Ba tình huống nhất quyết không được uống quá nhiều nước, nếu không muốn bị ngộ độc và tử vong
Hãy nhớ những trường hợp sau đây, khi quá nhiều nước không phải là món quà cho sự sống.
H 2 O ở dạng lỏng là một thành phần không thể thiếu hỗ trợ cho sự sống. Trên người bạn ngay lúc này, nước cũng chiếm một tỷ lệ lên tới 66% khối lượng cơ thể. Các phân tử nước đang chảy trong mạch máu của bạn, nhờ đó tới được từng tế bào. Đôi khi, chúng chỉ đơn giản là ẩn náu giữa các khoảng không gian trống rỗng xuyên suốt cơ thể.
Nhưng tại mọi thời điểm, nước sẽ thoát ra khỏi bề mặt da khi chúng ta đổ mồ hôi. Nước thải của các tế bào được lọc ra tại thận, trữ ở bàng quang và thoát ra ngoài khi bạn đi tiểu. Do đó, bù nước cho cơ thể là một điều cần thiết để duy trì sự tồn tại của chính bản thân bạn.
Nhưng có điều bạn nên biết: Đôi khi uống nước cũng có thể đầu độc cơ thể và đặt bạn vào nguy cơ tử vong. Nghe có vẻ vô lý, nhưng hãy nhớ những trường hợp sau đây, khi quá nhiều nước lại không phải là món quà cho sự sống:
Không được c ho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi uống nước
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo trong 6 tháng đầu đời, trẻ chỉ nên bú sữa mẹ hoàn toàn. Nếu người mẹ không có đủ sữa có thể cho trẻ uống sữa công thức, nhưng cũng không được pha sữa quá loãng vì điều này có thể đặt trẻ vào nguy cơ ngộ độc nước, thậm chí tử vong.
Ngộ độc nước xảy ra khi nước đi vào đường tiêu hóa, được hấp thụ vào máu rồi tích tụ trong hệ tuần hoàn của trẻ. Vì thận của trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa thể làm việc hiệu quả, việc thải nước dư thừa ra khỏi máu là rất hạn chế.
Cho nên, ngay cả 100 ml nước cũng có thể làm loãng chất điện giải trong máu của trẻ, gây ra một hiện tượng được gọi là hạ natri máu.
Để đưa nồng độ chất điện giải về trạng thái ban đầu, các tế bào bao gồm cả tế bào não của trẻ phải hấp thụ thêm nước. Chúng sau đó sẽ phồng lên như một quả bóng nước, làm tăng áp lực nội sọ, dẫn đến các triệu chứng ngộ độc nước như co giật, nôn mửa, thậm chí tử vong.
Tại sao không được cho trẻ sơ sinh uống nước?
Năm 2015, một cặp vợ chồng người Mỹ ở Georgia đã bị buộc tội ngộ sát con đẻ của mình sau khi pha sữa quá loãng dẫn đến cái chết của bé gái sơ sinh. Vụ việc sau đó mới khiến nhiều bậc cha mẹ giật mình khi biết họ không được phép cho trẻ uống nước khi chưa đủ 6 tháng tuổi, kể cả khi trẻ bị sốt hoặc thời tiết bên ngoài quá nóng.
Trong mọi trường hợp, sữa mẹ (đã chứa tới 80% là nước) và sữa công thức pha đúng tỷ lệ là nguồn duy nhất mà trẻ sơ sinh có thể uống. Ngoài ra, các bậc cha mẹ cũng phải để ý khi tắm cho con mình, trẻ có thể vô tình uống quá nhiều nước dẫn đến ngộ độc.
