Bài học chống dịch COVID-19 từ Israel và Hà Lan khi mở cửa trở lại

Nhiều quốc gia đang gặp khó khăn trong quyết định chính xác thời điểm mở cửa trở lại sau thời gian dài chịu ảnh hưởng nặng của đại dịch COVID-19, với nguyên nhân chủ yếu là do biến thể Delta dễ lây lan.

Tờ Straits Times đã đề cập đến câu chuyện mà hai quốc gia là Israel và Hà Lan đang đối diện sau quyết định mở cửa trở lại.

Israel

Israel là quốc gia tiêm chủng ngừa COVID-19 nhanh nhất thế giới. Tel Aviv mở chiến dịch tiêm chủng mở rộng từ tháng 12/2020 và đến ngày 20/3 năm nay, trên một nửa số dân 9 triệu người của nước này đã tiêm chủng đầy đủ.

Israel và Hà Lan đều đang chứng kiến biến thể Delta thống trị các ca mắc COVID-19 mới. Ảnh: AFP

Trong khi phần lớn thế giới đang vật lộn để có vaccine do tình trạng thiếu hụt toàn cầu, Israel cố gắng đảm bảo nguồn cung ổn định hàng tuần với ít nhất 400.000 liều Pfizer-BioNTech.

Quốc gia này đã trả giá cao hơn cho mỗi liều vaccine, ở mức khoảng 23 euro (khoảng 630.000 đồng), tức là nhiều hơn 11 euro so với mức giá Liên minh châu Âu trả. Israel cũng cung cấp dữ liệu sức khỏe của các công dân đã tiêm vaccine cho Pfizer để phục vụ mục đích nghiên cứu.

Thành công trong tiêm chủng giúp làm giảm số ca nhiễm mới mỗi ngày giảm đáng kể, từ đỉnh điểm gần 12.000 ca mắc mới vào tháng 1 xuống dưới 100 ca vào tháng 4. Đây cũng là thời điểm lần đầu tiên quốc gia này không có trường hợp tử vong hàng ngày nào sau 10 tháng.

Các biện pháp giới hạn dần dần được nới lỏng. Những địa điểm công cộng như quán cà phê và rạp chiếu phim nhanh chóng kín chỗ. Một quan chức y tế tuyên bố đây là lần cuối phải tháo bỏ khẩu trang trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình vào tháng 6 như một cách báo hiệu mang tính tượng trưng cho sự trở lại bình thường.

Sau đó, biến thể Delta bắt đầu xuất hiện.

Ngay sau khi gỡ bỏ các lệnh hạn chế, tình trạng lây nhiễm COVID-19 tăng nhanh với số ca nhiễm mới trung bình là trên 1.000 ca/ngày vào tuần trước (21/7), mức cao kỷ lục tính từ tháng 3 năm nay.

Quy định bắt buộc đeo khẩu trang được ban bố trở lại. Một ngày ngay sau đó, chính phủ đã tái áp đặt yêu cầu giữ khoảng cách khi tiếp xúc gần trong vòng 14 ngày đối với người mắc COVID-19. Các biện pháp phòng ngừa trên được áp dụng trở lại trong bối cảnh biến chủng Delta chiếm đến 90% số ca nhiễm mới tại nước này.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng biến thể Delta là nhân tố chính dẫn đến bùng phát lây nhiễm ở những người đã được tiêm vaccine. Số liệu nghiên cứu cũng cho thấy vaccine Pfizer-BioNTech chỉ đạt hiệu quả 41% trong ngăn ngừa mắc COVID-19 có triệu chứng.

Israel đang chìm trong làn sóng lây nhiễm virus, với 153 bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch vào ngày 27/7, so với số lượng chỉ ở mức một con số cách đây 1 tháng.

Nhưng thay vì siết chặt giới hạn, Thủ tướng Naftali Bennett lại ưu tiên sử dụng các biện pháp mềm mỏng để ngăn chặn virus.

Dựa trên những thành công tiêm chủng trước đó, Israel đã tái giới thiệu Hộ chiếu xanh để phân biệt những người đã được tiêm vaccine hoặc đã khỏi COVID-19 và cho phép những người thuộc nhóm này đến các địa điểm như nhà hàng hoặc nơi thờ tự tôn giáo.

Quy định sử dụng Hộ chiếu xanh được đưa ra từ tháng 2, sau đó được chính phủ gỡ bỏ từ ngày 1/6 do số ca lây nhiễm giảm.

Ngày 30/7, Israel đã bắt đầu tiêm bổ sung mũi vaccine thứ 3 cho nhóm đối tượng trên 60 tuổi.

Hà Lan

Cảnh sát Hà Lan tuần tra thành phố Utrecht trong giờ giới nghiêm. Ảnh: AFP

Hà Lan cũng vấp phải thất bại nặng nề chỉ sau một tháng tái mở cửa, trở thành một nước có tỷ lệ lây nhiễm COVID-19 đứng đầu thế giới.

Các quy định hạn chế vừa được nới lỏng từ ngày 26/7, nhưng số liệu của chính phủ Hà Lan cho thấy chỉ trong một tuần bắt đầu từ ngày 12/7 đã có 52.000 ca mắc mới, tăng gấp 5 lần so với một tuần trước đó.

Tình trạng lây nhiễm đột biến đã khiến Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte phải lên tiếng xin lỗi vì quyết định thiếu chín chắn khi gỡ bỏ các lệnh hạn chế quá sớm.

Việc cố ý không chấp hành các quy định, điển hình việc những người trẻ tuổi tổ chức tiệc tùng đình đám, là nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng phát dịch gần đây.

Số ca lây nhiễm ở người trong độ tuổi từ 18-24 tăng đến 262%. Theo số liệu của truyền thông địa phương, 40% số ca mắc mới xảy ra tại các hộp đêm. Rất nhiều người đã sử dụng giấy xét nghiệm âm tính giả để được vào các quán bar và câu lạc bộ.

Mặc dù tái áp đặt một số quy định hạn chế, trong đó có làm việc tại nhà, nhưng chính phủ không thể hoàn toàn chấm dứt sự lây lan nhanh chóng của dịch bệnh.

Nhà hàng và quán bar vẫn được cho phép mở cửa với điều kiện tuân thủ quy định về giãn cách như ngồi ăn tại chỗ cố định và không được bật nhạc mạnh. Tuy nhiên, việc thực thi các quy định trên không thực sự nghiêm túc.

Các lễ hội âm nhạc kéo dài quá 24 giờ đều bị cấm tổ chức cho đến tháng tới, sau khi một sự kiện ở thành phố Utrecht đã biến thành siêu lây nhiễm với hơn 1.000 người liên quan.

Giống như Israel, biến thể Delta đang là nhân tố chính dẫn tới làn sóng dịch COVID-19 ở Hà Lan, với 91% ca nhiễm mới ở thủ đô Amsterdam liên quan đến biến thể này.

Hiện tại, trên 48% dân số Hà Lan đã được tiêm vaccine đầy đủ. Làn sóng mắc COVID-19 mới gần đây không dẫn đến gia tăng số lượng người tử vong, với số người chết chỉ ở mức một con số mỗi ngày.

Lần gần nhất Hà Lan ghi nhận số ca tử vong tại ở mức 100 người/ngày là vào giữa tháng 1, khi đó mới chỉ có chưa tới 1% dân số Hà Lan được tiêm chủng và số ca nhiễm là khoảng 8.000 người/ngày.