3 phương án trả đũa tiềm năng của Israel với Iran
Iran và Israel đã tránh đối đầu trực tiếp trong nhiều năm, chỉ theo đuổi cuộc chiến “bóng tối”, phá hoại và á.m sá.t.
Nhưng hiện tại, hai nước đang tiến gần hơn đến một cuộc xung đột công khai.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant (trái) cùng các tướng lĩnh quân đội tại phòng chỉ huy của Không quân Israel, chỉ đạo tiến hành các cuộc không kích nhằm vào trụ sở của phong trào Hezbollah ở Liban ngày 27/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Iran và Israel đã tránh đối đầu trực tiếp trong nhiều năm, chỉ theo đuổi một cuộc chiến “bóng tối”, phá hoại và á.m sá.t. Nhưng hiện tại, hai nước đang tiến gần hơn đến xung đột công khai, sau cuộc xâm nhập vào miền nam Liban của Israel vào tuần trước và cuộc tấ.n côn.g tên lửa đạn đạo của Tehran vào Israel, lần thứ hai trong vòng chưa đầy sáu tháng.
Tờ New York Times cho rằng Israel dường như đã chuẩn bị tấ.n côn.g trực tiếp vào Iran, theo cách mạnh mẽ và công khai hơn trước đây. Iran có một số mục tiêu nhạy cảm, bao gồm các cơ sở sản xuất dầu, căn cứ quân sự và các địa điểm hạt nhân.
Sau đây là đán.h giá tổng quan một cuộc tấ.n côn.g của Israel có thể diễn ra như thế nào, theo tờ New York Times:
Ngành công nghiệp dầu mỏ của Iran
Các cơ sở dầu khí của Iran chủ yếu tập trung ở phía tây đất nước, gần Iraq, Kuwait và Saudi Arabia. Một số lượng lớn các cơ sở nằm ngoài khơi bờ biển Iran hoặc trên các đảo, chẳng hạn như cảng xuất khẩu dầu chính của nước này trên đảo Kharg ở vịnh Ba Tư.
Video đang HOT
Việc phá hủy các cơ sở dầu mỏ có thể gây tổn hại đến nền kinh tế vốn đã yếu kém của Iran và làm gián đoạn thị trường dầu mỏ toàn cầu khi chỉ còn một tháng trước cuộc bầu cử của Mỹ. Iran sản xuất khoảng 3 triệu thùng dầu mỗi ngày, tương đương khoảng 3% nguồn cung thế giới. Khách hàng lớn nhất của nước này là Trung Quốc. Các lệnh trừng phạt đã làm giảm tầm quan trọng của Iran đối với thị trường toàn cầu, nhưng một cuộc tấ.n côn.g vẫn có thể ảnh hưởng đến giá cả.
Hôm 3/10, khi được hỏi vào thứ năm liệu ông có ủng hộ một cuộc tấ.n côn.g của Israel vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran hay không, Tổng thống Biden cho biết khả năng này đang được “thảo luận” một nhận xét ngẫu nhiên khiến giá dầu tăng cao. Dầu thô Brent đã tăng hơn 8% trong tuần, mức tăng lớn nhất trong 2 năm.
Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran tuyên bố đã sử dụng tên lửa sản xuất trong nước để tấ.n côn.g Israel hôm 1/10/2024, đồng thời khẳng định điều này được thực hiện trong khuôn khổ quyền tự vệ hợp pháp của Iran và dựa trên luật pháp quốc tế. Ảnh: THX/TTXVN
Các cơ sở hạt nhân tại Iran
Israel coi chương trình hạt nhân của Iran là mối đ.e dọ.a đối với sự tồn tại của mình. Nhưng các quan chức Israel cho biết họ không có kế hoạch tấ.n côn.g trả đũa ngay lập tức vào các cơ sở hạt nhân này – bao gồm các nhà máy sản xuất và làm giàu uranium, các mỏ uranium và lò phản ứng nghiên cứu.