Người trưởng thành tập thể thao quá sức
Bây giờ, thận của một người trưởng thành dĩ nhiên đã hoạt động đủ tốt để lọc nước ra khỏi cơ thể. Nhưng đó chỉ là trong các điều kiện nghỉ ngơi hoặc hoạt động nhẹ nhàng. Khi đó, cứ mỗi giờ một quả thận khỏe mạnh có thể bài tiết 800 đến 1.000 ml nước tiểu. Vì vậy một người trưởng thành có thể uống nước với tốc độ 800 đến 1.000 ml mỗi giờ mà không bị hạ natri máu.
Nhưng điều này sẽ thay đổi khi chúng ta tập thể dục, nhất là các bộ môn đòi hỏi sức bền kéo dài. Hãy nói về một người chạy marathon, khi cơ thể anh ấy bị mất nước liên tục qua mồ hôi, vùng dưới đồi sẽ tiết ra một chất hóa học gọi là vasopressin có tác dụng làm co mạch máu và giảm bài tiết nước.
Thận của anh ấy lúc này có thể giảm tốc độ bài tiết nước xuống còn 100 ml mỗi giờ. Lúc này, uống 800 đến 1.000 ml nước mỗi giờ trong khi chạy có thể gây ra tình trạng hạ natri máu, ngay cả khi vận động viên liên tục đổ mồ hôi.
Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy cứ 6 vận động viên marathon thì có một người bị hạ natri máu khi về đích. Điều đáng nói bản thân họ báo cáo mình vẫn cảm thấy ” ổn ” do đó tiếp tục uống nước mà không nhận thức được sự nguy hiểm cận kề.
Năm 2005, một vụ việc đáng tiếc đã xảy ra ở trường Đại học California, Mỹ khi một sinh viên đã ép bạn học của mình xuống tầng hầm chống đẩy và uống nước liên tục. Cường độ hoạt động cao cộng với việc phải uống nước quá nhiều đã khiến nam sinh 21 tuổi ngộ độc và tử vong.
Uống nước khi bị cưỡng ép
Các ước tính cho thấy để đưa cơ thể một người trưởng thành xuống trạng thái hạ natri máu và ngộ độc nước, bạn phải uống từ 9,5-19 lít nước mỗi vài giờ. Điều đó có nghĩa là nguy cơ tử vong do uống nước ở người trưởng thành rất thấp.
Thế nhưng, không phải không có các trường hợp hi hữu từng xảy ra.
Năm ngoái, một đứa trẻ 11 tuổi sống ở tiểu bang Colorado, Hoa Kỳ đã bị bố mẹ mình ép uống 4 chai nước, mỗi chai 700 ml trong vòng 4 giờ. Cặp vợ chồng khai nhận con họ bị mắc một chứng rối loạn tiết niệu, và khi thấy nước tiểu của cậu bé quá sẫm màu, họ đã ép con mình uống nước đến khi nôn mửa.
Kết quả, cậu bé sau đó đã chết vì ngộ độc nước.
Jennifer Strange chiến thắng cuộc thi uống nước năm 2007, nhưng sau đó đã tử vong khi về nhà.
Trở lại năm 2007, trong một chiến dịch quảng cáo cho máy chơi game Nintendo Wii, đài KDND tại Mỹ đã tổ chức một cuộc thi có tên là ” Hold your wee for a Wii “. Đúng như cái tên của nó, thể lệ cuộc chơi là ai uống được nhiều nước nhất mà không đi tiểu sẽ chiến thắng một máy chơi game của Nitendo.
Một phụ nữ 28 tuổi ở California tên là Jennifer Strange đã tham gia cuộc thi và cố uống hết 6 lít nước trong vòng 3 giờ. Cô gái đã có được giải thưởng của mình, nhưng khi về nhà đã bị nôn mửa và đau đầu dữ dội. Strange sau đó chết vì ngộ độc nước. Đài KDND sau đó phải bồi thường hơn 16 triệu USD cho gia đình cô gái xấu số.
Một trường hợp ngộ độc nước thường thấy nữa là đối với những người sử dụng ma túy MDMA (hay thuốc lắc). Những người này thường cố gắng uống quá nhiều nước để bù lại lượng mồ hôi và cơn khát của mình khi hoạt động và nhảy quá sức.
