50% ca đột quỵ vì tăng huyết áp tử vong, bác sĩ chỉ cách chống căn bệnh ’sát thủ’
Tại Việt Nam mỗi năm có hơn 160.000 – 180.000 người bị đột quỵ do tăng huyết áp, khoảng 50% trong số đó tử vong, số còn lại đa phần mang di chứng nặng nề. Trước đây đột quỵ thường gặp ở người từ 50 tuổi trở lên thì hiện nay ngày càng trẻ hóa.
Ảnh minh họa: Internet
Tăng huyết áp là bệnh lý tim mạch nguy hiểm xuất hiện khi áp lực của máu tác động lên thành động mạch tăng cao. Đây được xem như “kẻ giết người thầm lặng” vì toàn bộ sự tiến triển của bệnh thường diễn ra trong âm thầm không có triệu chứng và là căn nguyên của nhiều biến chứng tim mạch nghiêm trọng, trong đó nguy hiểm nhất là đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não.
Tại Việt Nam mỗi năm có hơn 160.000 – 180.000 người bị đột quỵ do tăng huyết áp, khoảng 50% trong số đó tử vong, số còn lại sống sót qua cơn tai biến thì đa phần mang di chứng: rối loạn vận động, mất ý thức thậm chí phải sống đời thực vật, đồng thời phải đối diện với nguy cơ tái phát bệnh cao. Nguy hiểm hơn, nếu như trước đây, đột quỵ thường gặp ở những bệnh nhân tuổi từ 50 trở lên thì hiện nay, xu hướng bệnh ngày càng trẻ hóa, tỷ lệ đột quỵ ở người cao huyết áp trẻ tuổi tăng trung bình khoảng 2% mỗi năm.
Đây là những thông tin do GS. TS Nguyễn Văn Thông – Chủ tịch hội Đột quỵ Việt Nam đưa ra tại Hội thảo khoa học “Xu hướng Đông Tây y kết hợp trong điều trị tăng huyết áp và phòng ngừa đột quỵ’ do Hội Đột quỵ Việt Nam phối hợp với nhãn hàng Hạ áp Ích nhân tổ chức ngày 9/7 tại Hà Nội.
Theo các bác sĩ, đa phần các triệu chứng của cao huyết áp đều khá mờ nhạt. Trên thực tế, hầu hết các bệnh nhân tăng huyết áp đều không thể nhận thấy bất kỳ một dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng nào, mặc dù bệnh đã tiến triển khá nghiêm trọng. Một số ít bệnh nhân bị tăng huyết áp có thể biểu hiện một số triệu chứng thoáng qua như đau đầu, khó thở, hoặc hiếm hơn là chảy máu cam.
Những người có nguy cơ bị cao huyết áp
Người lớn tuổi: Hệ thống thành mạch máu không còn duytrì được độ đàn hồi như trước, dẫn đến cao huyết áp
Giới tính: Tỷ lệ đàn ông dưới 45 tuổi mắc bệnh cao hơn so với phụ nữ, tuy nhiên phụ nữ sau mãn kinh lại có nhiều khả năng bị cao huyết áp hơn so với đàn ông cũng vào độ tuổi này
Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp thường cao hơn đối với các thành viên trong gia đình (cha mẹ hoặc anh chị) có tiền sử mắc bệnh tim mạch.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp
Thừa cân béo phì
Lối sống tĩnh tại, lười vận động
Video đang HOT
Ăn uống không lành mạnh
Ăn quá nhiều muối
Sử dụng lạm dụng rượu, bia
Hút thuốc lá
Căng thẳng thường xuyên
Cách kiểm soát huyết áp ổn định
Biện pháp không dùng thuốc bao giờ cũng chiếm một vai trò cực kỳ quan trọng trong liệu trình điều trị chung. Theo lời khuyên của các bác sĩ, bệnh nhân có thể kiểm soát huyết áp bằng cách:
Điều chỉnh chế độ ăn uống: lành mạnh hơn và dùng ít muối (dưới 6g/ngày)
Tập thể dục đều đặn, vừa sức
Cố gắng duy trì cân nặng lý tưởng, giảm cân theo hướng dẫn
Ngừng hoặc hạn chế tối đa uống rượu, bỏ hút thuốc;
Tránh nhiễm lạnh đột ngột
Kiểm soát tốt các bệnh liên quan
Sử dụng thuốc điều trị cao huyết áp đúng theo hướng dẫn của bác sĩ
Thường xuyên theo dõi sự thay đổi của huyết áp ngay tại nhà với máy đo thích hợp.
