Áp lực bủa vây quân đội Israel trong cuộc chiến t.iêu d.iệt Hamas ở Dải Gaza
Các chỉ huy quân đội đã cảnh báo ngay từ đầu cuộc chiến sẽ kéo dài và khó khăn.
Và lúc này họ đang đối mặt với những chỉ trích của các bộ trưởng, áp lực từ công chúng Israel và phản ứng trên toàn cầu.
80 ngày sau khi Israel khởi động cuộc chiến t.iêu d.iệt Hamas, những cảnh báo mà giới chỉ huy quân sự Israel đưa ra ngay từ đầu rằng đây sẽ là một chiến dịch khó khăn và kéo dài dần trở thành hiện thực.
IDF nỗ lực cắt rời các lực lượng quân sự của Hamas – làm suy yếu đáng kể nhóm chiến binh ở phía Bắc Gaza, phá hủy nhiều kilomet đường hầm và mở rộng các hoạt động trên bộ ở cả trung tâm Gaza và Khan Younis – thành trì của Hamas ở phía Nam.
Nhưng Hamas về cơ bản vẫn còn nguyên vẹn ở phía Nam Dải Gaza. Chưa có chỉ huy nổi bật nhất nào của tổ chức này bị t.iêu d.iệt, và thủ lĩnh Yahya Sinwar của Hamas vẫn tự tin rằng ông và lực lượng khổng lồ mà ông lãnh đạo cuối cùng sẽ có thể cầm chân được quân đội Israel và tiếp tục hoạt động.
Vụ t.àn s.át 1.200 người ở miền Nam Israel vào ngày 7/10 – điểm khởi đầu của cuộc chiến này và ngày đen tối nhất trong lịch sử Israel hiện đại – là lý do khiến lực lượng quân sự của Israel không thể nghỉ ngơi chừng nào Hamas chưa bị xoá sổ.
Quốc gia duy nhất công nhận một cách chiến lược tầm quan trọng của sự kiện 7/10 với Israel là Mỹ. Mỹ cũng là quốc gia sẵn sàng và có khả năng hỗ trợ Israel nhất trong cuộc chiến này. Sự hỗ trợ quân sự thiết thực của Washington là trọng tâm trong năng lực chiến đấu hàng ngày của Israel.
Và sự hỗ trợ ngoại giao của Mỹ một lần nữa được chứng minh rõ ràng trong nghị quyết mang tính ràng buộc của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc hôm 22/12. Trước sự kiên quyết của Mỹ, kiến nghị này đã được chuyển từ nội dung ban đầu yêu cầu ngừng b.ắn ngay lập tức – và qua đó mang lại chiến thắng cho Hamas – sang nội dung tìm kiếm các biện pháp để khẩn trương mở rộng viện trợ nhân đạo vào Gaza, và tạo ra các điều kiện để cho phép ngừng sự thù địch trong tương lai – những điều khoản mà Israel chắc chắn có thể chấp nhận được.
Tuy nhiên, chính quyền Mỹ vẫn chưa đặt ra thời hạn chấm dứt xung đột. Và từ Tổng thống Joe Biden cho đến các quan chức cấp dưới, Mỹ đã liên tục nhắc lại nghĩa vụ của Israel là t.iêu d.iệt Hamas, nhằm đảm bảo rằng người Israel sẽ không phải đối mặt với một thảm kịch nào nữa từ các tay s.úng Palestine. Tổng thống Biden và đội ngũ của ông cũng kiên quyết yêu cầu Israel tránh xảy ra thương vong “lớn” cho dân thường ở phía Bắc Gaza và Nam Gaza.
Về phần mình, các chỉ huy quân sự của Israel nói rằng thách thức ở những thành trì của Hamas như Khan Younis đặt ra đòi hỏi có một cách tiếp cận quân sự khác.
Trong khi đó, công chúng Israel đang rơi vào tâm trạng lo lắng. Những tổn thất ngày càng tăng của binh sĩ IDF – gồm cả các binh sĩ ở độ t.uổi thanh niên trong lực lượng thường trực, cũng như những thành viên dự bị lớn t.uổi phải rời khỏi cuộc sống gia đình của họ và không bao giờ quay trở lại – đang gây ra những nỗi đ.au đ.ớn hàng ngày với tinh thần của cả quốc gia.
