUR ( eurozone) có cơ hội cân nhắc, đ.ánh giá lại thời điểm thích hợp để tham gia. Gia nhập càng nhanh càng tốt hay chậm mà chắc?
Dân Hy Lạp đổ xô rút t.iền trước thời điểm nước này và chủ nợ quốc tế đạt được thỏa thuận về gói cứu trợ thứ ba – Ảnh: Reuters
“Không phải hôm nay, hay ngày mai hay trong 5 năm nữa. Chúng ta sẽ sử dụng đồng EUR khi nào nó mang lại lợi ích cho người dân và đất nước”, Thủ tướng Ba Lan Ewa Kopacz đã trả lời như thế trong một cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình quốc gia.
Giống như Anh quốc và Đan Mạch, Ba Lan – một nền kinh tế lớn trong EU – đã quyết định chưa tham gia khu vực đồng t.iền chung euro. Đảng cầm quyền Civic Platform, trong đó Chủ tịch đương nhiệm Hội đồng châu Âu Donald Tusk là một thành viên, lâu nay vẫn ủng hộ việc gia nhập eurozone nhưng mới đây đã quyết định cần phải thận trọng hơn. Beata Szydlo, một ứng cử viên thủ tướng trong cuộc bầu cử sắp tới, cho biết ”trừ khi eurozone giải quyết được những vấn đề nội tại của nó chúng tôi sẽ thảo luận việc gia nhập, bằng không Ba Lan sẽ trở thành Hy Lạp thứ 2”.
“Với quan điểm chính trị cứng rắn như thế, viễn cảnh Ba Lan hay một quốc gia nào khác tham gia eurozone trong vòng 5 năm tới sẽ rất khó diễn ra. Ít nhất phải 10 năm”, Sebastian Plociennik, nhà phân tích của Viện các vấn đề quốc tế Ba Lan, nhận xét.
Có vẻ như cuộc khủng hoảng nợ của Hy Lạp đang làm cho một số quốc gia khác ở châu Âu như Ba Lan, Cộng hòa Czech, Croatia, Rumania cân nhắc cẩn trọng cũng như trì hoãn kế hoạch tham gia vào khu vực sử dụng đồng t.iền chung EUR. Hiện tại, tâm lý lo ngại việc gia nhập khu vực sử dụng đồng t.iền chung EUR sẽ đầy rủi ro và phải trả giá đắt, kể cả quyền tự chủ, đang ngày càng tăng ở các quốc gia này. Điều này có thể sẽ làm ảnh hưởng đến mục tiêu một liên minh ngày càng chặt chẽ mà Liên minh châu Âu hướng tới lâu nay.
Cố vấn kinh tế của Bộ Tài chính Cộng hòa Czech, Ales Michl nói: “Tham gia eurozone ư, sẽ tham gia nhưng không phải lao vào”. Trong khi đó, Zoltan Kovacs, phát ngôn viên của Thủ tướng Hungary Viktor Orban, cho biết: “Hungary sẽ tham gia eurozone nhưng không phải trong tương lai gần. Việc chưa đưa ra thời điểm cụ thể giúp Hungary có được nhiều thuận lợi như giữ được quyền kiểm soát thuế và chính sách tài khóa”.
Video đang HOT
Giống như những quốc gia khác khi tham gia EU vào năm 2004, Hungary cũng phải hứa sử dụng đồng EUR nhưng thời điểm cụ thể thì tùy thuộc vào mỗi quốc gia riêng lẻ.
Cách đây vài tháng, tân Tổng thống Croatia Kolinda Grabar-Kitarovic cho biết nước này sẽ sử dụng đồng EUR trong vòng 5 năm tới. Tuy nhiên, kế hoạch này có thể sẽ kéo dài khi nỗ lực cải cách tài chính chưa đáp ứng yêu cầu của eurozone cũng như sự kiện Hy Lạp làm ảnh hưởng suy nghĩ của công chúng. Tương tự, Romania cũng đề ra kế hoạch tham gia eurozone vào năm 2019 tuy nhiên mọi thứ có thể thay đổi, như Trưởng phòng nghiên cứu kinh tế vĩ mô của ING Bank, Ciprian Dascalu đ.ánh giá: “GDP của Romania hiện đạt 52% mức trung bình trong EU. Chúng tôi cần đạt đến mức 70% để đối phó với các vấn đề khi tham gia eurozone”.
Một số quốc gia còn lo ngại khi gia nhập eurozone là họ phải đặt mình vào vị trí bảo lãnh nợ cho Hy Lạp. Bởi hiện tại, cùng với Quỹ t.iền tệ quốc tế IMF, Ngân hàng trung ương châu Âu, các quốc gia sử dụng đồng EUR là chủ nợ chính của Hy Lạp. Thủ tướng Bulgaria Boiko Borisov nói: “Chúng tôi cũng phải đưa t.iền cho Hy Lạp. Tôi thấy không hợp lý chút nào khi người nghèo phải đưa t.iền cho người giàu”. Được biết, Bulgaria là thành viên nghèo nhất trong EU.