Tuy nhiên do tình trạng không tỉnh táo, họ có thể uống quá nhiều nước dẫn đến tử vong. Năm 1995, hai trường hợp nữ sinh sử dụng thuốc lắc và tử vong do ngộ độc nước đã được ghi nhận ở Anh và Úc. Một trong số nữ sinh này mới 15 tuổi và đang học cấp 3.
BS. Hoàng Quốc Tưởng: "Hoàn toàn không bắt buộc phải có thêm vitamin K2, chỉ cần bổ sung vitamin D3 cho trẻ là đủ"
Theo bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng, đối với những trẻ dưới 1 tuổi, nếu bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc sữa công thức không tới 1 lít/ngày thì sẽ bổ sung vitamin D3 với liều lượng 400 đơn vị/ngày. Như vậy là đủ!
Nỗi lo con thiếu chất là vấn đề chẳng của riêng ai. Trong đó, câu hỏi về việc có nên bổ sung vitamin D3, K2 cho trẻ hay không và liệu kết hợp hai loại vitamin này có giúp trẻ phát triển chiều cao?... là thắc mắc chung của nhiều bậc cha mẹ.
Có nhất thiết phải bổ sung vitamin K2 cho trẻ hay không?
Trong khi có nhiều ý kiến cho rằng, vitamin K2 được cho là một dưỡng chất quan trọng trong việc góp phần nên sự hấp thu cũng như cân bằng của canxi trong cơ thể, từ đó giúp bé hấp thu và phát triển tốt nhất, tăng trưởng chiều cao... thì mới đây, bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng - Giảng viên Bộ môn Nhi Khoa, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh, BS Bệnh viện Nhi đồng 2 đã đưa ra nhận định, lý do cần bổ sung vitamin D cho trẻ là vì sợ rằng trẻ sẽ bị còi xương nếu không được cung cấp đầy đủ dưỡng chất này, đồng thời khẳng định có hai nguồn chính để cung cấp vitamin D:
- Nguồn thứ nhất: Từ tiền chất trên da với sự tiếp xúc của tia UVB - loại tia duy nhất có tác dụng kích thích tiền chất vitamin D3.
Bác sĩ Tưởng cho biết, những chất này được chuyển hóa qua gan và thận, sau đó trở thành những chất chuyển hóa cuối cùng giúp cho sự hấp thu canxi, phốt pho và phát triển xương. Đây cũng là nguồn cung cấp chính. Song thời gian phơi nắng để hấp thu tốt nhất tia UVB nằm trong khoảng từ sau 9 giờ sáng đến 3 giờ chiều. Thế nhưng nếu ở thời điểm đó, các mẹ đưa con ra tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp như vậy thì sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da, viêm da, ung thư da vì da của các bé chưa hoàn chỉnh.
"Do đó, các bố mẹ nhớ rằng, nếu bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc bú sữa công thức nhưng chưa đến 1 lít là chưa cung cấp đủ 400 đơn vị vitamin D3/ngày thì chúng ta phải bổ sung vitamin D3 với liều lượng 400 đơn vị/ngày." - bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng nhấn mạnh.
- Nguồn thứ hai: Từ các loại thức ăn như: gan, các loại cá biển (cá hồi, cá thu, cá ngừ...) hoặc lòng đỏ trứng.
Lúc này, bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng đặt ra bài toán, một lòng đỏ trứng có thể cung cấp được 20 đơn vị, điều đó tương đương với việc nếu muốn bổ sung đủ 400 đơn vị/ngày cần phải ăn 20 lòng đỏ trứng/ngày. Theo đó, cách này được đánh giá là không khả quan.
