Ba nữ đạo diễn hiếm hoi từng thắng Cành cọ vàng tại LHP Cannes là ai?
Bộ phim Anatomy of a Fall của nữ đạo diễn Justine Triet đã giành giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 76 trong buổi lễ trao giải ngày 27.5. Cô là người phụ nữ thứ 3 từng chạm tay đến giải thưởng điện ảnh cao quý này.
Trải qua 76 mùa giải, Liên hoan phim Cannes chỉ có vỏn vẹn 3 nhà làm phim nữ từng thắng Cành cọ vàng. Chiến thắng mới nhất thuộc về nữ đạo diễn Pháp Justine Triet, đưa cô vào bộ ba “nữ trung hào kiệt” trong lịch sử Liên hoan phim Cannes, bên cạnh Jane Campion và Julia Ducournau.
3 nữ chủ nhân Cành cọ vàng: Julia Ducournau, Jane Campion và Justine Triet. IMDB, THE GUARDIAN MUBI
Justine Triet
Justine Triet không phải là gương mặt mới của Liên hoan phim Cannes. Năm 2019, nữ đạo diễn từng được đề cử giải Cành cọ vàng cho bộ phim Sibyl. Đến với Cannes 2023, năng lực và phong cách làm phim quyết liệt của cô tiếp tục được khẳng định qua tác phẩm chính kịch phòng xử án Anatomy of a Fall. Phim kể về một nữ tiểu thuyết gia phải bảo vệ chính bản thân khi trở thành nghi phạm chính trong vụ sát hại chồng mình. Tuy nhiên, nó còn là một phiên tòa ngấm ngầm “xét xử” các giá trị đạo đức, hôn nhân, thiết chế xã hội trong thời hỗn loạn.
Justine Triet thắng Cành cọ vàng 2023 với phim Anatomy of a fall. AFP
Anatomy of a fall được đánh giá là ứng viên tiềm năng cho giải Cành cọ vàng ngay sau khi công chiếu. BTC
Trong giai đoạn “nước rút” đường đua Cành cọ vàng, Anatomy of a Fall của Justine Triet có mặt trong mọi danh sách dự đoán đoạt Cành cọ vàng do các trang thông tấn, chuyên trang điện ảnh uy tín bình bầu. Khi nâng Cành cọ vàng trên tay, Justine Triet phát biểu đây là một tín hiệu tích cực cho tương lai, đánh dấu sự khởi đầu của những thay đổi đáng kể về khả năng đại diện và cơ hội cho phụ nữ trong ngành điện ảnh.
Sinh ngày 17.7.1978, Justine Triet lớn lên ở Paris và theo học ngành nghệ thuật ở thủ đô Paris (Pháp). Phim dài đầu tiên của cô mang tên Age of Panic ra mắt hồi 2013. Nữ đạo diễn bắt đầu tạo tiếng vang trong năm 2016 khi đạo diễn phim In bed with Victoria, phim được đề cử giải Cesar, giải thưởng được mệnh danh là Oscar của Pháp. Năm 2019, Justine Triet trở thành một trong những nhà làm phim nổi bật của Pháp khi mang Sibyl đến Liên hoan phim Cannes và nhận được vô số phản hồi tích cực.
Justine Triet kỳ vọng giải thưởng của mình sẽ đánh dấu sự khởi đầu cho những thay đổi đáng kể về khả năng đại diện và cơ hội cho phụ nữ trong ngành điện ảnh. UNIFRANCE
Phim của Justine Triet luôn có cách tiếp cận sắc lạnh về nhân sinh cũng như những vấn đề đạo đức, xã hội. Ngoài đời, nữ đạo diễn cũng rất táo bạo trong việc nêu quan điểm cá nhân. Khoảnh khắc được tôn vinh tại Cannes 2023, Justine Triet dành bài phát biểu nhận giải của mình để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo không gian và cơ hội cho các nhà làm phim trẻ, cho phép họ sai và có cơ hội làm lại. Song, cô cũng gây sốt khi công khai chỉ trích chính sách cải cách lương hưu ở Pháp.
