Bác sĩ pháp y – Những chiến sĩ thầm lặng trong hành trình phá án

Bác sĩ pháp y là công việc vô cùng đặc thù. Tuy âm thầm, lặng lẽ nhưng công việc của họ vô cùng ý nghĩa, bởi đó là hành trình bảo vệ lẽ phải, buộc kẻ ác phải cúi đầu nhận tội, đem lại công lý cho người vô tội và cho cả những người đã khuất.

TP Hồ Chí Minh còn là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự với tình hình phạm pháp hình sự luôn ở mức cao, đứng đầu cả nước. Áp lực điều tra khám phá tội phạm đối với Công an TP Hồ Chí Minh rất lớn, đặc biệt là các vụ án mạng. Để đưa ra hướng điều tra chính xác nhằm tìm ra chân lý sự việc, vai trò đầu tiên thuộc về đội ngũ bác sĩ pháp y.

Các bác sĩ pháp y Phòng Kỹ thuật hình sự Công an TP Hồ Chí Minh khám nghiệm hiện trường một vụ án.

Có thể kể đến như vụ án mạng xảy ra ngày 1/7/2016 tại huyện Nhà Bè. Nạn nhân Nguyễn Thị Thanh Giang (SN 1974) bị phát hiện chết trong phuy nước đầy. Gia đình nghĩ nạn nhân bị bệnh tâm thần, tự tử nên xin đưa về nhà mai táng. Tuy nhiên, qua các dấu vết trên thân thể nạn nhân và qua khám nghiệm tử thi, các bác sĩ pháp y thuộc Phòng Kỹ thuật hình sự Công an TP Hồ Chí Minh xác định nạn nhân chết do ngạt nước kèm theo mất máu. Xác định đây không phải là vụ tự tử mà là một vụ án mạng, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Nhà Bè đã triệu tập Nguyễn Văn Nghĩa (SN 1972), chồng nạn nhân – để đấu tranh ngay trong đêm và cuối cùng Nghĩa đã thú nhận toàn bộ hành vi giết người.

Hay gần đây, ngày 7/1/2024, địa bàn phường Tân Hưng, quận 7 xảy ra vụ tử vong liên quan đến người nước ngoài. Nạn nhân N.G.T.Y (người Nhật Bản, SN 1975) bất tỉnh khi đi cùng bạn (người Nhật Bản) trong thang máy chung cư và chết trên đường đi cấp cứu.

Qua làm việc với bạn nạn nhân, cơ quan Công an không phát hiện mâu thuẫn giữa 2 người. Trích xuất camera thang máy và tòa nhà cũng không phát hiện bất thường. Tuy nhiên, qua công tác khám nghiệm tử thi, bác sĩ pháp y của Phòng Kỹ thuật hình sự xác định nạn nhân chết do chấn thương sọ não. Nhận định, vết thương trên đầu nạn nhân do vật cứng (vật tày) gây ra, từ đây, Cơ quan điều tra xác định đúng tính chất vụ án, tập trung đấu tranh với đối tượng – bạn nạn nhân.

Quá trình đấu tranh, đối tượng khai nhận có mâu thuẫn và xảy ra xô xát trước thời điểm nạn nhân chết 2 ngày. Đối tượng đã dùng chảo đập vào đầu nạn nhân dẫn đến chấn thương sọ não, nguyên nhân dẫn đến cái chết của nạn nhân.

Hiện nay, Phòng Kỹ thuật hình sự Công an TP Hồ Chí Minh có 12 bác sĩ pháp y và 3 kỹ thuật viên pháp y, mỗi năm thực hiện trên 1.000 trưng cầu giám định pháp y tử thi. Riêng năm 2023, tiếp nhận và giải quyết 2.005 trưng cầu giám định pháp y tử thi, trung bình mỗi ngày khám nghiệm tử thi 7 trường hợp. Áp lực công việc rất lớn, để giải quyết áp lực công việc, CBCS phải thường xuyên gác lại niềm vui bên vợ con, gia đình để tăng cường làm việc cả ngày lẫn đêm, ngày nghỉ, thậm chí cả ngày lễ, Tết.

Chúng ta không thể nào quên vụ án giết 5 người trong cùng một gia đình, phát hiện lúc 10h ngày 15/2/2018 (tức ngày 30 Tết) tại nhà số 131/48 đường số 7, khu phố 8, phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân. Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp. Vụ án được phát hiện vào ngày Tết, với tính chất mức độ manh động, tàn bạo gây hoang mang dư luận, các cấp chính quyền hết sức quan tâm. Do toàn bộ thành viên trong gia đình đều bị sát hại nên mọi công tác điều tra đều phải xuất phát từ tử thi và hiện trường.

Với trách nhiệm và quyết tâm cao độ, các bác sĩ pháp y và cán bộ khám nghiệm hiện trường đã làm việc xuyên suốt 3 ngày Tết. Công tác khám nghiệm tử thi không chỉ đơn thuần xác định nguyên nhân chết, thời gian chết mà còn nhận định đánh giá đúng hung khí gây án, chiều hướng tấn công của đối tượng. Kết quả công tác khám nghiệm tử thi, khám nghiệm hiện trường đã giúp Cơ quan điều tra truy bắt được đối tượng án, trấn an dư luận.

Công việc vừa thường xuyên, vừa đột xuất, vất vả và độc hại nhưng mỗi bác sĩ pháp y với bản lĩnh và “tinh thần thép” luôn khắc phục khó khăn, những bộn bề cuộc sống để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần giữ vững bình yên và hạnh phúc của nhân dân.

Ghi nhận những chiến công và những công hiến của lực lượng pháp y, nhân kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, sáng 27/2, Thiếu tướng Mai Hoàng, Phó Giám đốc – Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh đã đến thăm và chúc mừng lực lượng pháp y Công an thành phố. Thiếu tướng Mai Hoàng biểu dương, đánh giá cao những cống hiến thầm lặng và những thành tích mà lực lượng pháp y đã đóng góp cho sự nghiệp bảo vệ an ninh trật tự cũng như công tác điều tra, khám phá tội phạm của Công an TP Hồ Chí Minh.

Bác sĩ pháp y thường phải đối mặt với những cụm từ tiêu cực như tử vong, giết người, máu me, bạo lực và xác chết; thường xuyên “phiêu diêu” trên ranh giới giữa bóng tối và ánh sáng, thường xuyên đối mặt với áp lực công việc, áp lực cuộc sống, áp lực gia đình, định kiến xã hội… Nhưng vượt qua tất cả, các bác sĩ pháp y Phòng Kỹ thuật hình sự Công an TP Hồ Chí Minh luôn dũng cảm, nhiệt huyết, trách nhiệm và “say nghề”, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Niềm hạnh phúc lớn nhất đối với mỗi bác sĩ pháp y chính là công tác giám định pháp y góp phần quyết định cho việc điều tra tìm ra bản chất của vụ án, chứng minh tội phạm, người phạm tội và các tình tiết có ý nghĩa trong quá trình giải quyết đúng đắn vụ án hình sự.