Hơn nữa, người Israel, bất chấp nỗi kinh hoàng của ngày 7/10, cũng không thờ ơ trước những tổn thất nặng nề về sinh mạng của dân thường ở Gaza.
Các binh sĩ IDF t.hiệt m.ạng ở Dải Gaza vào ngày 22 và 23/12/2023. Ảnh: IDF
Một số người Israel tin rằng IDF sẽ càn quét tương đối suôn sẻ qua Gaza, nơi Hamas đã chuẩn bị phòng thủ trong một thập kỷ rưỡi. Nhưng hầu hết người dân Israel đã dự đoán số binh sĩ t.hiệt m.ạng của IDF sẽ còn tăng cao hơn.
Ban đầu, nhiều người đã hy vọng IDF sẽ đạt được những thành tựu lớn hơn trong việc nhắm mục tiêu vào các thủ lĩnh chủ chốt của Hamas. Và điều quan trọng là họ đã đặt hy vọng IDF sẽ thành công hơn nữa trong việc giải cứu con tin.
Video đang HOT
Nhưng khi nhiều ngày, nhiều tuần trôi qua, sự mệt mỏi vì chiến đấu ngày càng gia tăng, và sự căng thẳng đối với binh sĩ, các gia đình cũng như nền kinh tế quốc gia mỗi ngày một tăng không thể tránh khỏi.
IDF biết rằng họ phải giảm dần số lượng binh sĩ đang triển khai. Các quan chức hàng đầu nói về việc tránh xa xung đột “cường độ cao” trong vài tuần tới. Nhưng một câu hỏi đặt ra là liệu cách tiếp cận mang tính “phẫu thuật” hơn liệu có hiệu quả ở phía Nam Dải Gaza hay không. Một vấn đề khác là liệu tổn thất của IDF có tăng lên hay không nếu và khi chiến thuật thay đổi.
Các đoạn trích bị rò rỉ từ các cuộc họp nội các và một số lời phê bình được đưa ra trước công chúng, cho thấy các bộ trưởng trong nội các Isrel đã mất kết nối sâu sắc. Họ thậm chí còn có nguy cơ làm suy yếu niềm tin của binh lính đối với những người đang chỉ đạo mình.
Tổng thống Isaac Herzog đã phải lên tiếng vào tối 24/12: “Hãy thể hiện trách nhiệm, kiềm chế và chờ đợi thêm một thời gian nữa với các chiến dịch và thông điệp chính trị. Kẻ thù đang chờ đợi để thấy những hố sâu giữa chúng ta, để chúng ta bắt đầu chiến đấu với nhau”.
Điều nguy hiểm là sự bất đồng chính trị và đấu đá nội bộ có thể sẽ lan rộng trên toàn quốc và lan đến hàng ngũ binh sĩ đang tham chiến. Có cảm giác rằng Israel không chỉ đang đấu tranh với thời hạn mà họ phải giải tán Hamas trước khi Mỹ tìm cách áp đặt các giới hạn, mà còn đang nỗ lực để t.iêu d.iệt Hamas trước khi người Israel bắt đầu tự chia rẽ về mặt chính trị.
Khi IDF ngày càng chuyển trọng tâm về phía Nam, họ cũng đang chú ý đến vùng tận cùng của Dải Gaza, Hành lang Philadelphi chạy dài 14 km dọc theo biên giới Gaza-Ai Cập.
Nếu biên giới đó vẫn còn lỗ hổng thì mục tiêu về một Gaza phi quân sự mà từ đó Israel không còn bị đe dọa sẽ không thể đạt được hoặc duy trì.
