4 vụ tranh chấp bản quyền ảnh nổi tiếng thế giới
Không chỉ tại Việt Nam, thế giới đã từng chứng kiến nhiều vụ tranh chấp bản quyền lớn. Ở mỗi trường hợp, quan điểm và cách hành xử của mỗi bên đều khác nhau.
Tranh chấp bản quyền hình ảnh, video trở nên phổ biến khi Internet xuất hiện. Dù vậy, ứng xử tại mỗi quốc gia, sản phẩm lại có những khác biệt.
Vogue Tây Ban Nha dùng ảnh của người dùng
Năm 2012, tạp chí TMW phát hiện trang Vogue Spain sử dụng nhiều hình ảnh của nhiều nhiếp ảnh gia nổi tiếng, viết lời dẫn và thậm chí tự ý chỉnh sửa, thêm bộ lọc.
Ngay sau đó, Vogue Spain đăng lời xin lỗi về “thiếu sót”, và hứa bồi hoàn cho các tác giả, nhưng lời xin lỗi bị cho là quá chung chung và tối nghĩa.
Một người dùng tố cáo Vogue Spain ăn cắp hình ảnh. Ảnh: TMW.
Cho rằng Vogue Spain thiếu thiện chí khi không xóa các hình ảnh đánh cắp, một trong số các nạn nhân – nhiếp ảnh gia Fullana – yêu cầu họ xin lỗi công khai tất cả các tác giả.
Sau lời nhắn trên, Vogue Spain đã lên tiếng trên trang Twitter chính thức.
“Vogue Spain bày tỏ sự không hài lòng về việc sử dụng hình ảnh không phù hợp trên Instagram. Chúng tôi muốn gửi lời xin lỗi đến Fullana và cộng đồng photographer về điều đã xảy ra. Đồng thời, Vogue Spain sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về sự bất tiện này, cũng như cam kết không lặp lại sự việc tương tự.”
Vogue Spain sau đó cũng đồng ý bồi thường giá trị các bức ảnh cho Fullana.
Daily Mail phải bồi thường vì dùng ảnh không phép
Năm 2012, blogger Joshua Dunlop đăng tải một mẹo chụp ảnh trên blog cá nhân. Rất nhiều trang lớn như PetaPixel, Gizmodo, HardOCP… đã dẫn lại bài viết đó, sử dụng hình ảnh, trích dẫn các câu chữ của anh và đặt link bài viết gốc ở cuối bài. Joshua cho rằng đây là điều “hoàn toàn chấp nhận được, dù họ không xin phép sử dụng, nhưng đã ghi nguồn, đồng thời tăng traffic cho trang web của tác giả, do đó không vấn đề gì”.
Thế nhưng, Daily Mail của Anh đã sao chép bài viết, tự ý chỉnh sửa hình ảnh cũng như không hề dẫn link hay ghi tên tác giả, và điều này khiến doanh thu từ blog của anh này giảm sút nghiêm trọng.
Ngay sau đó, Joshua cố gắng liên lạc với tác giả và trang Daily Mail thông qua Twitter cũng như email, nhưng không có phản hồi. Anh tiếp tục đăng một dòng yêu cầu gặp mặt lên Twitter cá nhân. 24 giờ sau đó, Daily Mailâm thầm đính link bài viết gốc lên trang.
Bài viết và bức ảnh gây nên tranh chấp giữa Joshua và tờ Daily Mail. Ảnh: PixePeta.
Không thỏa mãn với cách giải quyết trên, Joshua trực tiếp gọi điện thoại đến tòa soạn Daily Mail để đòi công bằng. Người đại diện của tờ báo đưa ra đề nghị trả đủ phí theo mức nhuận bút chuẩn, và nếu Joshua yêu cầu được đề tên, họ sẽ liên hệ tác giả bài viết.
