Ăn kim loại, loét da toàn thân và những căn bệnh lạ ở Việt Nam
Với sự phát triển của y học, Việt Nam ghi nhận ngày càng nhiều người mắc hội chứng lạ lùng mà thế giới chưa tìm ra nguyên nhân.
Câu chuyện một nam điều dưỡng ở Bình Dương bị trầm cảm và ăn hơn một kg kim loại nhận được sự quan tâm của nhiều người. Các bác sĩ Bệnh viện Quân Y 175 (Bộ Quốc phòng) cho biết bệnh nhân mắc hội chứng Pica và tìm thấy trong dạ dày người này vô số dính vít, dao, muỗng, dụng cụ bấm móng tay, móc áo…
Đây là chỉ một trong số rất nhiều hội chứng “lạ lùng” được các bác sĩ Việt Nam ghi nhận.
Hội chứng Pica
Pica theo tiếng Latinh có nghĩa là chim ác – loài chim ăn hầu hết mọi thứ. Những người mắc hội chứng Pica cũng tương tự. Họ ăn bất cứ thứ gì, kể cả kim loại sắt nhọn như dao, bấm móng tay, móc áo, đinh hay thạch cao, đất sét, phấn, xà phòng, chất bẩn…
Theo CNN , các nhà nghiên cứu y học cho rằng hội chứng này có liên quan sự thiếu hụt khoáng chất, nhưng theo Tổ chức Quốc gia về Rối loạn hiếm gặp, các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân và cách chữa trị chứng rối loạn kỳ lạ này.
Hơn một kg kim loại được lấy ra từ dạ dày bệnh nhân ở Bình Dương. Ảnh: Văn Chính.
Theo tờ India Today của Ấn Độ, việc điều trị cho người mắc hội chứng này đòi hỏi sự kiểm soát hành vi, môi trường sống và cách giáo dục từ gia đình. Trong nhiều trường hợp, rối loạn kéo dài vài tháng và sau đó tự biến mất. Tuy nhiên, nó có thể kéo dài âm thầm, đặc biệt là khi nó xảy ra song song các rối loạn phát triển khiến người bệnh không nhận biết được.
Hội chứng công chúa tóc mây Rapunzel
Trong truyện cổ tích Grim, nàng công chúa tóc mây Rapunzel bị mắc kẹt trên ngọn tháp. Cô đã thả mái tóc dài của mình qua cửa sổ để hoàng tử có thể leo lên giải cứu. Lấy cảm hứng từ câu chuyện này, tuy nhiên, người mắc hội chứng Rapunzel không nhận được kết thúc tốt đẹp.
Theo các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM), những người này có biểu hiện thích nhổ và ăn tóc của chính mình hoặc người khác. Khi số lượng tóc chứa ngày càng nhiều trong dạ dày, bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bụng, buồn nôn do tắc ruột. Một số trường hợp còn bị thủng ruột dẫn đến nhiễm trùng máu và tử vong.
Hội chứng Cantú
Hội chứng Cantú là bệnh di truyền rất hiếm gặp, y văn mới chỉ ghi nhận có 74 ca trên thế giới. Hội chứng này được mô tả lần đầu vào năm 1982. Bệnh viện Da liễu TP.HCM ghi nhận trường hợp đầu tiên ở Việt Nam là bé gái 6 tuổi, ngụ tại Bà Rịa – Vũng Tàu.
Cánh tay mọc lông rậm rạp của bé gái ở Bà Rịa – Vũng Tàu mắc hội chứng cantú. Ảnh: Lan Anh.
Video đang HOT
Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (NLM), cantú đặc trưng bởi sự tăng trưởng tóc, lông quá mức. Ngoài ra, bệnh còn liên quan các rối loạn sắc tố xuất hiện trên khuôn mặt. Người mắc hội chứng này có phần tóc mọc kéo dài đến trán, lan rộng xuống má. Cánh tay, lưng, chân…, cũng có lông phát triển rậm rạp. Nguyên nhân gây hội chứng này là đột biến gene ABCC9.
