Bạch tuộc có thể tuyệt chủng nếu đại dương nóng liên tục

Các nhà nghiên cứu Úc cho biết nhiệt độ nóng lên toàn cầu có thể khiến bạch tuộc bị mù và khó khăn để sinh tồn vào cuối thế kỷ này nếu nhiệt độ đại dương tăng liên tục như hiện nay.

Trong khi nghiên cứu trước đây cho thấy bạch tuộc có khả năng thích nghi cao, thì nghiên cứu mới nhất cho rằng nhiệt độ nóng lên toàn cầu có thể dẫn đến suy giảm thị lực và tăng tỷ lệ tử vong ở các con bạch tuộc mang thai và bạch tuộc non.

Các nhà nghiên cứu cho biết việc mất thị lực sẽ gây ra hậu quả đáng kể đối với bạch tuộc vì chúng phụ thuộc rất nhiều vào thị giác để sinh tồn. Khoảng 70% bộ não bạch tuộc được dành riêng cho thị giác. Mắt của bạch tuộc đóng vai trò quan trọng trong việc giao tiếp, phát hiện kẻ săn mồi cũng như con mồi.

Một con bạch tuộc bơi trong bể tại Thủy cung Sea Life (Oberhausen, Đức), ngày 9.10.2010. Ảnh REUTERS

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm cho bạch tuộc mang thai và bạch tuộc non tiếp xúc với 3 mức nhiệt trung bình khác nhau là 19C (nhiệt độ bình thường), 22C (nhiệt độ mùa hè hiện nay) và 25C (nhiệt độ mùa hè dự kiến vào năm 2100). Bạch tuộc tiếp xúc với nhiệt độ 25C được phát hiện sản sinh ít protein cho thị giác hơn đáng kể so với những con bạch tuộc ở nhiệt độ khác.

Bà Qiaz Hua, nghiên cứu sinh tại Trường Khoa học Sinh học của Đại học Adelaide (Úc) và tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Một trong số đó là protein – chất được tìm thấy rất nhiều trong mắt động vật để duy trì độ trong suốt của thấu kính và độ rõ quang học, còn một chất khác chịu trách nhiệm tái tạo sắc tố thị giác trong cơ quan cảm quang của mắt”.

Tháng 3 đánh dấu kỷ lục mới về nhiệt độ toàn cầu

Nghiên cứu cũng cho thấy nhiệt độ cao hơn có liên quan đến tỷ lệ chết cao hơn ở bạch tuộc con và bạch tuộc cái có thai. Trứng không nở ở 2 trong số 3 giống bạch tuộc được nuôi ở nhiệt độ 25C.

Các nhà khoa học cho biết bạch tuộc mẹ có “dấu hiệu căng thẳng rõ ràng”, trong khi không xuất hiện dấu hiệu này ở những con bạch tuộc tại mức nhiệt thấp hơn. Đồng thời, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những con non sống sót có biểu hiện “căng thẳng nhiệt rất lớn và khó có thể sống sót đến tuổi trưởng thành”.

Bà Qiaz Hua cho biết điều đó có nghĩa là “sự nóng lên toàn cầu có thể tác động đồng thời đến nhiều thế hệ. Thậm chí, với một loài có khả năng thích nghi cao như bạch tuộc, chúng cũng có thể không thể tồn tại trước những thay đổi của đại dương trong tương lai”.

Bà Bronwyn Gillanders tại Đại học Adelaide và là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Chỉ cần thay đổi khoảng 3C, chúng ta sẽ bắt đầu thấy sự suy yếu của các sinh vật”. Bà Gillanders lưu ý thêm rằng nghiên cứu này không là sự mô phỏng giống hoàn toàn những gì xảy ra trong bối cảnh nóng lên toàn cầu, vì thực tế bạch tuộc phải đối mặt với sự gia tăng nhiệt độ nhanh hơn trong thập kỷ tới.

Bà Jasmin Martino, nhà sinh thái học thủy sinh tại Đại học New South Wales (Úc) và không tham gia vào nghiên cứu, đánh giá những phát hiện này mâu thuẫn với các tài liệu trước đây cho rằng động vật chân đầu (gồm bạch tuộc và mực) có thể vượt qua mọi điều kiện khí hậu do khả năng thích ứng tốt. Bà bình luận rằng: “Nghiên cứu này chỉ ra rằng phản ứng suy yếu của bạch tuộc ở những vùng không thể tránh khỏi gia tăng nhiệt độ như các vùng nhiệt đới”.