Video đang HOT
Joshua sau đó đồng ý với mức nhuận bút tiêu chuẩn, dù anh cho rằng “lẽ ra anh đáng nhận được nhiều hơn, cũng như tiền bồi thường vì sử dụng hình ảnh không phép”. Joshua không tiếp tục vụ kiện, vì anh “đang rất bận” cũng như cho rằng vụ việc đã được giải quyết thỏa đáng.
Trên bài viết của mình tại PetaPixel, Joshua cho rằng mọi vấn đề bản quyền cần được thực hiện nghiêm túc, không được để các trang báo lớn trộm bản quyền và trốn thoát. Đổi lại, người đi đòi quyền lợi cũng cần ứng xử chuyên nghiệp, làm rõ vấn đề một cách bình tĩnh, chậm rãi.
Tranh cãi bản quyền trên Instagram
Việc bảo vệ bản quyền sản phẩm trên mạng xã hội đang khá khó khăn và phức tạp. Ngay cả điều khoản sử dụng cũng như khả năng can thiệp của các nhà quản lý cũng còn khá hạn chế, các vụ việc thường phụ thuộc nhiều vào thiện chí của đôi bên.
Tháng 5/2015, nghệ sĩ Richard Prince mở triển lãm New Portraits với nhiều hình ảnh từ Instagram, chỉnh sửa và trưng bày. Có bức ảnh đã được bán với giá lên tới 100.000 USD tại Hội chợ Frieze Art.
Việc đóng góp đến mức nào để không bị coi là ăn cắp hình ảnh vẫn còn nhiều tranh cãi. Ảnh: Fortune.
Vào năm 2011, Prince từng bị kiện vì dùng hình ảnh từ cuốn sách Yes Rasta mà không xin phép tác giả Patrick Cariou, một trong số đó có giá lên đến 2,5 triệu USD, theo New York Times. Tòa án Manhattan tuyên bố Prince đã phá luật “fair use” khi dùng hình ảnh của Cariou, rằng anh này không hề thay đổi hay “tăng giá trị” cho sản phẩm gốc. Prince sau đó kháng án thành công vào năm 2013. Trong một email đến Art in America, giáo sư Luật về Nghệ thuật Amy Adler cho rằng “tòa án quyết định rằng một tác phẩm không cần phải chú giải cho sản phẩm gốc để quyết định đó là “fair use”.
Thực tế, khái niệm sử dụng hợp pháp (fair use) rất phức tạp, bao hàm nhiều đánh giá chủ quan, khó đo đạc. Mỗi trường hợp kiện tụng bản quyền đều đặc thù, ít có khả năng tham khảo từ các trường hợp tiền lệ. Prince cho rằng, bằng cách tách rời bức ảnh khỏi bối cảnh của họ, anh ta có thể tạo ra các tác phẩm mới mẻ, nhiều giá trị hơn. Khi người dùng bỏ hàng đống tiền ra để mua, họ chắc chắn đang trả cho danh tiếng của Prince, chứ không phải cho một bức ảnh Instagram phóng lớn.
Phản ứng của các chủ bức ảnh cũng khá khác nhau, một người dùng tên Sciortino nói với Business Insider: “Tôi không hiểu có gì phải giận dữ, thật vinh dự vì được đóng góp vào sản phẩm của nghệ sĩ nổi tiếng”. Ngược lại, nhà sáng lập Suicide Girls là Missy Suicide nói với The Creator’s Project rằng việc này “là một vi phạm bởi những kẻ không hiểu luật”.
Instagram không bình luận gì về vụ việc.
Nhiếp ảnh gia tranh chấp bản quyền với khỉ
Năm 2014, một vụ tranh chấp hi hữu đã diễn ra. Nhiếp ảnh gia David Slater vào năm 2011 đã bị một chú khỉ trộm camera. Chú khỉ này sau đó vô tình dùng chính chiếc máy đó chụp hàng trăm tấm ảnh tự sướng, một trong số đó được lan truyền trên khắp các báo lớn toàn thế giới.
Những bức ảnh làm dấy lên vụ kiện tụng kỳ lạ. Ảnh: Wikimedia.
