Ai có nguy cơ bị suy thận cấp?
Suy thận cấp là hội chứng gây ra bởi nhiều nguyên nhân, có thể là do ngoài thận hoặc tại thận, làm suy sụp hoặc mất chức năng tạm thời của cả hai thận, ngừng hoặc suy giảm nhanh chóng mức lọc cầu thận.
Suy thận cấp có tỉ lệ tử vong cao, nhưng nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời thì chức năng thận có thể hồi phục hoàn toàn hoặc gần hoàn toàn.
Những đối tượng có nguy cơ bị suy thận cấp
Người cao tuổi
Tuổi càng cao thì chức năng của thận càng giảm. Vì vậy, khi có một yếu tố tác động vào cũng dễ xảy ra suy thận.
Người có lối sống không lành mạnh
Nếu người có lối sống không lành mạnh như ăn quá nhiều muối, đường, chất đạm, chất mỡ hoặc ăn ít rau quả, ít vận động, stress… thì sẽ có nguy cơ bị suy thận. Ngoài ra, những người hút thuốc lá hoặc dùng thực phẩm không an toàn cũng có ảnh hưởng nhiều đến thận.
Người mắc bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường được xem là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận ở các nước đã phát triển và đang có xu hướng tăng nhanh ở Việt Nam. Ngoài ra, tiểu đường còn gây nhiều biến chứng lên các hệ cơ quan khác như tim mạch, mắt, thần kinh… Số người mắc bệnh tiểu đường ngày càng tăng thì tỷ lệ người bị tiểu đường có biến chứng thận (suy thận) ngày càng tăng cao.
Người mắc bệnh tăng huyết áp
Bệnh tăng huyết áp nếu không được kiểm soát, điều trị tốt sẽ gây biến chứng suy thận. Đầu tiên sẽ gây ra tiểu đạm (đạm niệu), sau đó sẽ gây ra suy thận.
Người mắc bệnh phải dùng thuốc điều trị dài ngày
Một số người sử dụng thuốc điều trị dài ngày có thể gây tổn thương thận, đặc biệt là khi dùng dài ngày và liều dùng không thích hợp.
Video đang HOT
Việc sử dụng các thuốc này cần được hướng dẫn, kê đơn của bác sĩ. Một số thuốc thường gặp có thể gây ngộ độc cho thận là: Thuốc kháng viêm không Steroid; Kháng sinh nhóm Aminoglycoside; Thuốc kháng lao; Thuốc, hóa chất điều trị ung thư; Thuốc cản quang; Một số thuốc đông y không rõ nguồn gốc…
Do đó, khi sử dụng bất kì loại thuốc nào cũng cần phải cẩn trọng, tham khảo ý kiến của bác sĩ, không nên tự ý dùng thuốc bừa bãi, vì sẽ có khả năng gây tổn thương thận cấp hoặc mạn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe về sau.
Người mắc bệnh lý thận tiết niệu
Nếu mắc một số bệnh như sỏi thận, trướng nước thận, viêm bể thận… mà không điều trị tốt sẽ ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan này, dần dần gây biến chứng suy thận. Các bệnh lý như hội chứng thận hư, viêm cầu thận… nếu không được điều trị tốt cũng sẽ gây suy thận
Người mắc bệnh lý nhiễm trùng
Nếu mắc bệnh lý nhiễm trùng có thể gây biến chứng và suy thận. Ví dụ viêm cầu thận sau nhiễm khuẩn liên cầu, nhiễm khuẩn nặng do các vi khuẩn có độc lực cao, có thể gây sốc nhiễm khuẩn và suy thận cấp.
Suy thận cấp là hội chứng gây ra bởi nhiều nguyên nhân.
Biểu hiện của suy thận cấp
Suy thận cấp tiến triển qua 4 giai đoạn:
- Giai đoạn 1:
Giai đoạn khởi đầu: Đây là giai đoạn tấn công của các tác nhân gây bệnh. Diễn biến dài ngắn tùy theo từng nguyên nhân.
- Giai đoạn 2:
Đây là giai đoạn tiểu ít, vô niệu: Vô niệu có thể diễn biến từ từ, bệnh nhân có thể tiểu ít dần rồi vô niệu, nhưng nguyên nhân vô niệu có thể xảy ra đột ngột, nhất là trong trường hợp ngộ độc hoặc do các nguyên nhân cơ giới.