Video đang HOT
Julia Ducournau
Julia Ducournau là nữ đạo diễn thứ hai trong lịch sử Cannes thắng Cành cọ vàng với Titane bộ phim được đánh giá gây sốc nhất năm 2021. Tác phẩm điện ảnh này kể câu chuyện về Alexia – người phụ nữ thời ấu thơ từng gặp tai nạn giao thông thảm khốc nên phải cấy một mảnh kim loại vào đầu để sống sót. Khi trưởng thành, Alexia có niềm đam mê tình dục kỳ quặc với những chiếc xe hơi. Với những phân cảnh giết người sởn tóc gáy, làm tình cùng xe hơi rồi mang thai đứa con nửa người, nửa kim loại… Titane thực sự là một tác phẩm điện ảnh không có giới hạn.
Chỉ mới làm 2 phim dài nhưng Julia Ducournau đã có vinh dự “ẵm” giải Cành cọ vàng danh giá. GETTY
Titane được đánh giá là bộ phim gây sốc nhất năm 2021. IMDB
Bộ phim đầu tay của nữ đạo diễn người Pháp này – Raw cũng táo tợn và gây sốc không kém khi nó khai thác câu chuyện ăn thịt người. Tác phẩm từng được chọn trình chiếu tại chương trình Midnight madness trong khuôn khổ Liên hoan phim Toronto hồi 2016. Xuyên suốt sự nghiệp làm phim của mình với 3 phim ngắn và 2 phim dài, Julia Ducournau bám sát vào chất kinh dị, thể loại “horror body” – kinh dị cơ thể. Cô dùng sự dị tật thân thể, biến thái não trạng để xoáy sâu vào những nỗi sợ bản năng nhất của con người và xã hội.
Julia Ducournau có nhãn quan nghệ thuật rất độc đáo. THE GUARDIAN
Phong cách độc lạ này có lẽ phần lớn đến từ xuất thân gia đình khi Julia Ducournau có bố và mẹ đều là bác sĩ và rất say mê phim ảnh. Vì vậy, cô có am hiểu và sự thích thú đặc biệt về cơ thể con người. Đối với Julia Ducournau, điện ảnh là nơi các giới hạn được phá bỏ. Chiến thắng của nữ đạo diễn sinh năm 1983 tại Cannes 2021 đã chứng minh rằng với điện ảnh, không có gì là bất khả. Giây phút đón nhận Cành cọ vàng 2021, đạo diễn Julia Ducournau đã phát biểu rằng: “Cảm ơn ban giám khảo vì đã cho phép con quái vật được bước vào”.
Jane Campion
Năm 1993, cái tên Jane Campion đi vào lịch sử khi trở thành người phụ nữ đầu tiên chiến thắng giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes với phim The piano. Đây là sản phẩm hợp tác giữa New Zealand, Úc và Pháp, nói về niềm đam mê âm nhạc của một người phụ nữ bị câm ở giữa thế kỷ 19. Kiệt tác này cũng được trao 3 giải Oscar của năm 1994, trong đó có hạng mục Kịch bản gốc xuất sắc nhất.
Jane Campion là nữ đạo diễn đầu tiên thắng Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes. LOS ANGELES TIME
Jane Campion tên thật là Elizabeth Jane Campion, sinh năm 1954 tại New Zealand. Bà sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, với mẹ là diễn viên và biên kịch còn cha là đạo diễn sân khấu. Năm 1980, Jane Campion chào sân điện ảnh bằng phim ngắn đầu tay mang tên Tissues kể về một người cha bị bắt vì tội lạm dụng tình dục trẻ em.
Bốn năm sau, sự nghiệp bà khởi sắc khi bộ phim Peel (1982) đoạt giải cao nhất cho phim ngắn tại Liên hoan phim Cannes. Nữ đạo diễn người New Zealand có vô số dấu ấn tại liên hoan phim danh giá này. Hai phim ngắn sau đó là Passionless moments (1983) và A girl’s own story (1984) cũng được trình chiếu tại hạng mục Un Certain Regard. Tuy nhiên, phải đến năm 1993, hào quang mới soi rọi vào Jane Campion rực rỡ trọn vẹn khi bà thắng Cành cọ vàng với The piano, chia sẻ vinh quang này cùng Trần Khải Ca với Bá Vương Biệt Cơ.
The piano được xem như kiệt tác điện ảnh. MUBI
Trong 4 thập niên hoạt động cả trong điện ảnh lẫn truyền hình, nữ đạo diễn, nhà viết kịch bản kiêm nhà làm phim cự phách Jane Campion đã được trao 97 giải thưởng trong tổng số 172 đề cử. Bộ phim gần đây nhất mà nữ đạo diễn thực hiện – The power of the dog (2022) cũng được tán dương hết lời, giúp bà nhận được giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại Oscar 2022.