Việc nhắm mục tiêu vào các cơ sở hạt nhân, với nhiều địa điểm trong số đó nằm sâu dưới lòng đất, sẽ rất khó khăn nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ. Tổng thống Biden cho biết 3/10 rằng ông sẽ không ủng hộ một cuộc tấ.n côn.g vào các địa điểm hạt nhân của Iran.
Ngay cả khi Tehran đẩy nhanh nỗ lực sản xuất đủ uranium làm giàu cao để chế tạo bom, các chuyên gia cho biết nước này sẽ mất nhiều tháng và có thể là một năm nữa mới có thể tạo ra vũ khí hạt nhân.
Một cuộc tấ.n côn.g tầm xa
Nếu Israel muốn sử dụng lực lượng không quân hùng mạnh của mình để trả đũa, máy bay của họ sẽ phải bay đường dài. Gần đây nước này đã chứng minh rằng họ có thể làm như vậy.
Trong các cuộc tấ.n côn.g chống lại lực lượng Houthi ở Yemen vào tuần trước, không quân Israel đã bay hơn 1.600 km để tấ.n côn.g các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng vận chuyển, sử dụng máy bay trinh sát và hàng chục máy bay chiến đấu cần phải tiếp nhiên liệu giữa chừng.
Tiêm kích của Israel tham gia chiến dịch tấ.n côn.g quân sự Liban, ngày 30/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Tấ.n côn.g Iran bằng đường không cũng sẽ liên quan đến khoảng cách tương tự, nhưng sẽ nguy hiểm hơn nhiều. Iran có hệ thống phòng không mạnh hơn nhiều so với Liban và Yemen.
Hồi tháng 4, để trả đũa cho loạt tên lửa đầu tiên của Iran, một cuộc không kích của Israel đã làm hư hại một hệ thống phòng không S-300 gần Natanz, thành phố ở miền trung Iran có vai trò quan trọng đối với chương trình vũ khí hạt nhân của nước này. Các quan chức phương Tây và Iran cho biết Israel đã triển khai thiết bị bay không người lái và ít nhất một tên lửa được bắ.n từ máy bay chiến đấu trong cuộc tấ.n côn.g đó.
“Tôi nghĩ rằng có khả năng họ sẽ lặp lại vụ tấ.n côn.g hồi tháng 4 và tìm cách vô hiệu hóa các hệ thống cảnh báo sớm, hệ thống phòng không của Iran để mở đường cho một cuộc tấ.n côn.g bằng đường không”, Grant Rumley, cựu quan chức Lầu Năm Góc và là thành viên cấp cao tại Viện Chính sách Cận Đông Washington (Mỹ) dự đoán. “Câu hỏi sẽ là họ sẽ mở rộng đến mức nào và liệu họ có xâm nhập vào không phận Iran hay không”.
Nhưng Israel có thể không phải chỉ dựa vào lực lượng không quân của mình trong một cuộc tấ.n côn.g vào Iran. Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Washington, Israel có những lựa chọn khác: tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho 2 có thể bay khoảng 3.000km và tên lửa đạn đạo tầm trung Jericho 3 có thể bắ.n tới mục tiêu cách xa hơn 6.000 km.
Phản ứng của Mỹ về vụ Iran tấ.n côn.g tên lửa vào Israel
Chính quyền Biden-Harris thể hiện sự ủng hộ không lay chuyển đối với Israel, trong khi các nghị sĩ đảng Cộng hòa kêu gọi đáp trả Iran bằng hành động quân sự và tăng cường hỗ trợ quân sự cho Israel.
Tên lửa phóng từ Iran bị hệ thống phòng không của Israel đán.h chặn trên bầu trời Jerusalem, ngày 1/10/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Theo kênh ABC News ngày 2/10, Tổng thống Joe Biden đã có phản ứng mạnh mẽ sau khi Iran thực hiện cuộc tấ.n côn.g bằng tên lửa vào Israel. Ông tuyên bố rằng quân đội Mỹ đã tham gia hỗ trợ Israel bắ.n hạ các tên lửa từ Iran trong một nỗ lực tấ.n côn.g được ông mô tả là "không hiệu quả". Tổng thống Biden khẳng định đây là bằng chứng rõ ràng về sự hợp tác quân sự chặt chẽ giữa Mỹ và Israel, cũng như khả năng phòng thủ xuất sắc của cả hai quốc gia.