Sau đó, Wikimedia – trang đa phương tiện của Wikipedia đã thêm bức ảnh này vào hệ thống hình ảnh miễn phí trực tuyến, cho phép bất kỳ người xem nào được dùng ảnh này và miễn trừ mọi cáo buộc bản quyền.
Slater cho rằng quyết định này gây ảnh hưởng lớn đến doanh thu của anh, và than phiền đến Wikimedia, nhưng ban biên tập của Wikimedia cho rằng chú khỉ đã chụp ảnh mới thực sự giữ bản quyền sản phẩm.
Slater sau đó đứng trước quyết định kiện tụng có thể khiến anh tiêu tốn đến 10.000 bảng Anh.
“Wiki cho rằng con khỉ chụp bức ảnh này, nên nó sẽ sở hữu bản quyền, không phải tôi, nhưng việc quyết định là của tòa án”. – Slater nói với The Telegraph.
Bức ảnh sau đó bị gỡ xuống, nhưng nhiều người dùng tiếp tục đăng nó lên. “Vài biên tập viên nghĩ rằng bức ảnh nên được đăng lên lại. Tôi bảo họ đây không phải tài sản công cộng, mặc dù đúng là con khỉ đã chụp ảnh, tôi là người khởi nguồn cho mọi việc, chuyến đi tốn của tôi khoảng 2.000 bảng, chưa kể chi phí dụng cụ khoảng 5.000 bảng, và nhiều chi phí khác”.
Các biên tập viên của Wikimedia cũng không thực sự thống nhất vấn đề này. Một người dùng tên Saffron Blaze nói trong mục bình luận: “Tôi không chắc việc không ai sở hữu bản quyền là hợp lý. Hành xử theo cách này sẽ rất thiếu tôn trọng nhiếp ảnh gia, người đã tạo ra tình huống mà kết quả là bức ảnh”.
Trong một khảo sát nhanh trên The Telegraph, với hơn 50.000 người tham gia bình chọn, 44% cho rằng bức ảnh thuộc về Slater, 40% cho rằng chú khỉ sở hữu bức ảnh và chỉ hơn 16% đồng ý nó là tài sản công cộng.
Cho đến nay, sự việc vẫn chưa ngã ngũ.
Lê Phát
Theo Zing
Làng game Việt và những lùm xùm xoay quanh vấn đề bản quyền hình ảnh
Hãy cùng Game4V điểm lại những vụ việc sử dụng hình ảnh trái phép đình đám nhất trong làng game Việt.
Có thể nói các NPH game hiện nay đang tỏ ra rất quan tâm tới vấn đề quảng bá thương hiệu, hình ảnh cho sản phầm của mình, họ tìm đủ mọi chiêu trò để thu hút người chơi, từ mời người nổi tiếng làm đại sứ game, thuê PG ăn mặc gợi cảm với tên trò chơi in trên ngực hay thậm chí là cả việc sử dụng hình ảnh, tranh vẽ của người khác khi chưa được sự cho phép.
Và tất nhiên với việc PR vô tội vạ như vậy các NPH game đã nhiều lần dính vào những vụ lùm xùm xung quanh vấn đề bản quyền hình ảnh, hãy cùngGame4V điểm lại những vụ việc sử dụng hình ảnh trái phép đình đám nhất trong làng game Việt.
Ải Mỹ Nhân Mobile bóp chết sáng tạo
Những hình ảnh troll hài hước, truyện tranh chế được truyền tải trên mạng luôn được đông đảo người xem yêu thích và truyền tay nhau. Chính vì điều này mà việc những hình ảnh này bị sử dụng với mục đích kinh doanh liên tục sảy ra. Mới đây nhất là vụ việc hình ảnh của tác giả fanpage Bựa bị NPH Ải Mỹ Nhân Mobile copy hình ảnh để PR cho sản phẩm của mình.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, thì mới đây Admin của fanpage đã bức xúc chia sẻ lên FB bằng một bài viết ngắn với tiêu đề "Đừng bóp chết sáng tạo". Nội dung của của đoạn chia sẻ này chủ yếu là lên án hành động xấu của NPH game Ải Mỹ Nhân. Ngoài ra tác giả của bức tranh cũng yêu cầu gỡ toàn bộ những bài seeding liên quan tới hình ảnh của fanpage khỏi các trang báo game và lời xin lỗi công khai đến từ NPH tựa game mobile Ải Mỹ Nhân. Song song với động thái bức xúc của tác giả, cộng đồng mạng cũng tỏ ra không kém tức giận khi liên tục có những bình luận mang tính công kích NPH hay share bài viết của Admin Fanpage Bựa.