- Giai đoạn 3:
Giai đoạn tiểu trở lại với số lượng nước tiểu tăng nhanh dần, có trường hợp tiểu 4 – 5 lít/ngày hoặc hơn, kéo dài 5 – 7 ngày. Urê, Creatinin máu giảm dần, Urê và Creatinin niệu tăng dần, suy thận chuyển sang giai đoạn hồi phục.
- Giai đoạn 4:
Giai đoạn hồi phục: Khả năng cô đặc nước tiểu của ống thận tốn rất nhiều thời gian, có khi tới hàng năm mới hồi phục hoàn toàn, mức lọc cầu thận hồi phục nhanh hơn. Thường sang tháng thứ hai đã có thể bình thường, sự hồi phục nhanh, chậm tùy thuộc vào từng nguyên nhân, chế độ điều trị trung bình khoảng 4 tuần.
Lời khuyên thầy thuốc
Để phòng ngừa suy thận cần có lối sống lành mạnh, khoa học: Ăn uống đủ chất, hạn chế muối, chất béo, bia rượu, kiêng thuốc lá, uống đủ nước hàng ngày và tập thể dục đều đặn.
Cần khám sức khỏe định kỳ, hoặc đi khám khi bản thân có các dấu hiệu sức khỏe bất thường, việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp thận phục hồi được hoàn toàn.
Nếu mắc các bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tim, u xơ tuyến tiền liệt… thì cần điều trị tốt các bệnh này, vì các bệnh lý này có nguy cơ ảnh hưởng đến chức năng thận, do đó kiểm soát tốt các bệnh mạn tính là cách giúp phòng ngừa bệnh thận.
Ngoài ra, cần sử dụng các thuốc đúng liều lượng theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Thông báo cho thầy thuốc nếu có các vấn đề về sức khỏe ở gan, thận để được điều chỉnh liều dùng, tránh nguy cơ quá liều làm tăng tác dụng phụ của thuốc.
Ở các bệnh nhân lớn tuổi có bệnh thận từ trước và có bệnh mạn tính kèm theo như đái đường, suy gan, tăng huyết áp, suy đa tạng, chấn thương… khi bị suy thận cấp thì tiên lượng bệnh sẽ nặng và khó điều trị hơn. Do đó, trước khi phẫu thuật cần phải dự phòng suy thận cấp cho bệnh nhân, bù đủ dịch và kiểm soát tốt huyết áp khi phẫu thuật.
Suy thận cấp sau điều trị khỏi sốt xuất huyết
Tổn thương thận cấp sau khi điều trị ổn định bệnh sốt xuất huyết khá hiếm gặp, là một trong những biến chứng ít được chú ý và chưa được nghiên cứu nhiều.
Tiến sĩ Mai Thị Hiền thăm khám cho người bệnh. (Ảnh: BVCC)
Sau 5 ngày khỏi bệnh sốt xuất huyết, bệnh nhân N.V rơi vào triệu chứng mệt mỏi, tăng cân, không đi tiểu suốt 5 ngày, tăng 3kg, nôn khan và được phát hiện suy thận cấp.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, sau khám lâm sàng, bác sĩ chỉ định xét nghiệm chức năng thận, tổng phân tích nước tiểu, siêu âm hệ tiết niệu cho người bệnh để tìm các nguyên nhân gây tổn thương cấp. Kết quả cho thấy chỉ số creatinin lên tới 688 mmol/L (chỉ số bình thường là 80-106 mmol/l), Hematocrit lên tới 0,56 l/l. Bác sĩ chẩn đoán ông V. mắc suy thận cấp, máu cô đặc.
Sau khi truyền dịch, sử dụng lợi tiểu nhưng người bệnh vẫn không tiểu được và tiếp tục tăng cân, bác sĩ tiến hành đặt catheter lọc máu cấp cứu cho ông.
