Ba mặt trận khác biệt định đoạt cuộc chiến Nga – Ukraine

Chiến tuyến trong cuộc xung đột Nga-Ukraine trải dài hơn 900km. Nhưng trên thực tế nó tập trung vào ba mặt trận riêng biệt – ở phía bắc, phía đông và phía nam Ukraine – tất cả đều diễn biến rất khác nhau.

Bản đồ minh họa 3 mặt trận chủ đạo trong cuộc xung đột Nga – Ukraine. Nguồn: NPR

Mặt trận mới nhất nằm ngay bên kia biên giới phía bắc Ukraine, nơi quân đội Ukraine thực hiện cuộc xâm nhập bất ngờ vào lãnh thổ Nga hôm 6/8 và đang củng cố các vị trí của mình hai tuần sau bước đột phá đó.

Ở miền đông Ukraine, các lực lượng Nga có những bước tiến ổn định và đang tiến gần đến một thị trấn quan trọng đối với các tuyến tiếp tế quân sự của Ukraine.

Và ở phía nam, trên Biển Đen, Ukraine đã giáng một loạt đòn mạnh vào hải quân Nga và tạo ra một hành lang cho phép nước này xuất khẩu lúa mì và các sản phẩm nông nghiệp khác.

Viễn cảnh “vùng đệm” ở mặt trận phía Bắc

Đầu tuần này Ukraine cho biết đã đánh sập 3 cây cầu bắc qua sông Seym ở miền Tây nước Nga, khiến chúng trở nên vô dụng. Hành động này đã cắt đứt các tuyến đường vận chuyển quan trọng mà Nga có thể sử dụng để gửi quân tiếp viện vào khu vực Kursk, với mục đích đẩy lùi lực lượng Ukraine đã giành được một số bước tiến lãnh thổ trong 2 tuần qua.

Tuy nhiên, điều đó cũng cho thấy Ukraine đang ở thế phòng thủ và không tìm cách tiến sâu hơn vào Nga, ít nhất là ở khu vực này.

Binh sĩ Ukraine ở thị trấn Sudzha, tỉnh Kursk, ngày 16/8/2024. Ảnh: Getty Images

Trong video phát biểu tối 19/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết Ukraine đang cố gắng giữ Nga tránh xa khu vực biên giới mà từ đó Moskva từng phát động các cuộc tấn công chống lại Ukraine. “Việc tạo ra vùng đệm trên lãnh thổ của kẻ xâm lược là hoạt động của chúng tôi ở khu vực Kursk”, ông Zelensky nói.

Vào tháng 5, người Nga đã tìm cách tiến vào thành phố Kharkov, chỉ cách Ukraine trên 30km. Ukraine đã ngăn chặn cuộc tấn công trên bộ của Nga, mặc dù thành phố và các khu vực xung quanh vẫn thường xuyên hứng chịu các cuộc không kích bằng bom lượn rất khó phòng thủ.

Sau những tiến bộ nhanh chóng trong vài ngày đầu tiên tấn công, lực lượng Ukraine bên trong lãnh thổ Nga chỉ đạt được những thành tựu hạn chế trong tuần qua. Ukraine vẫn cung cấp thông tin chi tiết về hoạt động này, nhưng các nhà phân tích quân sự và một loạt báo cáo truyền thông cho biết lực lượng Ukraine đang củng cố vị trí của họ.

Quân đội Ukraine thông báo họ đã chiếm hơn 80 ngôi làng, thị trấn và hiện kiểm soát hơn 600km2 ở khu vực Kursk, đồng thời bắt giữ ít nhất vài trăm tù binh Nga. Nhưng những con số đó không thể được xác nhận một cách độc lập.

Trong khi đó, Nga vẫn chưa tổ chức một cuộc phản công đáng kể nào. Các quan chức Nga cho biết quân tiếp viện đang được điều tới và truyền hình Nga đã chiếu cảnh các đoàn quân và thiết bị tiến tới Kursk.

Một chiếc xe quân sự Ukraine chở đầy binh sĩ Nga bị bắt hướng về phía biên giới Ukraine với Nga. Ảnh: Kyiv Post

Nhưng cho đến nay, cuộc giao tranh dường như chỉ giới hạn ở các cuộc đụng độ quy mô nhỏ. Người Nga dường như đang rút lực lượng từ các vùng khác của Nga – chứ không phải từ quân đội tiền tuyến đang chiến đấu bên trong Ukraine, như ý đồ của Kiev.