Người mắc hội chứng này được sinh ra với dị tật tim như tim to hoặc còn ống động mạch, tràn dịch màng ngoài tim, huyết áp cao. Các đặc điểm khác của tình trạng này bao gồm bất thường về xương, các nếp nhăn ngang sâu trong lòng bàn tay và bàn chân, phù, vẹo cột sống, loãng xương… Một số trẻ còn bị giảm trương lực, chậm nói mức độ nhẹ, rối loạn trí tuệ…
Hội chứng ám ảnh ký sinh trùng
Căn bệnh ám ảnh tâm lý này vừa được các bác sĩ Bệnh viện Da liễu TP.HCM ghi nhận trên 2 trường hợp. Hai nam bệnh nhân này có chung biểu hiện là luôn cảm giác có con vật ẩn náu trong da. Điều này khiến họ dùng nhíp, dao khoét sâu vào da với mục đích “trục xuất” sinh vật ra ngoài.
Hội chứng này khiến các bệnh nhân cho rằng bản thân bị nhiễm ký sinh trùng. Các giải thích thông qua xét nghiệm không khiến họ tin tưởng. Hoang tưởng ký sinh trùng có thể xảy ra ở rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt, sa sút trí tuệ, trầm cảm nặng hoặc liên quan bệnh lý như rối loạn tuyến giáp, HIV, bệnh ác tính, thiếu chất (vitamin B12, B3 và folate).
Thông thường, bệnh nhân sẽ mô tả chủ quan về ký sinh trùng đang bò hoặc đào hang và ẩn náu dưới bề mặt của da. Những mẫu vật hoặc hộp diêm là thứ họ tin rằng chứa ký sinh trùng. Do đó, những bệnh nhân này sẽ mang đến gặp bác sĩ để đưa ra bằng chứng về nhiễm ký sinh trùng.
Làn da phồng rộp khi gặp ánh nắng
Giữa tháng 12/2020, các bác sĩ Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, Trung tâm Công nghệ Y khoa DNA mô tả 3 trường hợp đầu tiên tại Việt Nam mắc căn bệnh lạ với tên gọi khô da sắc tố.
Đây là bệnh lý rất hiếm gặp với tỷ lệ mắc chỉ 1/1.000.000 người. Hội chứng này khiến làn da người bệnh không có khả năng tự phục hồi khi bị tia cực tím làm tổn thương. Lúc này, da sẽ bị cháy nắng nghiêm trọng kèm theo kích ứng và phồng rộp, khô, tàn nhang, tăng và giảm sắc tố.
Những người mắc bệnh này buộc phải cách ly với cuộc sống bình thường, che chắn cơ thể thật kỹ hoặc chỉ có thể ra ngoài vào ban đêm để hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Các bác sĩ Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết hiện các nhà khoa học chưa tìm ra phương pháp điều trị bệnh khô da sắc tố.
Cơ thể cao, gầy đột biến
Trường hợp đầu tiên tại Việt Nam được ghi nhận mắc hội chứng Marfan là bé trai 11 tuổi, ở Thanh Hóa. Ở tuổi 11, bé trai đạt chiều cao 1,8 m nhưng lồng ngực nhô ra như ức gà, các ngón tay, chân dài bất thường.
Hội chứng Marfan là dạng rối loạn di truyền ảnh hưởng các mô liên kết, đồng thời gây tổn thương nhiều cơ quan như tim, phổi, mạch máu, dây chằng, xương.
Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (NLM), những người có dáng vóc cao, sải tay dài vượt quá chiều cao cơ thể, ngón chân, ngón tay dài, khớp lỏng lẻo…, được cho là mắc hội chứng Marfan nếu xét nghiệm DNA cho thấy họ có đột biến gene FBN1.
Các đặc điểm chung khác bao gồm khuôn mặt dài và hẹp, răng mọc chen chúc, độ cong bất thường của cột sống, vết rạn da, ngực bị lõm hoặc nhô ra. Tỷ lệ mắc hội chứng Marfan là khoảng 1 trên 5.000 trên toàn thế giới. Hiện y khoa thế giới chưa có cách điều trị hội chứng Marfan. Việc điều trị tập trung vào cách kiểm soát các triệu chứng.
