Ảnh hưởng bất biến của Trump trong đảng Cộng hòa
Trump không còn là tổng thống Mỹ và cũng không còn “chiếc loa” Twitter, nhưng ảnh hưởng của ông với đảng Cộng hòa vẫn mạnh mẽ như trước.
Ngày 13/1, Donald Trump trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị luận tội hai lần. 10 nghị sĩ Cộng hòa ở quốc hội, trong đó có lãnh đạo quyền lực thứ 3 của đảng ở Hạ viện Liz Cheney, nghị sĩ bang Wyoming, đã quay lưng với Trump để bỏ phiếu cùng đảng Dân chủ, cáo buộc cựu tổng thống “kích động bạo lực chống chính phủ Mỹ”.
Động thái này diễn ra đúng một tuần sau khi người ủng hộ Trump tiến hành cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol nhằm chặn xác nhận chiến thắng bầu cử của Joe Biden, nỗ lực được nhiều thành viên Cộng hòa ủng hộ.
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cũng đang điều tra liệu một số thành viên Cộng hòa ở quốc hội có hỗ trợ và tiếp tay cho cuộc bạo loạn ngày 6/1 hay không.
Cựu tổng thống Donald Trump tại khuôn viên Nhà Trắng hồi tháng 9/2019. Ảnh: Reuters.
Kết quả bỏ phiếu về điều khoản luận tội Trump ở Hạ viện là 232 nghị sĩ ủng hộ và 197 phản đối. Chỉ 10 thành viên Cộng hòa ở Hạ viện ủng hộ luận tội, dấu hiệu cho thấy nền tảng ủng hộ của Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa vẫn khá vững chắc, theo Anna Jacobs, nhà nghiên cứu về chính sách đối ngoại và chính trị Mỹ ở Doha, Qatar.
Theo kết quả khảo sát công bố hôm 25/1 của Đại học Monmouth, 56% người Mỹ ủng hộ luận tội Trump, trong khi 42% phản đối. Nhưng tỷ lệ ủng hộ luận tội cựu tổng thống trong số các cử tri Cộng hòa chỉ là 13%. Tỷ lệ này cao hơn lần luận tội Trump đầu tiên vào tháng 1/2020, khi chỉ có 8% cử tri Cộng hòa ủng hộ. Tuy nhiên, mức độ ủng hộ luận tội hiện tại vẫn còn rất thấp.
Ngày 25/1, 9 thành viên Hạ viện được chỉ định chuẩn bị cho phiên tòa đã chuyển điều khoản luận tội lên Thượng viện. Nhóm này cùng với nhóm luật sư bào chữa cho Trump sẽ có hai tuần để chuẩn bị các tranh luận cho phiên xét xử ở Thượng viện vào ngày 9/2.
Cựu tổng thống Trump chỉ bị kết tội nếu có 67 thượng nghị sĩ chống lại ông, đồng nghĩa 17 thành viên Cộng hòa cũng phải ủng hộ luận tội. Nhưng nhà nghiên cứu Jacobs nhận định khả năng này rất khó xảy ra.
Chính Tổng thống Biden trong cuộc phỏng vấn hôm 25/1 cũng nói rằng Dân chủ khó có đủ phiếu ủng hộ ở Thượng viện để kết tội Trump. Ngay cả khi Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Mitch McConnell trước đó nói không chắc sẽ bỏ phiếu như thế nào, ông và 45 thượng nghị sĩ Cộng hòa ngày 26/1 đã ủng hộ kiến nghị của thượng nghị sĩ Kentucky Rand Paul rằng phiên luận tội Trump sau khi ông mãn nhiệm là vi hiến.
Video đang HOT
“Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy khó xảy ra trường hợp 17 thành viên Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ kết tội Trump cùng với phe Dân chủ”, Jacobs nhận định.
Phản ứng của đảng Cộng hòa đối với 10 nghị sĩ đứng về phe Dân chủ trong cuộc bỏ phiếu luận tội Trump ở Hạ viện hôm 13/1 cũng nói lên điều đó. Nhóm bảo thủ cứng rắn Freedom Caucus đã kêu gọi Liz Cheney từ chức chủ tịch hội nghị đảng Cộng hòa ở Hạ viện.
Bằng cách bỏ “lá phiếu lương tâm” ủng hộ luận tội Trump, bà Cheney đã tự đưa mình vào thế đối đầu với đa số đồng nghiệp đảng Cộng hòa, gồm hai lãnh đạo quyền lực nhất ở Hạ viện là Kevin McCarthy và Steve Scalise, những người phản đối luận tội Trump. Cheney cũng phải đối mặt với thách thức lớn tại chính bang quê nhà Wyoming, nơi Trump giành 70% ủng hộ trong cuộc bầu cử tháng 11 năm ngoái. Nghị sĩ bang Wyoming cũng sắp phải đối mặt với một đối thủ Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm sau.