Trước sức ép khá lớn từ dư luận cũng như cộng đồng mạng, NPH Ải Mỹ Nhân cũng đã nhanh chóng liên lạc với họa sĩ của bộ truyện tranh trên để xác minh lại. Hành động chủ động của NPH này phần nào đã làm "dịu" dư luận, đặc biệt là sau lời xin lỗi chân thành tới tác giả. Đồng thời, đại diện NPH sẽ gỡ toàn bộ hình ảnh trái phép trên fanpage cũng như liên hệ với các báo để gỡ xuống.
Đưa Hoàng Thùy Linh trở lại Linh Vương
Cộng đồng game thủ chắc còn nhớ cái tên đình đám Linh Vương II đã nhận được rất nhiều sự thu hút khi NPH game này từng phải hứng chịu "búa rìu dư luận" do dính dáng tới scandal sử dụng hình ảnh nữ ca sĩ Hoàng Thùy Linh một cách trái phép.
Được biết, thực tế webgame Linh Vương II (có tên gốc là Hồn Đấu Tam Quốc) không phải là phiên bản tiếp theo hay có chút dính dáng gì tới trò chơi Linh Vương từng được đơn vị này phát hành trước đó. Ấy vậy mà, fanpage của trò chơi này đã sử dụng rất nhiều hình ảnh liên quan tới nữ ca sĩ Hoàng Thùy Linh bên cạnh thông điệp về Linh Vương II, thậm chí sử dụng cả hình ảnh của cô cùng logo của trò chơi mặc dù chưa có bất cứ lời khẳng định nào đến từ NPH game hay nữ đại sứ trước đây của Linh Vương rằng cô sẽ tiếp tục làm đại sứ Linh Vương II. Không dừng lại ở đó, ngay trên trang chủ của webgame này cũng xuất hiện một banner nhỏ có hình ảnh gợi cảm của Hoàng Thùy Linh cùng thông điệp có nội dung "không phù hợp" khi muốn gợi cho người xem nhớ lại một Scandal trước đây của nữ ca sĩ trẻ này. Đường dẫn của banner liên kết với chính trang chủ, và được mở ra ở một trang khác. Đây có thể được coi là chiêu trò nhằm câu click của người xem, tăng lượng tương tác của độc giả với trang chủ của sản phẩm.
Ngay khi biết được thông tin này, nữ ca sĩ Hoàng Thùy Linh lập tức đăng đàn khẳng định mình "k hông hề hợp tác với NPH để quảng bá cho Linh Vương II" và tuyên bố "sẽ yêu cầu luật sư can thiệp". Tại thời điểm đó hành động của nữ ca sĩ trẻ như một hồi chuông báo động NPH tựa game Linh Vương II mau chóng thu xếp mọi việc ổn thỏa nhằm tránh sự đả kích đến từ dư luận.
Thỏ Bảy Màu trở thành vật phẩm ingame
Thỏ Bảy Màu là một nhân vật hư cấu. Tác giả của nó là Huỳnh Thái Ngọc, một chàng trai sinh năm 1994. Với những phát ngôn hài hước, được truyền tải thông qua các nét vẽ rất ngộ nghĩnh và đáng yêu, chú thỏ này đang làm "điên đảo" cư dân mạng, đặc biệt là trên Facebook. Thế nhưng, đầu tháng 3 năm nay, trong những dòng status đầy tâm trạng của mình, "cha đẻ" củavThỏ Bảy Màu đã bất ngờ chia sẻ về việc hình ảnh độc quyền do chính mình sáng tác đang bị lạm dụng với mục đích kinh doanh, trong một game online khi chưa có sự đồng thuận của mình.
