Anh – Pháp bất đồng về kế hoạch sử dụng tài sản đóng băng của Nga

Theo tờ Guardian ngày 3/3, Anh và Pháp đang có quan điểm trái ngược về đề xuất sử dụng 350 tỷ USD tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ quốc phòng, trong đó phần lớn số tiề.n này có thể được chuyển cho Mỹ nhằm mua sắm thiết bị quân sự.

Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại cuộc gặp ở Paris. Ảnh: AA/TTXVN

Anh từ lâu đã bày tỏ sự ủng hộ đối với việc tịch thu tài sản của Nga và lập trường này trở nên rõ ràng hơn trong thời gian gần đây với sự xác nhận từ Ngoại trưởng Anh David Lammy. Đề xuất này cũng nhận được sự ủng hộ từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Tuy nhiên, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cùng với Ngân hàng Trung ương châu Âu và chính phủ Đức đã phản đối kế hoạch này vì lo ngại vi phạm nguyên tắc miễn trừ tài sản có chủ quyền. Pháp cho rằng động thái này có thể làm suy giảm niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế vào khu vực đồng euro, đặc biệt là từ các quốc gia như Saudi Arabia và Trung Quốc.

Phát biểu tại một sự kiện cùng Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tuần trước, ông Macron cho biết: “Chúng tôi có 250 tỷ USD tài sản của Nga bị đóng băng ở châu Âu, nhưng số tiề.n này không thuộc về chúng tôi. Nếu sau các cuộc đàm phán, Nga sẵn sàng chuyển số tiề.n đó cho chúng tôi thì điều đó rất đáng hoan nghênh”. Tổng thống Pháp từ lâu đã kêu gọi giảm sự phụ thuộc vào vũ khí của Mỹ trong chiến lược quốc phòng châu Âu, đồng thời lo ngại rằng việc sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ sẽ làm suy yếu nỗ lực củng cố năng lực quốc phòng của khu vực.

Cựu Ngoại trưởng Anh David Cameron trước đây đã nhiều lần khẳng định ủng hộ việc tịch thu tài sản Nga, cho rằng động thái này phù hợp với cam kết của Anh trong việc không hoàn trả tài sản bị đóng băng cho Nga cho đến khi Moskva bồi thường xung đột cho Ukraine.

Vấn đề tài sản Nga bị đóng băng đã trở thành điểm bất đồng giữa Anh và Pháp, dù hai nước đang cùng dẫn dắt một “liên minh tự nguyện” nhằm hỗ trợ Ukraine. Trong nội bộ Liên minh châu Âu (EU), Cộng hòa Séc, Estonia và Ba Lan là những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất việc tịch thu toàn bộ tài sản Nga, thay vì chỉ sử dụng tiề.n lãi từ số tiề.n này để bảo đảm các khoản vay cho Ukraine.

Vấn đề trở nên cấp bách hơn khi châu Âu tìm cách đảm bảo sự hỗ trợ liên tục của Mỹ đối với Ukraine trong bối c ảnh chính trị tại Washington có nhiều biến động. Anh và Pháp đều nhấn mạnh rằng cần có sự đảm bảo an ninh từ Mỹ để có thể triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ukraine trong tương lai.

Liên minh châu Âu dự kiến sẽ thảo luận về việc nới lỏng các quy định chi tiêu quốc phòng tại hội nghị thượng đỉnh trong tuần này. Đề xuất dành phần lớn tài sản của Nga cho ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ được đán.h giá là một trong những phương án có thể tác động đến chính sách của Washington đối với cuộc xung đột Ukraine.

Quan điểm trái chiều giữa các nước xuất phát từ những đán.h giá khác nhau về khả năng Mỹ chấp nhận đề xuất này, cũng như tác động của nó đối với chiến lược xây dựng năng lực quốc phòng độc lập của châu Âu. Pháp từ lâu đã bày tỏ quan ngại khi phần lớn các đơn đặt hàng thiết bị quân sự của các nước EU vẫn đến từ Mỹ, trong khi chỉ 22% đến từ các nhà sản xuất châu Âu.

Tổng thống Macron đang thúc đẩy việc nâng mức chi tiêu quốc phòng trong NATO lên 3,5% GDP, với nguồn tài trợ từ các quỹ gắn kết EU chưa sử dụng, trái phiếu quốc phòng chung hoặc tăng ngân sách quốc phòng quốc gia. Trong cuộc phỏng vấn với tờ Le Figaro vào cuối tuần qua, ông cho rằng châu Âu cần ít nhất một thập kỷ để có thể đạt được sự tự chủ hoàn toàn trong lĩnh vực quốc phòng.

Cam kết duy trì liên minh xuyên Đại Tây Dương của Anh cũng được thể hiện rõ khi nước này nhấn mạnh rằng thỏa thuận khoáng sản thô giữa Ukraine và Mỹ cần được khôi phục theo hướng có lợi hơn cho Washington. Động thái này được đán.h giá là một phần trong chiến lược của Anh nhằm duy trì sự can thiệp của Mỹ vào tình hình Ukraine.

Tranh luận về việc sử dụng tài sản Nga đã kéo dài gần hai năm qua tại Anh và châu Âu, với nhiều ý kiến trái chiều về tính hợp pháp và hệ quả của biện pháp này. Cựu Thủ tướng Anh Rishi Sunak mới đây lập luận trên tờ The Economist rằng Nga đã vi phạm nguyên tắc “bình đẳng chủ quyền” đến mức khó có thể sử dụng nguyên tắc này để phản đối việc tịch thu tài sản.

Theo ước tính, khoảng 240 tỷ USD trong số tài sản bị đóng băng của Nga đang nằm tại EU, khoảng 28-30 tỷ USD ở Anh, phần còn lại phân bổ tại nhiều quốc gia khác.

Cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Anh Peter Ricketts cho rằng một giải pháp khả thi để tránh căng thẳng giữa Anh và Pháp là giao trực tiếp số tài sản này cho Ukraine. Ông cho rằng nếu Anh và EU huy động một khoản tiề.n lên tới 100 tỷ euro từ tài sản Nga bị đóng băng, Ukraine có thể sử dụng số tiề.n này để mua vũ khí từ cả các nhà cung cấp châu Âu và Mỹ, tạo ra một phương án dung hòa lợi ích của các bên.