Trong bài phát biểu đầu tiên trước công chúng liên quan đến vụ Iran tấ.n côn.g tên lửa vào Israel, Tổng thống Biden khẳng định rằng Mỹ sẽ tiếp tục ủng hộ Israel hết mình.
Về phần mình, Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris cũng bày tỏ sự đồng tình, khẳng định bà ủng hộ quyết định của Tổng thống Biden và nhấn mạnh sự cam kết không lay chuyển của bà đối với an ninh của Israel.
Cuộc tấ.n côn.g của Iran diễn ra chỉ vài ngày sau khi thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah, bị á.m sá.t, và được các quan chức Mỹ mô tả là một sự "leo thang đáng kể" tình hình. Iran đã phóng khoảng 200 tên lửa đạn đạo nhắm vào nhiều mục tiêu khác nhau trên lãnh thổ Israel, trong đó quân đội Mỹ đã phối hợp với Israel để bắ.n hạ một số tên lửa này. Các tàu khu trục của Hải quân Mỹ, USS Bulkeley và USS Cole, đã tham gia bắ.n khoảng một chục tên lửa đán.h chặn nhằm ngăn chặn các cuộc tấ.n côn.g của Iran.
Cố vấn An ninh Quốc gia Jake Sullivan cho biết không có thiệt hại lớn nào đối với máy bay hay tài sản quân sự chiến lược của Israel. Ông cũng thông báo rằng Tổng thống Biden và Phó Tổng thống Harris đã theo dõi tình hình sát sao từ Phòng Tình huống của Nhà Trắng, liên tục nhận các báo cáo cập nhật từ đội ngũ an ninh quốc gia. Tổng thống Biden đã liên lạc thường xuyên với các quan chức Israel, mặc dù chưa có cuộc trao đổi trực tiếp với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Tổng thống Mỹ cho biết đang tiếp tục thảo luận và sẽ quyết định hành động tiếp theo dựa trên sự tư vấn từ các đối tác Israel.
Trong khi chính quyền Biden tránh đưa ra quan điểm rõ ràng về việc liệu Israel có nên đáp trả mạnh mẽ hay không, nhiều quan chức và nhà lập pháp từ cả hai đảng trong Quốc hội Mỹ đã lên tiếng. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham gọi cuộc tấ.n côn.g của Iran là "điểm giới hạn" và kêu gọi phản ứng mạnh mẽ. Ông đề nghị các cơ sở lọc dầu của Iran nên bị tấ.n côn.g để đáp trả, nhằm làm suy yếu nền kinh tế nước này và ngăn chặn các hành vi tấ.n côn.g tiếp theo. Cùng với đó, lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện cũng kêu gọi chính quyền Biden đưa ra thông điệp mạnh mẽ tới Iran và thúc đẩy hành động ngăn chặn bạo lực thêm.
Theo tờ Jerusalem Post của Israel, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi cho biết trong một bài đăng trên X, trước đây là Twitter, vào sáng 2/10 rằng Iran đã thực hiện quyền "tự vệ" chống lại Israel và hành động của nước này đã kết thúc trừ khi "chính quyền Israel quyết định trả đũa thêm".
Ngay sau cuộc tấ.n côn.g, Iran cảnh báo sẽ tấ.n côn.g Israel một lần nữa và có khả năng là các mục tiêu của Mỹ nếu Israel đáp trả cuộc tấ.n côn.g từ Tehran. Trong khi đó, các nhóm dân quân thân Iran ở Iraq đã cảnh báo rằng các căn cứ của Mỹ tại đó có thể là mục tiêu.
Iran yêu cầu các hãng hàng không tránh không phận, Ai cập và Anh phát cảnh báo Iran cảnh báo các hãng hàng không tránh không phận nước này do diễn tập quân sự, trong khi Ai Cập và Anh đã chỉ thị cho các hãng hàng không của mình tránh không phận Iran và Liban. Máy bay tấ.n côn.g không người lái Karrar được trưng bày trong lễ ra mắt tại một học viện quân sự ở thủ đô...