Tuy nhiên, ngay cả khi Bulgaria hay các quốc gia đang gặp khó khăn về tài chính khác quyết định thúc đẩy việc tham gia eurozone thì cuộc khủng hoảng nợ của Hy Lạp có thể sẽ làm các thành viên hiện tại trong eurozone không còn hào hứng chấp nhận kết nạp họ. “Tôi nghĩ cuộc khủng hoảng nợ của Hy Lạp là một bài học cho eurozone vì thế việc chấp nhận thành viên mới sẽ không còn nồng nhiệt”, Phó thủ tướng Bulgaria Ivailo Kalfin nói.
Lê Uyên
Theo The New York Times
Ngày đen tối nhất của EU
Ngày 13/7/2015 sẽ đi vào lịch sử như một ngày mà Hy Lạp bị mất độc lập sau 185 năm tự do, ngày mà nền dân chủ đã "chết" tại quốc gia tạo ra nó và ngày mà Liên minh châu Âu (EU) tiến hành một bước quyết định hướng tới sự hủy diệt chính mình.
Sau gần 20 giờ bị "hăm dọa" bởi các nhà lãnh đạo EU ở Brussels - điều mà một quan chức cấp cao đã so sánh với "một cuộc t.ra t.ấn về tinh thần" - Hy Lạp đã buộc phải đưa ra một sự lựa chọn khó khăn: bỏ phiếu thông qua một loạt biện pháp hà khắc theo yêu cầu của chủ nợ hoặc rời khỏi Khu vực đồng t.iền chung châu Âu (Eurozone).
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk (phải) và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker tại cuộc họp báo sau Hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp ở Brussels, Bỉ ngày 13/7. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Với việc các ngân hàng bị đóng cửa và kho bạc nhà nước trống rỗng, Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras đã không có lựa chọn nào khác, buộc phải chấp nhận phương án đầu tiên. Nhưng cái giá phải trả sẽ rất nặng nề - cho cả Hy Lạp và EU.
Về cơ bản, Hy Lạp đã nhận thấy quyền tự quyết của mình đã bị mất đi phần cốt yếu. Một nhà nước với phương châm "Tự do hay Chết" và có bài quốc ca là "Hymn Liberty" (bài hát ca ngợi sự tự do) giờ đây có rất ít sự độc lập và thay vào đó là sự bảo hộ của EU. Quốc hội Hy Lạp không còn có quyền đưa ra những quyết định về các vấn đề mang tính quan trọng và có ý nghĩa đối với người dân của mình.
Thay vào đó, Hy Lạp có hai ngày để bỏ phiếu thông qua một danh sách các cải cách sâu rộng theo sự ủy thác của Brussels. Chính phủ nước này sẽ phụ thuộc vào bộ ba chủ nợ là Ủy ban châu Âu, Ngân hàng Trung ương châu Âu và Quỹ t.iền tệ Quốc tế (IMF). Các tài sản trị giá nhiều tỷ euro đang bị tước bỏ khỏi sự kiểm soát của nhà nước Hy Lạp và được đặt trong một quỹ ủy thác Luxembourg.
Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras ngày 13/7 cũng đề cập khả năng kêu gọi tiến hành một cuộc bầu cử trước thời hạn tại nước này, có thể diễn ra vào mùa thu. (Ảnh: AFP/TTXVN)
Khi hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo Eurozone chuẩn bị đưa ra một kết luận vào sáng 13/7, một số nhà bình luận đã so sánh các cuộc đàm phán kiểu t.ra t.ấn này với Hiệp ước Nice, được công bố năm 2000 sau 4 ngày đàm phán căng thẳng. Trong thực tế, nó giống Hiệp ước Versailles nhiều hơn, hiệp ước mà các điều khoản trừng phạt được áp đặt đối với Đức cách đây gần một thế kỷ trước và "đầu độc" các mối quan hệ quốc tế trong nhiều thập kỷ sau. Không có gì đáng ngạc nhiên khi các quan chức tham dự cuộc đàm phán thâu đêm trên đã mô tả ông Tspiras như người bị "đóng đinh".
Có thể lập luận rằng, Hy Lạp xứng đáng khi bị đối xử như vậy. Nước này đã "nói dối" những số liệu của mình để gia nhập Eurozone, Hy Lạp cũng không thực hiện những cải cách mà họ đã cam kết và chính phủ hiện nay đã phá vỡ sự tin tưởng của các nhà lãnh đạo EU bởi những "cơn giận dữ của một trẻ mới biết đi" và sự liều lĩnh chấp nhận rủi ro. Nhưng không thể lập luận rằng Hy Lạp vẫn còn là một nước có chủ quyền.