Tiến sĩ, bác sĩ Mai Thị Hiền, Trưởng đơn nguyên Thận nhân tạo cho biết, suy thận liên quan đến sốt xuất huyết có cơ chế phức tạp và chưa được hiểu hết. Đầu tiên phải kể đến tình trạng thiếu dịch dẫn tới cô đặc máu, hoặc huyết động không ổn định dẫn tới giảm lưu lượng máu qua thận làm giảm mức lọc cầu thận. Có thể xảy ra tình trạng tiêu cơ vân trong sốt xuất huyết cũng là một trong các nguyên nhân dẫn tới suy thận cấp.
Ngoài ra còn có giả thuyết về vai trò của virus gây tổn thương trực tiếp đến thận. Virus Dengue sốt xuất huyết có thể gây tổn tử thương gan, thận, tim và có thể gây tử vong trong trường hợp sốt xuất huyết nặng.
Người bệnh khi bị suy thận cấp cần lọc máu (hay còn gọi là thận nhân tạo) giúp loại bỏ các chất cặn bã và nước thừa, cân bằng toan kiềm trong khi chờ thận hồi phục. Tùy vào tình trạng bệnh, bác sĩ chỉ định số lần và thời gian lọc máu phù hợp.
Người bệnh được tiến hành truyền dịch, lợi tiểu, cân bằng toan kiềm và lọc máu bằng hệ thống máy lọc hiện đại. Sau 4 lần lọc máu, bệnh nhân bắt đầu tiểu được, creatinin giảm dần, ăn uống dần trở lại bình thường. Người bệnh tiếp tục được điều trị và xuất viện sau 7 ngày.
Theo Tiến sĩ Hiền, chỉ định lọc máu thường dựa trên tình trạng sức khỏe tổng thể và mức độ nặng của bệnh, chỉ được áp dụng khi người bệnh không đáp ứng tốt với các liệu pháp điều trị thông thường.
Quá trình lọc máu cần được thực hiện và theo dõi bởi các bác sĩ vững chuyên môn, với sự hỗ trợ của hệ thống máy móc hiện đại giúp giảm thiểu biến chứng trong quá trình lọc máu. Trước khi lọc máu người bệnh cần được thăm khám kỹ về lâm sàng, cần quan tâm tới cân nặng, nước tiểu, huyết động, tình trạng tim mạch, tình trạng toàn thân, các chỉ số xét nghiệm.
Quá trình lọc máu cần chủ động điều chỉnh các thông số về dịch lọc, tránh thay đổi điện giải quá nhanh, rút nước thừa một cách hợp lý tránh tụt huyết áp trong quá trình lọc và sử dụng chống đông hiệu quả.
Trường hợp bệnh nhân trên gặp tổn thương thận cấp sau khi điều trị ổn định bệnh sốt xuất huyết khá hiếm gặp, là một trong những biến chứng ít được chú ý và chưa được nghiên cứu nhiều của bệnh sốt xuất huyết khiến cho thời gian nằm viện kéo dài, tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm.
Bác sĩ Hiền khuyến cáo, khi mắc sốt xuất huyết, người bệnh cần chú ý bù nước và điện giải, theo dõi huyết động, nước tiểu, xét nghiệm tiểu cầu và chức năng thận. Khi có các triệu chứng bất thường sau khi mắc sốt xuất huyết như sốt, mệt mỏi li bì, buồn nôn, tiểu ít, chảy máu mũi, chảy máu răng, đau bụng..., người bệnh cần đến các cơ sở y tế thăm khám để điều trị kịp thời.
Biểu hiện suy thận cấp cần có chỉ định điều trị của bác sĩ, tránh để ảnh hưởng đến chức năng thận, nhất là ở người khỏe mạnh. Với các trường hợp lọc máu do suy thận cấp sau sốt xuất huyết, sau khi điều trị ổn định cần thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, vận động nhẹ nhàng, theo dõi chức năng thận và tái khám ngay khi có bất thường.
Suy thận cấp vì làm việc dưới trời nắng nóng Người đàn ông 46 tuổi được đưa vào cấp cứu trong tình trạng co rút các cơ toàn thân, máu cô đặc, tăng men gan, suy thận cấp. Bệnh nhân rối loạn điện giải, suy thận cấp do làm việc ngoài trời nắng nóng kéo dài. Ảnh: BVCC. Các bác sĩ khoa Thận - Lọc máu, Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) cho...