Jane Campion trên phim trường The power of the dog. NETFLIX
Phong cách làm phim của Jane Campion có thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên, bà luôn dành nhiều tâm tư để kể câu chuyện của những nhân vật có tính cách phức tạp, có nhiều khát khao kìm nén và hành xử trái với chuẩn mực thông thường. Thế giới điện ảnh của Jane Campion luôn đặt ra sự khiêu khích, thách thức về mặt đạo đức. Song, nó lại phản ánh rất rõ bản chất của con người, luôn nêu cao khát khao sống, soi rọi vào những điều đẹp đẽ lấp lánh trong tâm hồn, thân phận con người đằng sau “lớp vỏ” kỳ dị, thô ráp. Chủ nhân Cành cọ vàng Cannes 1993 được xem như một trong những nhà làm phim vĩ đại nhất thuộc thế hệ của bà.
Nữ đạo diễn thứ 3 đoạt giải Cành cọ vàng LHP Cannes: Tín hiệu tích cực cho tương lai của các nhà làm phim nữ
Vượt qua 20 tác phẩm khác, bộ phim Anatomy of a Fall của nữ đạo diễn Justine Triet đã giành giải Cành cọ vàng tại LHP Cannes lần thứ 76 trong buổi lễ trao giải ngày 27/5.
Chiến thắng đến với Anatomy of a Fall là một điều khá bất ngờ. Mặc dù bộ phim chính kịch về phòng xử án này được sự đón nhận tích cực nhưng nó không được thảo luận rộng rãi với tư cách là bộ phim tiềm năng cho giải Cành cọ vàng. Thay vào đó, bộ phim chủ yếu được coi là ứng cử viên cho các hạng mục khác như Nữ diễn viên xuất sắc nhất (cho Sandra Hller), Kịch bản hay nhất.
Nữ đạo diễn thứ 3 đoạt giải Cành cọ vàng
Justine Triet, nữ đạo diễn 44 tuổi, gọi việc trở thành người phụ nữ thứ 3 đoạt giải thưởng danh giá này là một điều "ngạc nhiên" và xem đây là một tín hiệu tích cực cho tương lai, đánh dấu sự khởi đầu của những thay đổi đáng kể về khả năng đại diện và cơ hội cho phụ nữ trong ngành điện ảnh. "Chúng ta đang ở buổi bình minh của những thay đổi sâu xa về điều này", cô nói sau khi giành chiến thắng cao nhất tại LHP Cannes 2023.
Diễn viên gạo cội Jane Fonda, người giới thiệu và trao giải thưởng cho Triet, nói rằng một ngày nào đó việc phụ nữ giành chiến thắng là điều bình thường và không mang tính lịch sử. "Chúng ta còn một chặng đường dài phía trước. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải ăn mừng về sự thay đổi khi nó xảy ra", Jane Fonda nhấn mạnh.
Nghệ sĩ gạo cội Jane Fonda trao giải Cành cọ vàng cho Justine Triet (phải) - đạo diễn phim Anatomy of a Fall trong lễ bế mạc LHP Cannes 2023 (Ảnh: Getty Images)
Từ năm 1955 cho đến nay, Triet là người phụ nữ thứ 3 giành giải Cành cọ vàng tại LHP Cannes, sau Jane Campion với phim The Piano năm 1993 và Julia Ducournau với phim Titane năm 2021.
LHP Cannes năm nay cũng lập kỷ lục chưa từng có với 7 trong số 21 phim tranh giải do phụ nữ làm đạo diễn, cho thấy một xu hướng tích cực về bình đẳng giới ngày càng tăng trong quá trình lựa chọn phim vào vòng tranh giải.
Trong phần phát biểu nhận giải, Triet nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo không gian và cơ hội cho các nhà làm phim trẻ, cho phép họ sai và có cơ hội mới. Cô nói: "Giải thưởng này dành tặng cho tất cả các nữ đạo diễn trẻ và các nam đạo diễn trẻ. Chúng ta phải cho họ không gian, không gian mà tôi đã tham gia 15 năm trước trong một thế giới ít thù địch hơn, nơi vẫn có thể phạm sai lầm và bắt đầu lại".
