ASEAN có cần xem lại qui trình đồng thuận?

Những gì xảy ra ở Phnom Penh, Côn Minh và Vientiane cho thấy có nguyên tắc dành cho 5 thành viên ban đầu không mấy phù hợp với ASEAN gồm 10 thành viên.

Đó là nhận định nhà nghiên cứu Tang Siew Mun, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về ASEANthuộc Viện nghiên cứu ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, trong bài viết “Asean must reassess its &’one voice’ decision-making” đăng trên trang mạng TODAYonline ngày 25/7.

Lễ khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 49 (AMM-49) tại thủ đô Vientiane, CHDCND Lào. Ảnh tuoitrenews.vn

Theo nhà nghiên cứu Tang Siew Mun, những sự kiện ở Phnom Penh, Côn Minh và Vientiane làm dấy lên câu hỏi về tương lai và hướng đi chiến lược của ASEAN, khi các nước thành viên không thể đồng thuận về một vấn đề có tính chất quan trọng sát sườn (như vấn đề Biển Đông).

Trong cuộc họp đặc biệt ở Côn Minh, ASEAN đã rút lại Thông cáo chung với lời lẽ chỉ trích Trung Quốc tuyên bố chủ quyền tham lam phi lý ở Biển Đông.

Tại Vientiane, ASEAN không đề cập trực tiếp đến phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực ( PCA) về Biển Đông. Khi còn là Chủ tịch luân phiên ASEAN vào năm 2012, Campuchia đã bỏ phiếu phản đối Thông cáo chung về Biển Đông của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN. Kết quả là lần đầu tiên trong lịch sử, ASEAN không thể ra Thông cáo chung.

Ông Tang Siew nhận định: “Campuchia đã không nhìn ra sự nghiêm trọng của vấn đề …về mặt chiến lược. ASEAN là một hiệp hội, chứ không phải là một câu lạc bộ cho các quốc gia…Việc cản trở ASEAN đạt sự đồng thuận trước Trung Quốc gây tác hại nghiêm trọng đến chức năng của ASEAN trên cương vị tổ chức để giải quyết các thách thức và nhu cầu của khu vực”.

Nhà nghiên cứu Tang Siew Mun đề xuất: “Để bảo vệ chính mình, ASEAN cần xem lại qui trình đồng thuận. ASEAN cần phải đưa vào Hiệp ước chung điều luật &’Asean-X’ như một công thức để không cần có sự đồng thuận tuyệt đối… Qua đó, mới cải thiện được tính hiệu quả của ASEAN và qui trình ra quyết định”.

Theo Kiến Thức