Một em nhỏ nhặt nhạnh đồ đạc sót lại sau vụ không kích của Israel xuống thành phố Rafah, Dải Gaza ngày 12/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Các quan chức và chuyên gia Israel đưa ra những đ.ánh giá đa dạng về hành vi của Ai Cập ở biên giới kể từ khi Hamas nắm quyền ở Gaza năm 2007. Hamas có thể vận chuyển vũ khí và các bộ phận của vũ khí một cách hết sức dễ dàng, tuy nhiên, người Ai Cập đã tăng cường nỗ lực ngăn chặn hoạt động đó trong những năm gần đây.
Trong khi đó, các mặt trận khác vẫn vang tiếng s.úng, và biên giới với Liban đang sôi sục hơn bao giờ hết. Hàng chục nghìn người Israel không có cơ hội quay trở lại các thị trấn và cộng đồng phía Bắc chừng nào Hezbollah còn ở gần biên giới, b.ắn tên lửa chống tăng chính xác vào hàng chục ngôi nhà.
Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant muốn tấn công Hezbollah ngay sau ngày 7/10, trước khi IDF tấn công Hamas ở Gaza, nhưng đã bị bác bỏ.
Và Israel liên tục cảnh báo đội quân của Hassan Nasrallah rằng, bằng cách này hay cách khác, Hezbollah sẽ bị buộc phải rút lui khỏi biên giới, như được quy định trong Nghị quyết 1701 của Hội đồng Bảo an LHQ khi kết thúc Chiến tranh Liban lần thứ hai năm 2006.
Chiến lược quân sự chống Israel của Hamas đang thay đổi như thế nào ở Nam Gaza
Khi xe tăng Israel tiến vào miền Nam Gaza hôm 3/12, giai đoạn thứ hai chiến dịch trên bộ của Israel đã bắt đầu, kéo theo một loạt thách thức mới và một chiến lược quân sự mới từ Hamas.
Xe tăng Israel di chuyển sát biên giới với Dải Gaza ngày 5/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một tổ chức tư vấn của Mỹ, Hamas đã sử dụng các chiến thuật "ngày càng tinh vi" chống lại lực lượng Israel kể từ khi lệnh ngừng b.ắn ở Dải Gaza kết thúc vào ngày 1/12. Khi cuộc xung đột ngày càng tập trung vào miền Nam Gaza, nhóm Hồi giáo Palestine cũng đang triển khai các loại vũ khí tiên tiến hơn, bao gồm máy bay không người lái tấn công l.iều c.hết và đạn chống tăng.
Khi xe tăng Israel tiến vào Nam Gaza hôm 3/12, giai đoạn thứ hai của cuộc tấn công trên bộ của Israel vào vùng đất Palestine đã bắt đầu, kéo theo một loạt thách thức mới đối với quân đội Israel và dường như là một chiến lược quân sự mới từ Hamas.
Một báo cáo công bố ngày 3/12 của ISW cho biết, sau lệnh ngừng b.ắn, nhóm Hamas và các chiến binh Palestine đồng minh dường như đã nâng cấp vũ khí và điều chỉnh chiến thuật của họ "dựa trên những bài học rút ra trong tháng giao tranh vừa qua ở Dải Gaza".
Vũ khí nâng cấp
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất là việc Hamas tăng cường sử dụng chất nổ xuyên giáp (EFP) - chất nổ dạng đạn được thiết kế để xuyên qua lớp giáp, ngay cả khi b.ắn từ khoảng cách rất xa. Theo ISW, các loại vũ khí này chỉ được sử dụng hai lần vào tháng 10 và tháng 11, nhưng đã được triển khai năm lần chỉ từ ngày 1/12.
Bản đồ Gaza với những trung tâm đô thị chính. Vùng kẻ hồng là nơi Israel đã "dọn dẹp" xong. Nguồn: Skynews
Alexandre Vautravers, chuyên gia bảo mật tại Viện Nghiên cứu Toàn cầu thuộc Đại học Genève cho biết, trong số ba loại EFP được sử dụng hiện nay, loại phổ biến nhất là "kích nổ và phóng các mảnh thép theo mọi hướng, có tác động c.hết người thường trong bán kính 10-40 mét".