Trong nhiều thập kỷ, những người ủng hộ EU cho rằng, là thành viên của EU sẽ có chủ quyền chung, không bị mất đi. Điều này đã được đề cập tới như là một trò chơi đố chữ - như Chủ tịch Nghị viện châu Âu Martin Schulz thừa nhận khi giải thích sự do dự của Hy Lạp về việc giao các tài sản cho quỹ nước ngoài: "Dĩ nhiên, nó vẫn còn là một câu hỏi về việc từ bỏ chủ quyền".
Ngoài ra, cũng khó có thể lập luận rằng Hy Lạp vẫn là một nền dân chủ như hầu hết người châu Âu hiểu thuật ngữ này. Dân chủ, từ tiếng Hy Lạp: "demos", có nghĩa là "quyền lực thuộc về người dân". Trong tháng, các cử tri Hy Lạp đã đưa ra một định hướng rõ ràng để đảng cánh tả Syriza phản đối các biện pháp thắt lưng buộc bụng mà EU đang áp dụng và xác nhận lại điều này trong một cuộc trưng cầu về một gói cứu trợ tài chính được đề xuất tuần trước.
Nhưng kết quả bỏ phiếu trên đã bị lờ đi. Sau 17 giờ đàm phán căng thẳng, các nhà lãnh đạo Eurozone đã đạt được một thỏa thuận về nguyên tắc cho chương trình cứu trợ Hy Lạp. Hai bên nhất trí về những cải cách cần thiết để thảo luận về gói cứu trợ thứ 3 và về việc giữ Hy Lạp ở lại Eurozone. Theo thỏa thuận đạt được, Thủ tướng Hy Lạp Tsipras chấp thuận các biện pháp cải cách khắc khổ mà Eurozone yêu cầu để đổi lấy gói cứu trợ thứ 3 trị giá tới 86 tỷ Euro (96 tỷ USD) - chương trình cứu trợ thứ 3 trong vòng 5 năm.
Những nhà chủ trương ủng hộ liên bang hóa như lãnh đạo Tự do của Nghị viện châu Âu Guy Verhofstadt cho biết hôm 13/7 rằng bài học rút ra từ cuộc khủng hoảng Hy Lạp là: một "liên minh t.iền tệ mà không có một liên minh chính trị là không bền vững". Nhưng cứu Eurozone bằng cách tạo ra một liên minh tài chính, kinh tế và chính trị sẽ dẫn đến sự kết thúc của Liên minh châu Âu.
EU sẽ bị chia làm 2 nếu bất cứ điều gì giống như một châu Âu kiểu nước Mỹ được tạo ra. Một bên sẽ là thành viên Eurozone như Đức, Pháp và Italy với chính sách thuế, ngân sách, chính phủ và có thể có quân đội chung. Bên kia sẽ là các nước như Anh, Thụy Điển và Đan Mạch - vẫn sẽ tuân theo hầu hết các luật của EU nhưng giữ tính độc lập riêng của họ.
Rõ ràng, một châu Âu chia rẽ sẽ là một châu Âu yếu hơn khi nói đến việc giải quyết các vấn đề nóng nếu đứng bên cạnh một nước Nga đang hồi sinh mạnh mẽ hoặc xử lý vấn đề di cư hàng loạt ở Địa Trung Hải.
Trong 2 thập kỷ qua, có rất ít bằng chứng về sự chuyển giao quyền lực quy mô lớn từ các quốc gia sang EU để có khả năng triển khai sức mạnh trên vũ đài chính trị thế giới hoặc cung cấp sự thịnh vượng cho công dân của mình tốt hơn. Trong thực tế, đồng euro, vốn được cho là để ràng buộc người châu Âu lại với nhau, đã cho thấy sự chia rẽ, và việc tạo ra một người châu Âu với một bản sắc chung sẽ còn rất xa vời khi mà sự hội nhập chặt chẽ hơn đã dẫn đến những phản ứng dữ dội từ các đảng dân túy đại diện cho một lực lượng đối lập về giấc mơ châu Âu.
Việc xóa bỏ các quyền của người dân và các quốc gia để quyết định về việc họ sẽ phải chi bao nhiêu cho giáo dục, y tế và lương hưu hoặc quyết định việc họ bảo vệ biên giới, đ.ánh thuế các công dân của họ sẽ khiến cho bản sắc dân tộc bị tổn thương, sự oán giận đối với giới tinh hoa chính trị sẽ tăng lên và ham muốn tự quyết sẽ trỗi dậy không thể ngăn cản. Trong quá khứ, việc áp đặt các ý tưởng một cách máy móc lên các dân tộc khác đã kết thúc trong thất bại hay thảm họa.
Theo Công Thuận/baotintuc.vn
Hy Lạp nhượng bộ châu Âu, nhận gói cứu trợ 96 tỉ USD Hy Lạp đã chấp nhận nhượng bộ các yêu cầu cải cách kinh tế từ phía châu Âu, qua đó có cơ hội nhận được gói cứu trợ kinh tế thứ 3 trị giá 96 tỉ USD, theo CNN. Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras - Ảnh: Reuters Sau 17 giờ đàm phán căng thẳng tại thủ đô Brussels (Bỉ), đến 9 giờ...