Ba cú sốc khiến số vụ phá sản ở Nhật Bản tăng lên mức cao nhất trong thập kỷ
Số vụ phá sản ở Nhật Bản đang gia tăng trong năm nay, khi nhiều doanh phải hứng chịu hậu quả từ 3 cú sốc – chi phí tăng vọt, tình trạng thiếu hụt lao động và việc chấm dứt hỗ trợ tài chính liên quan đến đại dịch COVID-19.
Đường phố ở Tokyo, Nhật Bản, ngày 16/11/2020. Ảnh: AFP/TTXVN
Các doanh nghiệp nhỏ chiếm tỷ lệ lớn trong danh sách phá sản nửa đầu năm nay.
Nhìn chung, ngành dịch vụ dẫn đầu với 1.228 doanh nghiệp phá sản, tiếp theo là ngành bán lẻ với 1.029 doanh nghiệp và ngành xây dựng với 917 doanh nghiệp.
Ông Satoshi Fujii, Giám đốc bộ phận quản lý thông tin tại Teikoku Databank, cho biết: “Tôi nghĩ rằng có khả năng số vụ phá sản sẽ không tăng nhiều như vậy nếu giá cả không tăng”.
Theo dữ liệu so sánh của công ty nghiên cứu Tokyo từ năm 2000, số liệu trong nửa đầu năm cao nhất là vào năm 2009, với tổng số là 7.023 vụ phá sản.
Trong thời kỳ đại dịch, chính phủ đã cung cấp tiền để hỗ trợ việc làm và các khoản vay không tính lãi và thế chấp. Ngay khi chính phủ bắt đầu nới lỏng các biện pháp vào khoảng giữa năm 2022, giá cả bắt đầu tăng vọt ở Nhật Bản, gây tổn hại cho các doanh nghiệp nhỏ đang phải vật lộn để trả nợ.
Khi các khoản hỗ trợ đại dịch được giải ngân, tổng số vụ phá sản vẫn ở mức tương đối thấp -3.083 vụ trong nửa đầu năm 2021 và 3.045 vụ trong nửa đầu năm 2022. Con số này đạt 4.006 vụ trong nửa đầu năm 2023.
Ông Fujii chỉ ra rằng tình trạng thiếu hụt lao động cũng khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn.
Video đang HOT
“Một số công ty đã phải chịu cảnh lợi nhuận giảm sút và việc quản lý dòng tiền ngày càng trở nên khó khăn. Họ cũng phải đối mặt với áp lực tăng lương”, ông Fujii nói.
Ngoài ra, triển vọng không mấy sáng sủa vì đồng yen suy yếu có thể khiến chi phí tăng cao.
Ông Fujii cho biết nhiều công nhân tại các công ty có lợi nhuận và mức lương thấp có khả năng sẽ tìm kiếm công việc mới với mức lương cao hơn. Điều này càng khiến công ty đang gặp khó khăn càng suy yếu hơn.
“Nếu kịch bản này xảy ra, tình trạng thiếu hụt lao động sẽ khiến họ không thể xoay chuyển tình hình kinh doanh”, ông Fujii nhận định và cho hay đồng thời họ sẽ không thể trả nợ và có thể phá sản.
Ảnh minh hoạ: Bloomberg.
Teikoku Databank dự báo số vụ phá sản có thể tiếp tục tăng và vượt mức 10.000 vụ vào cuối năm – lần đầu tiên kể từ năm 2013.
Hơn nữa, một số doanh nghiệp lớn được hưởng lợi từ đồng yen suy yếu khi các doanh nghiệp giao dịch bằng đồng USD thúc đẩy lợi nhuận. Những doanh nghiệp này cũng có thể đẩy chi phí cao hơn sang cho khách hàng. Do đó, các công ty niêm yết đã báo cáo thu nhập cao vào năm ngoái.
Nhưng nhiều công ty nhỏ ở cấp thấp hơn của chuỗi cung ứng không có quyền tăng giá.
Theo ông Fujii, Ngân hàng Nhật Bản dự kiến sớm tăng lãi suất, do đó tình hình có thể sẽ vẫn khó khăn đối với các công ty nhỏ hơn. Đồng thời, ông nói thêm rằng việc tăng lãi suất sẽ là một yếu tố tiêu cực lớn.
Nhật Bản đang có hàng chục nghìn công ty có nguy cơ phá sản.
Giới quan sát nhận định các khoản hỗ trợ trong đại dịch có thể đã cứu một số doanh nghiệp, nhưng nó cũng có thể góp phần làm tăng số lượng “doanh nghiệp zombie” – được định nghĩa là những công ty đã kinh doanh trong ít nhất 10 năm nhưng không thể trả nợ trong 3 năm qua.
Theo Teikoku Databank, số lượng “doanh nghiệp zombie” đã lên tới 251.000 vào năm ngoái, mức cao nhất trong hơn một thập kỷ.
Nhật Bản 'sốc' khi Ấn Độ sắp vượt qua để trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới
Từng là một cường quốc kinh tế khiến nhiều người trên thế giới phải ghen tị, Tokyo đã lo ngại sâu sắc rằng nền kinh tế của Trung Quốc và Đức đã vượt qua Nhật Bản - và Ấn Độ cũng sẽ như vậy vào năm tới.