Thông tin chi tiết trong báo cáo của ISW không nêu rõ loại EFP đang được Hamas sử dụng, nhưng cho thấy nhiều khả năng chúng là loại thứ hai hoặc thứ ba thường được sử dụng làm đạn chống tăng. Cả hai loại này đều là những viên đạn có hình dáng đặc biệt, có khả năng "xuyên thủng lớp giáp hoặc công sự rất dày".
Omri Brinner, chuyên gia về địa chính trị Trung Đông thuộc Nhóm Nghiên cứu An ninh Quốc tế (ITSS) Verona, cho biết các loại vũ khí cũ hơn không thể sánh được với hệ thống phòng thủ Trophy của Israel được phát triển vào cuối những năm 2000 để "đánh chặn đạn trước khi chúng b.ắn trúng xe bọc thép". Tuy nhiên, ông nói thêm rằng lớp bảo vệ như vậy "không được lắp đặt trên mọi mẫu xe tăng".
Những EFP hiện đại hơn - như những loại mà Hamas được cho là đã sử dụng - có thể "được phóng ở tốc độ siêu thanh, khiến chúng có khả năng xuyên giáp mà không bị Trophy hoặc các hệ thống tương tự chặn lại", chuyên gia Vautravers cho biết.
Hiện trường đổ nát sau cuộc không kích của Israel tại thành phố Rafah, Dải Gaza, ngày 3/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Câu hỏi lúc này là làm thế nào Hamas có được quyền tiếp cận với loại vũ khí tiên tiến như vậy, được thiết kế để xuyên qua các hệ thống của Israel. Theo ISW, EFP mà Hamas sử dụng được sản xuất tại Dải Gaza.
Cùng với đạn chống tăng, báo cáo của ISW còn bao gồm đoạn video do Hamas công bố hôm 2/12 cho thấy các chiến binh của họ sử dụng máy bay không người lái tấn công t.ự s.át nhắm vào lực lượng Israel ở phía Bắc Gaza.
Điều này đ.ánh dấu một tiến bộ kỹ thuật khác trong khả năng quân sự của nhóm. Bà Veronika Poniscjakova, chuyên gia về xung đột Israel-Palestine tại Đại học Portsmouth (Anh), cho biết: "Hamas đã phát triển máy bay không người lái trong nhiều thập kỷ và sử dụng chúng, nhưng chưa bao giờ đạt hiệu quả và chủ yếu cho mục đích huấn luyện".
Trong tương lai, Hamas có thể sử dụng chiến lược tương tự như chiến lược mà Israel đã sử dụng trong các cuộc không kích ở phía Bắc và phía Nam Gaza, triển khai máy bay không người lái cảm tử để tấn công lực lượng Israel "trước khi đối đầu trực tiếp", bà Poniscjakova nói.
Binh sĩ Israel tiến hành chiến dịch tấn công trên bộ ở Dải Gaza ngày 3/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Những chiến thuật mới
Cùng với việc cải tiến vũ khí, Hamas được đ.ánh giá có thể sẽ áp dụng một kế hoạch hành động mới chống lại Israel ở miền Nam Gaza.
Báo cáo của ISW viết: "Hamas và các lực lượng dân quân Palestine khác đã chuyển từ tiến hành một chiến dịch trì hoãn sang tiến hành phòng thủ quyết liệt".
Trước đây, các hoạt động ở phía Bắc nhằm mục đích làm chậm tiến độ của Israel "để giúp Hamas có thời gian di chuyển các thủ lĩnh và trang thiết bị quân sự từ phía Bắc đến phần phía Nam của dải đất. Còn giờ đây, chiến trường đã di chuyển về phía Nam, "sự thay đổi trong chiến thuật cho thấy rằng lực lượng Hamas và các nhóm Palestine khác đang chuẩn bị phòng thủ vững chắc trước chiến dịch trên bộ của Israel".
Một cách tiếp cận mang tính đối đầu trực tiếp hơn từ Hamas có thể là điều cần thiết. Poniscjakova nói: Nếu Hamas có thể chuyển hoạt động của mình về phía Nam khi giao tranh đang diễn ra ác liệt ở phía Bắc Gaza thì giờ đây họ "không còn nơi nào khác để chạy thoát".