Tăng huyết áp ở người trẻ: Thực trạng đáng báo động và cách phòng tránh
Tăng huyết áp ở người trẻ được gọi là "kẻ giết người thầm lặng", vì nó không có triệu chứng nhưng có thể dẫn đến nhiều tình trạng đe dọa tính mạng như bệnh tim mạch, đột quỵ và bệnh thận.
Trong một buổi khám sức khỏe miễn phí do Bệnh viện Hữu nghị Việt -Đức tổ chức tuần trước, các bác sĩ phát hiện có nhiều trường hợp người trẻ dưới 35 tuổi nhưng đã bị tăng huyết áp. Đặc điểm chung của những bệnh nhân này là chưa bao giờ đo huyết áp tại nhà, thỉnh thoảng đi khám ở bệnh viện mới kiểm tra huyết áp thấy hơi cao nhưng đều chủ quan, không khám chuyên khoa lại.
Bác sĩ Khổng Tiến Bình, Trưởng khoa Nội, Can thiệp tim mạch - hô hấp (Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức) cho biết một trường hợp điển hình mà ông gặp phải: Đó là một thanh niên 22 tuổi có tên Đ. V. T. ở Hà Nội với chỉ số huyết áp lên tới 140/90, là mức tăng huyết áp độ 1 ở người trẻ.
Trước đó không lâu, Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức cũng đã cấp cứu ngay trong đêm cho một nam thanh niên (34 tuổi, ở Thái Nguyên) được chuyển từ tuyến dưới lên vì bị phình, tách động mạch chủ type A trên nền bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường.
Người nhà bệnh nhân thì cho biết nam bệnh nhân nghiện thuốc lá, mỗi ngày hút hết một bao và cũng thường uống rượu bia. Bệnh nhân có chiều cao 1,7m nhưng nặng gần 100 kg. Đây đều là những yếu tố lối sống làm gia tăng nguy cơ tăng huyết áp ở người trẻ.
1. Tăng huyết áp là gì?
Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành mạch. Khi tiến hành đo huyết áp, bạn thường nhận được hai chỉ số, ví dụ như 120/80 tính bằng đơn vị mmHg. Con số đầu tiên (120) đại diện cho huyết áp tâm thu hoặc áp lực máu mà tim đẩy vào động mạch. Con số thứ hai (80) đại diện cho huyết áp tâm trương, hay áp lực giữa các nhịp đập của tim.
Hội tim mạch học Việt Nam phân loại các tình trạng tăng huyết áp theo bảng sau:
Khi huyết áp tâm thu cao hơn 140 hoặc huyết áp tâm trương cao hơn 90, bệnh nhân được xác định là tăng huyết áp.
Có hai loại tăng huyết áp: nguyên phát và thứ phát. Tăng huyết áp nguyên phát còn được gọi là tăng huyết áp vô căn, không xác định được nguyên nhân cụ thể. Có từ 90-95% bệnh nhân tăng huyết áp là nguyên phát.
5-10% bệnh nhân còn lại là tăng huyết áp thứ phát, khi các bác sĩ phát hiện được nguyên nhân tình trạng, có thể là bẩm sinh hoặc một số bệnh lý, rối loạn trong cơ thể.
2. Báo động tăng huyết áp ở người trẻ
Bạn dưới 35 tuổi và cảm thấy sức khỏe tim mạch của mình không có vấn đề gì. Nhưng một ngày đi khám sức khỏe các bác sĩ nói rằng có thể bạn đã bị tăng huyết áp. Đó có thể là một bất ngờ với bạn, nhưng các bác sĩ thì không.