Loét hoại tử da toàn thân
Tên đầy đủ của căn bệnh này là Mucha-Habermann kèm loét hoại tử và sốt cao. Người Việt Nam đầu tiên được ghi nhận mắc bệnh này là bé gái 13 tuổi, ở Bến Tre.
Làn da của bé gái mắc bệnh Mucha-Habermann tại Việt Nam. Ảnh: BSCC.
Bác sĩ Hoàng Văn Minh, Giảng viên bộ môn Da liễu, Đại học Y dược TP.HCM – chuyên gia hàng đầu Việt Nam về bệnh ngoài da, cho biết Mucha-Habermann có đặc điểm lâm sàng là những tổn thương loét hoại tử kèm theo sốt và biểu hiện hệ thống. Trường hợp mắc bệnh lần đầu tiên trên thế giới được phát hiện vào năm 1966. Bệnh diễn tiến nhanh và có thể gây tử vong.
Hiện cơ chế chính xác của bệnh chưa rõ, nhưng nhiều chứng cứ cho rằng Mucha-Habermann có liên quan sự tăng sinh lành tính của tế bào lympho T hoặc phản ứng tăng nhạy cảm với một nhiễm trùng. Y văn thế giới ghi nhận có 72 trường hợp mắc căn bệnh này, gồm 38 trẻ em và 34 người lớn.
Thanh niên ở Bình Dương thích ăn kim loại: Bác sĩ lý giải nguyên nhân
Bệnh viện Quân Y 175 TP.HCM vừa tiếp nhận và phẫu thuật lấy ra 1 kg đồ vật kim loại trong bụng bệnh nhân 27 tuổi.
Từ xưa đến nay, những ghi chép về Pica không phải hiếm. Pica là chứng rối loạn ăn uống liên quan tới tâm lý, người mắc chứng này sẽ thích ăn những vật không phải thực phẩm và không có chất dinh dưỡng.
Vì sở thích lựa chọn đồ ăn kỳ lạ, thời xa xưa, người mắc chứng này luôn bị coi là ma quỷ hoặc do quỷ đói gây ra. Đến thế kỷ thứ 13, hiện tượng thích ăn những thứ khác lạ đã được người Hy Lạp và La Mã mô tả trong các tài liệu bằng tiếng Latin. Tuy nhiên, phải đến năm 1563, tình trạng bệnh lý này mới được mô tả trong các tài liệu y học. Ở Nam Mỹ vào thế kỷ 17, nô lệ da đen thường ăn đất để bổ sung khoáng chất.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giữa thế kỷ 16 và thế kỷ 20, sự thích ăn những thứ bất thường được coi là một triệu chứng của bệnh khác chứ không phải là một bệnh riêng biệt, nghĩa là một đứa trẻ thích ăn kim loại chẳng hạn thì đó có thể là do căn bệnh thalasimia do thiếu máu. Đến tận năm 1994, ấn bản số 4 Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần xuất bản tại Hoa Kỳ đã công nhận đây là một rối loạn liên quan đến tâm thần với tên gọi Pica. Ấn bản số 5, những rối loạn pica đã phân theo thể có liên quan đến chức năng ăn uống. Theo nghĩa này, Pica được coi là chứng bệnh cần điều trị.
Người mắc hội chứng Pica nghiện ăn những thứ không phải là thực phẩm.
Chữ Pica phát âm là (/pa k / PIE -kuh), có nguồn gốc từ tiếng Latin, pica có nghĩa là chim ác, một loài chim ăn tạp sống ở thời kì cổ đại, chúng có thể ăn tất cả mọi thứ.
Pica hay gặp ở trẻ em và người trẻ, nhưng phải từ 2 tuổi trở lên, biểu hiện thích ăn những đồ vật lạ không có chất dinh dưỡng kéo dài trên 1 tháng.
Pica cũng xảy ra với những thói quen ăn uống kỳ dị theo văn hóa cộng đồng. Trường hợp của cô Sheila, người Cameroon hiện đang là sinh viên đại học ở Pháp là ví dụ, cô rất thèm được ăn đất quê nhà. Sheila ăn đất từ lúc 6 tuổi, cũng giống bao người dân Cameroon khác, cô không thể ngừng ăn nó mặc dù sống ở Pháp thói quen ăn uống như vậy bị coi là bẩn thỉu.