Hamas cũng có thể hoạt động táo bạo hơn ở miền Nam so với miền Bắc. Chuyên gia Brinner cho biết đây là nơi đặt kho vũ khí và đạn dược chính của nhóm, đồng thời cũng có sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân đối với Hamas, đặc biệt là ở Khan Younis, quê hương của hai thủ lĩnh chính tại Gaza, Yahya Sinwar và Mohammed Deif.
Ahron Bregman, chuyên gia về các vấn đề an ninh Trung Đông, tại Đại học Kings College London, cho biết: "Ở phía Bắc Dải Gaza, chúng tôi thấy Hamas hoạt động giống một lực lượng du kích hơn - tránh các trận đ.ánh lớn, lẩn tránh rồi lại nổi lên tấn công rồi lại lẩn trốn".
"Tuy nhiên, chiến thuật này có thể thay đổi khi người Israel hoạt động ở phía Nam Gaza. Ở đó có sự hỗ trợ mạnh mẽ nên Hamas có thể phản kháng mạnh mẽ hơn". Điều này có thể đồng nghĩa có sự quay trở lại cơ cấu tổ chức truyền thống của nhóm được chia thành "đội hình gồm các tiểu đoàn, lữ đoàn, v.v", ông Bregman nhận định. Cũng theo ông, "người Israel ít quen thuộc với miền Nam Gaza hơn miền Bắc", và họ ngày càng chịu áp lực từ cộng đồng quốc tế nhằm hạn chế thương vong với dân thường.
Nhân viên cứu hộ chuyển người bị thương trong vụ oanh tạc của Israel xuống thành phố Khan Younis, phía Nam Dải Gaza ngày 1/12/2023. Ảnh: THX/TTXVN
Giao tranh kéo dài - lợi thế cho Hamas
Có thể còn quá sớm để nói liệu những biến động được quan sát trong vài ngày qua có phải là khởi đầu cho một chiến lược quân sự tiên tiến hơn của Hamas hay không. Chuyên gia Brenner nói: "Có những dấu hiệu cho thấy điều gì đó đang xảy ra, nhưng chúng tôi chưa thể nói liệu Hamas có những chiến thuật phức tạp hơn hay không".
Theo bà Poniscjakova, vẫn còn rất ít bằng chứng để đo lường sự thành công của các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái kamikaze gần đây do Hamas tiến hành.
Nhưng gần hai tháng sau cuộc chiến Israel-Hamas bắt đầu ở Gaza, các cuộc đụng độ dường như sẽ gia tăng. Ông Brinner nói: "Cuộc giao tranh khốc liệt đang ở phía trước. Đối đầu sẽ căng thẳng hơn và bước tiến của Israel sẽ khó khăn hơn".
Bà Poniscjakova tin rằng vũ khí lớn nhất mà Hamas có thể sử dụng là kéo dài cuộc chiến càng lâu càng tốt. "Thời gian là người bạn tốt nhất của Hamas. Chiến tranh càng kéo dài thì thương vong dân sự càng nhiều, điều này có lợi cho Hamas vì nó làm xấu đi hình ảnh của Israel", bà nói.
Mục tiêu của nhóm chiến binh này cũng khác biệt rõ rệt so với mục tiêu của Israel. Ông Bregman nói: "Hamas không cần phải giành được những chiến thắng lớn trước người Israel. Tất cả những gì họ phải làm là có thể tự đứng trên đôi chân của mình khi cuộc chiến này kết thúc. Chiến thắng của Hamas là có thể nói: 'Chúng tôi vẫn ở đây'".
Chuyên gia dự đoán về 'giai đoạn cuối' của cuộc xung đột Israel - Hamas Các nhà phân tích địa chính trị dự báo các hoạt động chiến đấu lớn của Israel sẽ kết thúc muộn nhất vào cuối tháng 1/2024 hoặc thậm chí là ngay cuối năm nay. Tổ chức Ân xá Quốc tế: Israel dùng vũ khí Mỹ tấn công Gaza, g.iết c.hết 43 người Palestine Tương lai Gaza trở thành tâm điểm khi Israel tăng...