Dù tỷ lệ không ủng hộ cựu tổng thống trong phe Cộng hòa đã tăng nhẹ so với trước, nhiều người vẫn nhận định “chống Trump” không tốt cho tương lai chính trị của đảng. Lindsey Graham, thượng nghị sĩ bang Nam Carolina và đồng minh lâu năm của Trump, tin rằng Trump vẫn là chìa khóa thành công của đảng Cộng hòa trong tương lai.
“Tôi hy vọng mọi người trong đảng của chúng tôi hiểu về đảng hơn. Nếu bạn muốn loại Donald Trump khỏi đảng, chính bạn sẽ bị loại bỏ”, ông nói với Fox News.
Harry Enten, nhà bình luận của CNN, cho rằng dù không còn là tổng thống Mỹ, đảng Cộng hòa “vẫn là của Trump”.
“Bạn có thể thấy điều đó qua hành động của các cơ quan đảng Cộng hòa ở địa phương và các bang nhằm cố gắng trừng phạt những người chống lại Trump. Bạn cũng có thể thấy điều đó khi đa số thành viên Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ bác kết quả bầu cử của Tổng thống Biden ở Pennsylvania”, Enten viết.
Trump đã thành lập Văn phòng Cựu tổng thống ở Florida nhằm “thúc đẩy lợi ích của Mỹ”, ám chỉ rằng ông ấy vẫn sẽ đóng vai trò chính trị quan trọng trong tương lai, cho dù đó là thành lập công ty truyền thông mới, ủng hộ các ứng viên chính trị hay tranh cử tổng thống năm 2024 nếu không bị Thượng viện kết tội.
Enten cũng cho rằng Trump vẫn có thể là “tiếng nói lớn” của đảng Cộng hòa trong 4 năm tới. Sau cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol, Trump vẫn được cho là một ứng viên nặng ký cho cuộc bầu cử tổng thống sơ bộ của đảng Cộng hòa năm 2024. Kết quả thăm dò của Ipsos KnowledgePanel hồi giữa tháng 1 cho thấy 57% thành viên Cộng hòa nói Trump nên là ứng viên của đảng năm 2024.
Enten thêm rằng Trump có thể dễ dàng đánh bại các đối thủ trong đảng nếu tranh cử, khi dẫn chứng cựu tổng thống đã giành 90% ủng hộ trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa năm 2020.
Donald Trump (trái) và Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Kevin McCarthy tại Mar-a-Lago ở bang Florida hôm 28/1. Ảnh: WSJ.
Thực tế Trump “phủ bóng” đảng Cộng hòa gây áp lực cho các thành viên của đảng, khi hiểu rằng cho đến nay cựu tổng thống vẫn là chính trị gia quyền lực nhất trong đảng của họ. Việc thách thức Trump chính là tự đối đầu với những cử tri vẫn yêu mến ông, theo Enten.
Nhà nghiên cứu Anna Jacobs chia sẻ quan điểm này, khi cho rằng bất kỳ ứng viên tiềm năng nào của đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống sẽ phải thận trọng để “nghe ngóng động tĩnh” của Trump trong vài năm tới. Chiến dịch tranh cử tổng thống thường chỉ bắt đầu sau các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, nên nhiều ứng viên sẽ bắt đầu hành động vào năm 2022, phụ thuộc vào động thái của Trump từ nay tới lúc đó.
“Vào thời điểm này không ai biết điều gì sẽ xảy ra. Nhưng có một điều chắc chắn duy nhất là cho tới đầu năm 2021, ảnh hưởng của Trump với đảng Cộng hòa vẫn không hề lung lay”, Jacobs cho hay.
Lý lẽ của luật sư bào chữa Trump tại phiên tòa luận tội
Hai luật sư của Trump dự kiến nhấn mạnh lập luận việc tổ chức phiên tòa luận tội cựu tổng thống là vi hiến, thay vì thúc đẩy cáo buộc gian lận bầu cử.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 31/1 công bố nhóm pháp lý mới, chỉ định David Schoen và Bruce Castor đại diện cho ông tại phiên tòa luận tội ở Thượng viện, thay thế nhóm ban đầu gồm hai luật sư Butch Bowers, Deborah Barbier cùng các cựu công tố viên Greg Harris, Johnny Gasser và Josh Howard.
Họ có một tuần để xây dựng chiến lược nhằm đảm bảo cựu tổng thống nhận được đủ sự ủng hộ từ các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa để tránh bị kết tội. Chỉ cần 17 thượng nghị sĩ không quay lưng với Trump, cựu tổng thống sẽ không bị Thượng viện kết tội. Tuần trước, 45 trong số 50 thượng nghị sĩ Cộng hòa cho rằng việc xét xử luận tội Trump sau khi ông rời nhiệm sở là vi hiến.
Luật sư David Schoen tại Florida năm 2016. Ảnh: AP .