Mặt trận phía đông, quân đội Nga đang áp đảo

Miền Đông Ukraine vẫn là mặt trận chính. Người Nga tuyên bố đã chiếm được một thị trấn nhỏ hôm 19/8 và hiện chỉ còn cách thành phố chiến lược Pokrovsk chừng 15km.

Pokrovsk là trung tâm vận tải mà Ukraine sử dụng để đưa quân và hàng tiếp tế tới các vị trí tiền tuyến ở phía đông. Nếu người Nga chiếm nơi này, Ukraine sẽ gặp khó khăn hơn trong việc hỗ trợ các lực lượng vốn đã thua sút về cả nhân lực và vũ khí.

Trong nhiều ngày qua, các quan chức Ukraine đã kêu gọi dân thường ở Pokrovsk sơ tán đến những khu vực an toàn hơn. Giới chức ở Pokrovsk cho biết trong một tuyên bố gần đây: “Mỗi ngày trôi qua, càng có ít thời gian để thu thập đồ đạc cá nhân và rời đi đến những khu vực an toàn hơn”.

Trong suốt cuộc chiến, Ukraine luôn thiếu quân ở miền đông. Khi triển khai hàng nghìn binh sĩ vào Nga, Ukraine thậm chí còn có thể gây tổn thương hơn cho những khu vực đang phải gồng sức ngăn chặn bước tiến của Nga.

Ảnh cắt từ video do Lữ đoàn tấn công đường không số 79 của Ukraine công bố ngày 21/8 cho thấy một cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái FPV liều chết nhằm vào bộ binh Nga đang di chuyển vào ban đêm trong khu vực Donetsk-Kostyantynivka. Ảnh: Kyiv Post

Theo Tổng thống Zelensky, các gói vũ khí từ Mỹ và các nước châu Âu đang được chuyển đến nhưng không đủ nhanh. “Chúng tôi cần tăng tốc độ cung cấp từ các đối tác của mình”, ông Zelensky nói trong bài phát biểu tối 18/8. “Chiến tranh không có ngày nghỉ. Chúng tôi cần các giải pháp, chúng tôi cần hậu cần kịp thời cho các gói [vũ khí] đã được công bố. Tôi đặc biệt kêu gọi Mỹ, Anh và Pháp”.

Mặt trận Biển Đen – Ukraine thiết lập kênh xuất khẩu

Một trong những thành công lớn nhất của Ukraine trong năm qua là đẩy lùi hải quân Nga ở Biển Đen và thiết lập một kênh vận chuyển để nước này có thể xuất khẩu lại ngũ cốc và các sản phẩm nông nghiệp khác sang thị trường thế giới.

Nga thống trị Biển Đen và chặn hàng xuất khẩu của Ukraine sau khi phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” vào năm 2022. Một thỏa thuận do LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc, đã sụp đổ vào mùa hè năm ngoái.

Nhưng Kiev đã tìm ra giải pháp cho riêng mình. Ukraine đã bắn tên lửa từ đất liền, tấn công các tàu Nga mạo hiểm đi quá gần bờ biển. Đồng thời họ cũng đã phát triển các xuồng không người lái để tấn công liều chết vào các tàu Nga.

Đô đốc Mỹ đã nghỉ hưu James Foggo, người từng làm việc cùng Hải quân Ukraine ở Biển Đen một thập kỷ trước, cho biết các xuồng không người lái cho thấy sự khéo léo của hải quân Ukraine.

Ông Foggo, người hiện đứng đầu Trung tâm Chiến lược Hàng hải ở Arlington, bang Virginia, cho biết: “Chúng là những chiếc ván trượt phản lực có chứa chất nổ. Chúng có một loại thiết bị điều khiển từ xa nào đó từ một loại trung tâm chỉ huy nào đó. Tôi không biết loại điều khiển vô tuyến trên những thứ này là gì nhưng chúng khá tốt.”

Các cuộc tấn công bằng tên lửa và xuồng không người lái của Ukraine đã buộc các tàu Nga phải rút lui khỏi nửa phía tây Biển Đen, mở ra tuyến đường thủy dọc bờ biển phía tây cho hàng hóa xuất khẩu của Ukraine.

Tuần trước Ukraine thông báo đã một năm kể từ khi giải pháp này được áp dụng và 2.300 tàu chở hàng đã sử dụng tuyến đường này, trung bình hơn sáu chuyến một ngày. Kiev cũng cho biết nước này đang tiến tới mức xuất khẩu lúa mì và các sản phẩm nông nghiệp khác trước chiến tranh ở công suất khoảng 5 triệu tấn/tháng.