Trong ước tính được công bố vào cuối tháng 4 vừa qua, IMF chỉ ra rằng GDP danh nghĩa của Ấn Độ sẽ đạt 4,34 nghìn tỷ USD vào năm 2025, vượt qua mức 4,31 nghìn tỷ USD của Nhật Bản. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Đài phát thanh quốc tế Deutsche Welle (Đức), thông báo rằng vào năm 2025, Ấn Độ sẽ vượt qua Nhật Bản về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) danh nghĩa tính bằng đồng đô la Mỹ đã gây sốc cho Tokyo, nơi cho đến năm 2010 vẫn là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới nhưng hiện đang trên đà tụt xuống vị trí thứ năm.
Trong ước tính được công bố vào cuối tháng 4, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chỉ ra rằng GDP danh nghĩa của Ấn Độ sẽ đạt 4,34 nghìn tỷ USD (4,03 nghìn tỷ euro) vào năm 2025, vượt qua mức 4,31 nghìn tỷ USD của Nhật Bản. Thời điểm Ấn Độ vươn lên vị trí thứ tư trên thế giới đến sớm hơn một năm so với ước tính gần đây nhất của IMF, phần lớn là do đồng yên yếu đi.
Sự suy giảm vị thế kinh tế toàn cầu của Nhật Bản diễn ra sau khi chính phủ nước này xác nhận rằng họ tụt lại sau Đức vào năm 2023. Cú sốc về việc Ấn Độ khả năng vượt qua Nhật Bản vào năm tới có thể so sánh với năm 2010, khi Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ thay thế Nhật Bản trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Martin Schulz, nhà kinh tế chính sách hàng đầu của Tổ chức Thông tin Thị trường Toàn cầu thuộc Fujitsu, cho biết: "Đối với Nhật Bản, đây là một mối lo ngại rất lớn - nhưng rất ít người nói về nó một cách công khai vì nó rất đáng xấu hổ và rất khó giải quyết".
Theo chuyên gia kinh tế Schulz, những vấn đề mà nước này phải đối mặt đã được Shinzo Abe nhận ra khi ông trở thành thủ tướng vào năm 2012 và công bố các kế hoạch sâu rộng mang tên "Abenomics" nhằm thúc đẩy tăng trưởng của Nhật Bản.
Và trong khi hai trong số "ba trụ cột" của chính sách trên - nới lỏng tiền tệ của Ngân hàng Nhật Bản và kích thích tài chính thông qua chi tiêu của chính phủ - đạt được mức độ thành công tốt, thì trụ cột thứ ba, về cải cách cơ cấu, lại không thành công.
"Toàn bộ ý tưởng của Abenomics là thúc đẩy tăng trưởng ở các doanh nghiệp, nhưng cải cách cơ cấu cũng cần thiết để thúc đẩy năng suất. Tuy nhiên, điều đó rất khó thực hiện ở một quốc gia đang già hoá dân số và có khả năng chống lại sự thay đổi đối với quá trình số hóa; trong khi những người có giữ chức vụ trong một thời gian dài chỉ đơn giản là thích cách làm cũ hơn", chuyên gia Schulz nêu rõ.
Giống như những nơi khác, đại dịch COVID-19 và cuộc xung đột Nga - Ukraine vẫn đang có tác động rõ rệt đến nền kinh tế Nhật Bản, nhưng các chỉ số khác cho thấy một vấn đề nghiêm trọng hơn.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã gây áp lực mới lên Tokyo khi công bố báo cáo mới nhất về triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu vào ngày 2/5.
Trong khi OECD dự đoán mức tăng trưởng của toàn thế giới là 3,1%, so với mức 2,9% trong báo cáo trước đó, và dự báo rằng cả Mỹ và Trung Quốc sẽ vượt xa những dự đoán trước, tổ chức có trụ sở tại Pháp này đã cắt giảm mức tăng trưởng của Nhật Bản từ mức 1% đã dự kiến ba tháng trước đó xuống 0,5%.
Naomi Fink, chiến lược gia toàn cầu và Giám đốc điều hành của Nikko Asset Management ở Tokyo, cho biết một số tình trạng bất ổn kinh tế của Nhật Bản có thể liên quan đến ba thập kỷ tăng trưởng kinh tế trì trệ.
"Cả Mỹ và Nhật Bản đều là những thị trường phát triển và không thể kỳ vọng tăng trưởng nhanh như các thị trường mới nổi như Trung Quốc và Ấn Độ, nơi tầng lớp trung lưu đang chiếm tỷ trọng ngày càng tăng trong GDP, cơ sở hạ tầng vẫn cần được xây dựng và tóm lại, toàn bộ nguồn lực vẫn chưa được huy động", bà Fink nói.
Theo chuyên gia Fink, chìa khóa cho sự tăng trưởng trong tương lai ở Nhật Bản sẽ là đầu tư vào tăng năng suất - công nghệ, vốn nhân lực, cải tiến quy trình kinh doanh - vì tăng dân số sẽ không còn là động lực chính cho việc phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, Nhật Bản không thể sánh được với mức đầu tư của Ấn Độ vào cơ sở hạ tầng và tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh chóng, trong khi Đức đã vượt qua Nhật Bản chủ yếu nhờ sự sụt giảm nhanh chóng của đồng yên so với đồng euro trong 12 năm qua.
Những lý do khiến đồng yen suy yếu và tác động tới nền kinh tế Nhật Bản Đồng yen đã giảm mạnh xuống thấp kỷ lục, đến mức giá trị của đồng tiền này đã quay trở lại mức hồi năm 1990, ngay sau khi "nền kinh tế bong bóng" nổi tiếng của Nhật Bản vỡ tung. Đồng tiền mệnh giá 10.000 yen của Nhật Bản. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN Theo trang The Guardian (Anh), đồng yen được giao dịch...