Triet từng được đề cử giải Cành cọ vàng năm 2019 cho bộ phim Sibyl. Chiến thắng của cô tại LHP Cannes năm nay rất có ý nghĩa vì đã vượt qua các đạo diễn kỳ cựu nổi tiếng như Hirokazu Kore-eda, Ken Loach và Wim Wenders - tất cả đều đã từng thắng giải Cành cọ vàng trước đó.
Đạo diễn Justine Triet phát biểu trong lễ bế mạc LHP Cannes lần thứ 76 (Ảnh: Reuters)
Sự nghiệp đáng tự hào của nữ đạo diễn 7X
Sinh ngày 17/7/1978, Triet lớn lên ở Paris và theo học ngành nghệ thuật ở thủ đô nước Pháp. "Mẹ tôi có một cuộc sống khá phức tạp, bà làm việc và nuôi nấng 3 người con, 2 trong số đó không phải con ruột của bà. Cha tôi rất hay vắng nhà", cô kể.
Lần đầu Triet làm đạo diễn vào năm 2008 với phim ngắn Sur Place - bộ phim do chính cô viết kịch bản. Nữ đạo diễn được công nhận qua bộ phim dài đầu tiên Age of Panic phát hành năm 2013. Phim là sự pha trộn giữa chính kịch và hài kịch, xoay quanh câu chuyện của một người mẹ đơn thân và những cuộc đấu tranh của cô trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống ở Pháp năm 2012.
Năm 2016, Triet làm đạo diễn bộ phim điện ảnh thứ hai In Bed with Victoria, thể loại hài - chính kịch lãng mạn. Phim có sự tham gia của Virginie Efira trong vai một luật sư tham gia bào chữa trong một vụ án khó. Bộ phim đã được đề cử giải Cesar, giải thưởng được mệnh danh là Oscar của Pháp.
Bộ phim tiếp theo của nữ đạo diễn này là Sibyl, được phát hành vào năm 2019. Với sự tham gia của Virginie Efira, Adèle Exarchopoulos và Sandra Hller, phim khám phá cuộc đời của nhà trị liệu tâm lý Sibyl - người vướng vào cuộc sống cá nhân của một nữ diễn viên gặp rắc rối khi đang viết cuốn cuốn tiểu thuyết dựa trên trải nghiệm của mình. Sibyl được công chiếu lần đầu trong hạng mục tranh giải của LHP Cannes 2019 và nhận được những đánh giá tích cực.
Cái chết đáng ngờ của chồng Sandra là trung tâm của câu chuyện trong Anatomy of a Fall (Ảnh: Les Films Pelleas)
Còn Anatomy of a Fall, bộ phim giúp Triet thắng giải thưởng quan trọng nhất tại LHP Cannes năm nay, là một phim chính kịch hấp dẫn về phòng xử án, có cốt truyện chặt chẽ khi đưa một cuộc hôn nhân ra xét xử. Anatomy of a Fall, với sự tham gia của Sandra Hller trong vai Sandra, một tiểu thuyết gia người Đức sống ở dãy núi Alps với người chồng Pháp, đang bị xét xử vì tội giết chồng.
Hollywood Reporter nhận xét Anatomy of a Fall là một bộ phim hấp dẫn và giàu cảm xúc - "một phần về thủ tục pháp lý, một phần về chân dung của một người phụ nữ phức tạp, một phần về bức ảnh chụp nhanh của cuộc hôn nhân đang đứng trên bờ vực và một phần về câu chuyện của tuổi mới lớn".
Nhà báo Peter Bradshaw của tờ Guardian bình luận: "Bộ phim không có các tình tiết rõ ràng cho những cú twist truyền thống và sự đảo ngược kịch tính mà duy trì một góc nhìn khách quan để chúng ta tự hỏi liệu Sandra có tội hay không và chúng ta cứ đoán cho đến cuối. Đó là một bộ phim nhẹ nhàng, gần như buồn tẻ nhưng lại là một điều gì đó giúp kích thích tư duy".
Vì sao phim Cannes thường gây sốc với đề tài tình dục? Là liên hoan phim lớn nhất thế giới, Cannes được xem như một "đại tiệc" hào nhoáng bậc nhất tôn vinh nghệ thuật điện ảnh. Hơn hết, LHP Cannes trở nên đặc biệt bởi tinh thần cởi mở, không ngại giới thiệu những bộ phim gây sốc, mang đậm tuyên ngôn nghệ thuật cá nhân của nhà làm phim. Nữ đạo diễn Julia...