Nhiều người trẻ thường chủ quan rằng tăng huyết áp chỉ là căn bệnh của người già. Họ hiếm khi kiểm tra huyết áp tại nhà và chưa bao giờ phát hiện hay điều trị tăng huyết áp. Nhưng trên thực tế, căn bệnh có thể tấn công cả những người trẻ, dưới 35 thậm chí ngay trong tuổi 20.
Bác sĩ Khổng Tiến Bình cho biết, bệnh tăng huyết áp không có triệu chứng đặc hiệu nhưng đa phần bệnh nhân đến khám có biểu hiện: Hồi hộp, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, hoa mắt, chóng mặt, đau đầu... Khi siêu âm tim phát hiện độ dày thành tim tăng, các bác sĩ xác định bệnh nhân chắc chắn bị tăng huyết áp.
Tăng huyết áp của người trẻ được gọi là " kẻ giết người thầm lặng", vì nó có thể dẫn đến nhiều tình trạng đe dọa tính mạng như bệnh tim mạch, đột quỵ và bệnh thận. Nếu không được điều trị sớm, tăng huyết áp sẽ dẫn đến những tổn thương ở tim và cơ quan nội tạng khác.
Trong các ca bệnh về tim mạch, đột quỵ hiện nay, khoảng 70% liên quan đến tăng huyết áp.
3. Phòng tránh tăng huyết áp ngay từ khi còn trẻ
Trên thực tế, các nghiên cứu chỉ ra hầu hết chúng ta (90% dân số) sẽ bị tăng huyết áp khi sống đến cuối đời. Do đó, phòng ngừa tăng huyết áp khi còn trẻ tuổi cũng là phòng ngừa tăng huyết áp cả đời. Để thực hiện điều đó, bạn cần duy trì lối sống lành mạnh với các thói quen sau:
- Giữ cân nặng trong mức lành mạnh: Những người thừa cân, béo phì có thể tăng từ 5-10 điểm trên chỉ số huyết áp. Vì vậy, giữ cân nặng trong ngưỡng BMI từ 18,5 - 24,9 là một mục tiêu quan trọng để phòng ngừa tăng huyết áp.
- Chế độ ăn DASH: Đây là chế độ ăn được chứng minh giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tăng huyết áp. Cơ bản, đó là một chế độ ăn tăng cường rau quả, giảm chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa. Thực hành chế độ ăn DASH có thể giảm từ 8-14 điểm trên chỉ số huyết áp.
- Giảm ăn muối: Bạn nên quản lý lượng muối ăn vào mỗi ngày dưới 2.400 mg, tương đương dưới 1 thìa cà phê. Thói quen ăn uống của người Việt hay sử dụng nước chấm, nước mắm, trong khi đây là một nguồn muối cao cần được chú ý. Các nghiên cứu chỉ ra chế độ ăn DASH giữ lượng muối tiêu thụ ở khoảng 1.600 mg/ngày có thể cho hiệu quả tương đương thuốc điều trị tăng huyết áp. Điều này có thể giúp giảm 2-8 điểm trên chỉ số huyết áp tâm thu.
- Vận động và tập thể dục thường xuyên: Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo mọi người nên tập thể dục cường độ vừa phải ít nhất 30 phút mỗi ngày, chẳng hạn như với bài tập đi bộ nhanh. Điều này có thể giúp giảm 4-9 điểm trên chỉ số huyết áp tâm thu.
- Quản lý đồ uống có cồn: Mức tiêu thụ đồ uống có cồn được khuyến cáo để có sức khỏe tốt là không quá 2 đơn vị cồn/ngày. Để tính toán, 1 đơn vị cồn = (số ml rượu (bia) x nồng độ % cồn)/1000). Tuân thủ nguyên tắc này có thể giúp bạn giảm 2-4 điểm trên chỉ số huyết áp.
Thường xuyên ăn 5 nhóm thực phẩm này có thể giúp bạn phòng ngừa ung thư Một vài nghiên cứu đã chỉ ra, tăng cường lượng trái cây và rau củ trong chế độ ăn sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc nhiều loại ung thư. Từ những năm 60 của thế kỷ trước, ngành y học thế giới đã bắt đầu có những nghiên cứu chỉ ra mối liên quan giữa chế độ ăn và nhiều loại...