Tuy nguồn ăn từ thực phẩm cũng quan trọng nhưng sẽ không bằng nguồn ở da, mà nguồn cung cấp vitamin D từ da lại không được phơi nắng. Do đó mới phải uống bổ sung vitamin D để cung cấp loại dưỡng chất này.
"Gần đây có 1 số nghiên cứu cho thấy thêm vitamin K2 vào nhưng các bố mẹ nên biết rằng, đó là chỉ một vài nghiên cứu nhỏ thôi. Hoàn toàn không bắt buộc phải có thêm vitamin K2, chỉ cần bổ sung vitamin D3 là đủ. Có hoặc không có vitamin K2 đều được, các mẹ không cần phải quá căng thẳng về việc bắt buộc phải bổ sung cho con." - Bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng khẳng định.
Đồng quan điểm với bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng, bác sĩ Phillippe Collin (thành viên của Hiệp Hội Bác sỹ Nhi Khoa Pháp, Hiệp Hội Bác Sỹ Chuyên Ngành Nhi Sơ Sinh Hoa Kỳ, và Hiệp Hội Các Học Viện Nghiên Cứu Nhi Khoa Quốc Tế) cũng cho biết, hoàn toàn chưa có bằng chứng hay tài liệu nghiên cứu cho thấy tác dụng của vitamin K2 trong việc phát triển chiều cao ở trẻ.
"Việc bổ sung vitamin D3 là rất cần thiết. Vitamin D3 không chỉ giúp xương chắc khỏe mà còn giúp chuyển hóa canxi trong máu. Nếu chỉ bổ sung canxi mà không bổ sung vitamin D3 thì canxi sẽ thừa trong máu, lắng đọng trong thận dẫn đến hậu quả thận hoạt động kém.
Còn về vitamin K2, chưa có bằng chứng, tài liệu chi tiết hay nghiên cứu cụ thể nào cho thấy tác dụng của loại vitamin này với việc phát triển chiều cao ở trẻ. Việc có cho bé sử dụng vitamin K2 hay không thì tùy vào sự lựa chọn của mỗi bố mẹ nhưng nên thận trọng và chờ đợi thêm thông tin." - Bác sĩ Collin nói.
Bên cạnh đó, bác sĩ Collin cũng khuyến khích phụ huynh nên cho con hấp thụ vitamin từ các thực phẩm tự nhiên thay vì vitamin tổng hợp, như vậy khả năng hấp thụ sẽ tốt hơn.
Rõ ràng, việc bổ sung các dưỡng chất để giúp trẻ tăng trưởng, cải thiện chiều cao là điều cần thiết nhưng ngoài điều đó cũng còn rất nhiều các yếu tố khác mà bố mẹ nên quan tâm như: Di truyền, chế độ dinh dưỡng, vận động thể chất, giấc ngủ, môi trường sống và yếu tố tinh thần.
Ngoài ra, bố mẹ cũng nên đưa trẻ đi khám để xác định xem bé có bị thiếu hormone tăng trưởng hoặc mắc các bệnh về tuyến yên, tuyến giáp hay không vì đó cũng chính là những yếu tố ảnh hưởng và cản trở sự phát triển chiều cao của bé.
Bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng là bác sĩ chuyên khoa Nhi, hiện đang công tác tại bệnh viện Nhi đồng 2, TP. HCM.
Bác sĩ có nhiều bài viết tư vấn về việc chăm sóc sức khỏe cho Mẹ&bé trên trang cá nhân và được rất nhiều độc giả tin tưởng, yêu thích.
Ngộ độc thực phẩm mùa nắng nóng: Hiểm nguy từ những thói quen Mùa hè là mùa cao điểm xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm. Ngoài nguyên nhân khách quan về chất lượng thực phẩm, cách chế biến, sử dụng thức ăn chưa khoa học cũng có thể là nguy cơ. Biết rồi vẫn mắc Lưu trữ thức ăn từ sáng tới chiều tối, thậm chí để qua đêm trong môi trường bên ngoài...