Thượng viện Mỹ sẽ bắt đầu phiên tòa luận tội Trump từ ngày 9/2, sau khi nhận được điều khoản cáo buộc ông "kích động bạo loạn" từ Hạ viện. Đội ngũ luật sư mới phải nộp bản tóm tắt lập luận lên Thượng viện vào ngày 2/2 để cung cấp sơ lược cách họ dự định biện hộ cho cựu tổng thống.
Một số nguồn tin nói rằng Trump đã "chia tay" đội luật sư ban đầu vì ông cương quyết muốn thúc đẩy lập luận rằng Joe Biden chiến thắng nhờ gian lận bầu cử. Một số cố vấn của Trump đã nói với cựu tổng thống rằng việc thúc đẩy cáo buộc gian lận bầu cử như lời biện hộ cho vai trò của ông trong cuộc tấn công của đám đông vào Đồi Capitol tháng trước là "không khôn ngoan", có thể làm xói mòn sự ủng hộ vốn đã suy giảm của đảng Cộng hòa dành cho Trump.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Cornyn cảnh báo đội ngũ của Trump tránh khơi lại những cáo buộc về gian lận bầu cử đã bị bác bỏ. Tốt hơn hết là tập trung vào phản bác cáo buộc "kích động bạo loạn" mà Hạ viện đưa ra, Cornyn bình luận. Luật sư Schoen nói vào đầu tuần này rằng ông không có kế hoạch nêu cáo buộc gian lận bầu cử trong lời biện hộ .
Nhiều nghị sĩ Cộng hòa tại Đồi Capitol hy vọng đội bào chữa sử dụng lập luận rằng tổ chức phiên tòa luận tội cựu tổng thống là vi hiến. Những người thân cận với đội pháp lý của Trump cho biết đó sẽ là một điểm chính để họ bám vào.
Cựu thẩm phán liên bang và luật gia bảo thủ J. Michael Luttig đã nhấn mạnh lập luận này trong bài xã luận trên Washington Post đăng ngày 12/1. Tuy nhiên, một số học giả khác không đồng ý, dẫn chứng việc Thượng viện từng xét xử một cựu quan chức.
Để chuẩn bị cho phiên tòa, Thượng viện đã yêu cầu cả bên Trump lẫn bên công tố (các đảng viên Dân chủ đại diện cho Hạ viện) nêu rõ ràng trong bản tóm tắt "liệu Donald Trump có phải chịu quyền tài phán của phiên tòa luận tội về những hành vi được thực hiện với tư cách tổng thống Mỹ, mặc dù nhiệm kỳ của ông ấy đã hết hay không".
Các công tố viên cũng sẽ nộp lên Thượng viện tài liệu vạch ra lập luận của họ, cáo buộc Trump đã đưa ra những tuyên bố vô căn cứ về gian lận bầu cử, thúc giục người ủng hộ đến thủ đô Washington và sau đó trực tiếp kích động họ đối đầu với quốc hội khi họ đang họp ở Đồi Capitol để chứng nhận việc ông thất cử.
Luật sư Bruce Castor tại một cuộc họp báo ở Harrisburg năm 2016. Ảnh: AP .
Tuy nhiên, luật sư Schoen cho biết ông dự định tranh luận rằng ngôn ngữ của Trump trong bài phát biểu trước cuộc bạo loạn nên được hiểu theo nghĩa bóng và không "cấu thành hành vi kích động bạo lực". "Bây giờ có rất nhiều bằng chứng cho thấy cuộc bạo loạn được một số phần tử lên kế hoạch từ trước. Tôi nghĩ rằng mọi người đã vội vàng phán xét khi cáo buộc Trump có tội", Schoen nói.
Nhưng không phải tất cả cố vấn của cựu tổng thống đều tin tưởng rằng nên lập luận như vậy. Một số người nói rằng các luật sư không cần phải tranh luận về trọng tâm chính của điều khoản luận tội mà chỉ cần bám vào luận điểm rằng việc xét xử Trump sau khi ông mãn nhiệm là vi hiến.
Schoen cho biết sau khi văn phòng của Trump công bố ông sẽ bào chữa cho cựu tổng thống, ông bắt đầu nhận được những lá thư bày tỏ sự ghét bỏ và tin nhắn đe dọa. Nhưng ông không nao núng trước việc đó. "Tôi đã có 36 năm kinh nghiệm làm luật sư dân quyền. Đó là công việc của tôi".
Thắng phiên tòa luận tội, ông Trump sẽ có 'huy hiệu danh dự'? Ít có khả năng bị kết tội trong phiên tòa của Thượng viện sắp tới, cựu Tổng thống Donald Trump có thể coi đây là một "thành tích" trước những người ủng hộ. Chiến thắng pháp lý và chính trị Tuần đầu tiên mãn nhiệm của cựu Tổng thống Donald Trump dường như đã kết thúc tốt đẹp ở Quốc hội. Hôm 26/1,...