Theo tìm hiểu, thì hình tượng hai chú thỏ đã được đưa vào một trò chơi dành cho mobile dưới dạng vật phẩm khuyến mại cho người chơi sau khi nạp thẻ với mức 350.000 đồng. Các fan của thỏ bảy màu tỏ ra vô cùng tức giận trước thông tin rằng, nhiều lời đề xuất tác giả của thỏ bảy màu đâm đơn kiện NPH này.
Về phía NPH game họ khẳng định rất muốn bắt tay hợp tác, để có thể xây dựng một cộng đồng cũng như đưa hình tượng nhân vật Thỏ Bảy Màu phát triển hơn nữa trong tương lai.
Running hoy là tựa game ăn cắp nhân vật
Cuối năm 2014, cộng đồng mạng lên cơn sốt vì bộ truyện tranh "Sói mặt đơ và cô bitch quàng khăn đỏ" của tác giả Tạ Quốc Kỳ Nam. Với nội dung hài hước và câu thoại kinh điển "vậy hoy đi nha" bộ truyện tranh đã thực sự thu hút được cái nhìn tích cực của độc giả. Cùng thời điểm đó, tựa game offline Running hoycũng được giới game thủ quan tâm, yêu thích và làm các trang báo game tốn khá nhiều giấy mực. Tuy nhiên, ngay sau khi tựa game xuất hiện vài ngày tác giả Tạ Quốc Kỳ Nam bức xúc chia sẻ trên FB khẳng định Must Insight Studio - đơn vị phát triển tựa game Running hoy chưa hề xin phép anh sử dụng hình ảnh của bộ truyện tranh "Sói mặt đơ và bitch quàng khăn đỏ" đồng nghĩa với việc đơn vị phát triển game này đã sử dụng hình ảnh một cách trái phép.
Mặc dù vậy, nhưng không hề có bất cứ hành động nào đến từ Must Insight Studio sau thời điểm đó. Trái lại, tác giả Tạ Quốc Kỳ Nam tuyên bố "sẽ đấu tranh với hành động ăn cắp chất xám" khi trả lời phỏng vấn của báo giới. Nhưng tính tới thời điểm này, vụ việc đã chìm xuống hoàn toàn khi không còn nhận được nhiều sự quan tâm từ cộng đồng mạng và giới báo chí.
Tiểu Long Nữ Ngọc Trinh quảng cáo 2 tựa game 1 lúc
Vụ việc "chôm chỉa" hình ảnh và công khai sử dụng hình ảnh Ngọc Trinh hóa trang thành nhân vật Tiểu Long Nữ để quảng cáo cho tựa game mobile "Võ Lâm Kỳ Hiệp" từng . Theo tìm hiểu những bức ảnh mà NPH VTC game sử dụng nằm trong bộ ảnh cosplay của Ngọc Trinh nhằm quảng cáo cho một tựa game khác là Tiếu Ngạo Giang Hồ của NPH VGG.
Cộng đồng mạng tỏ ra rất bất bình khi NPH game liên tục sử dụng trái phép hình ảnh trong một khoảng thời gian ngắn. Nhưng trái ngược hoàn toàn, nạn nhân Ngọc Trinh không hề có phản ứng mạnh nào và NPH game cũng nhanh chóng gỡ bỏ hình ảnh của cô khỏi các phương tiện truyền thông. Một lần nữa việc NPH game sử dụng hình ảnh trái phép lại chìm xuống một cách khó hiểu.
Liệu sẽ còn những hình ảnh sử dụng hình ảnh trái phép nào nữa được các NPH sử dụng và biện pháp nào để khắc phục tình trạng này?
Theo Game4V