Thói quen ăn đất gọi là Pica thể geophagia, nó không chỉ xảy ra ở châu Phi, mà còn bắt gặp ở nhiều quốc gia khác như Argentina, Iran và Namibia; ăn đất chủ yếu là phụ nữ có thai và trẻ em. Tại đất nước Kenya, bất cứ nơi đâu cũng mua được đất, ít tiền thì mua đất nhạt nhẽo, nhiều tiền mua đất với đủ thứ hương vị, có thêm cả tiêu đen, thêm bạch đậu và muối.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, pica phổ biến hơn ở trẻ em, phụ nữ có thai, nhóm người thuộc tầng lớp kinh tế xã hội thấp, trẻ em bị khuyết tật phát triển (ví dụ trẻ tự kỷ). Có trẻ tự kỷ thích ăn cốc thủy tinh. Tỉ lệ mắc Pica cũng cao hơn ở những người bị căng thẳng liên quan đến gia đình. Pica có thể là một triệu chứng của bệnh thiếu máu (tức là thiếu sắt) và mất cân bằng hóa học khác.
Tiến sĩ Mark Griffiths, Giáo sư Đại học Nottingham Trent, Nottingham, Vương quốc Anh đã đưa ra những con số thống kê rất có ý nghĩa:
- 0,02% ở phụ nữ mang thai tại Đan Mạch.
- 8% ở phụ nữ mang thai da đen tại Mỹ (pagophagia).
- 9% ở phụ nữ mang thai tại Saudi Arabia.
- 26,5% ở phụ nữ mang thai tại Tanzania (geophagia).
- 31% ở phụ nữ Mexico mang thai tại California.
- 44% ở phụ nữ mang thai tại Mexico.
- 50% ở phụ nữ mang thai tại Nigeria.
- 74% ở phụ nữ mang thai tại Kenya.
- 44% ở bệnh nhân thiếu máu tại Pháp.
- 64% ở bệnh nhân thiếu máu tại Thổ Nhĩ Kỳ.
- 22% -26% ở người lớn chậm phát triển trí tuệ.
- 34% ở bệnh nhân hồng cầu hình liềm.
Những con số khá thú vị, đặc biệt phụ nữ mang thai dễ mắc Pica, nguyên nhân một phần do thay đổi tâm lý, phần nữa là thay đổi hormon, nhưng quan trọng hơn cả là tình trạng thiếu chất. Đặc biệt là thiếu sắt, kẽm, đồng, selen, mangan, coban và các nguyên tố vi lượng khác.
Tôi đã gặp những bà bầu thèm ăn đất, ăn thạch cao, ăn gạch non; nhưng sau khi đẻ thì hết. Những bệnh nhân thiếu máu cũng vậy, sẽ dẫn đến thiếu sắt, chưa kể các nguyên tố vi lượng khác. Như vậy, Pica trong trường hợp này chỉ là triệu chứng phản ánh tình trạng thiếu chất, nên bổ sung ăn uống đầy đủ vi chất là khỏi.
Ngoài những yếu tố thể chất, Pica hay gặp nhiều do nguyên nhân tâm lí, như trẻ chậm phát triển trí tuệ, tự kỷ, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, tâm thần phân liệt.
Các bậc cha mẹ nên để ý một số hành vi của con, như trẻ ngồi hay rung đùi, nắm chặt bàn tay, giật tóc, xoắn đuôi tóc thành nọn rồi đút vào miệng qua 1 bên mép, kéo gấu áo lên xoắn lại rồi nhai ngậm; đó là những biểu hiện có vấn đề tâm lí dễ dẫn đến Pica.
Bác sĩ 'choáng' khi phát hiện vô số đinh, thìa, lưỡi dao trong bụng nam bệnh nhân Nam bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau bụng, bác sĩ thăm khám phát hiện trong dạ dày có gần 1 kg dị vật kim loại dã bị ăn mòn một phần như đinh, thìa, bấm móng tay, lưỡi dao, thỏi sắt, móc đồ... Ngày 16/1, Bệnh viện Quân y 175 cho biết, đơn vị này vừa tiếp nhận và phẫu thuật...