3 phương án chính quyền đô thị: Dân có thể bầu trực tiếp thị trưởng

Mai Hoàng Minh11:03 25/12/2012

Đề án mô hình tổ chức chính quyền đô thị (CQĐT) áp dụng trên phạm vi toàn quốc của Bộ Nội vụ được kỳ vọng sẽ khắc phục những hạn chế của tổ chức chính quyền địa phương hiện nay.

Ngày 24.12, tại TP.HCM, Bộ Nội vụ tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý của các bộ, cơ quan T.Ư, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại diện 32 tỉnh, thành phố khu vực phía nam về dự thảo đề án mô hình tổ chức CQĐT.

Giải quyết thủ tục hành chính tại UBND Q.1, TP.HCM – Ảnh: Diệp Đức Minh

Theo Bộ Nội vụ, sau hơn 25 năm đổi mới và hội nhập quốc tế, quá trình đô thị hóa ở nước ta đã và đang diễn ra nhanh chóng dẫn đến có nhiều khác biệt về hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng giữa đô thị và nông thôn, nhưng theo quy định của pháp luật hiện hành thì mô hình tổ chức chính quyền địa phương ở nước ta hiện nay về cơ bản giống nhau, đều tổ chức 3 cấp chính quyền (cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã) và vẫn dựa trên cách thức quản lý của chính quyền nông thôn.

Nhìn nhận một số vấn đề “ nóng” về thể chế đang nổi lên hiện nay, TS Phạm Sỹ Liêm – nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Phó chủ tịch Tổng hội Xây dựng VN cho rằng: “Thể chế hành chính (hiện nay – NV) thiên về chịu trách nhiệm tập thể, không khuyến khích trách nhiệm giải trình phân công, phân cấp chưa được cân nhắc kỹ càng, khiến tình trạng chồng chéo hoặc bỏ trống quản lý diễn ra nghiêm trọng, dẫn đến lợi ích nhà nước bị nội bộ hóa, cục bộ hóa, không còn là một thể thống nhất”.

Theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng, từ thực trạng tổ chức chính quyền địa phương nêu trên, đòi hỏi phải làm rõ sự khác biệt giữa đô thị và nông thôn, từ đó xác định rõ mô hình tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, cơ chế hoạt động phù hợp đối với chính quyền ở địa bàn đô thị và chính quyền ở địa bàn nông thôn. Bộ Nội vụ trình 3 phương án CQĐT.

Phương án 1: Không tổ chức HĐND huyện – quận – phường trong cả nước, đồng thời khắc phục những hạn chế trong việc thí điểm không tổ chức HĐND huyện – quận – phường hiện nay. Phương án 2: Không tổ chức HĐND ở tất cả các đơn vị hành chính trực thuộc đô thị (mở rộng phạm vi so với phương án 1). Phương án 3: Tổ chức CQĐT theo mô hình thị trưởng. Theo đó, thiết lập cơ quan hành chính đô thị ở địa bàn TP trực thuộc T.Ư và TP, thị xã thuộc tỉnh là tòa thị chính, đứng đầu tòa thị chính là thị trưởng. Trong đó, có 2 phương thức bầu thị trưởng (do HĐND bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm và do cử tri TP trực tiếp bầu ra). Thị trưởng có quyền giải tán HĐND, sau đó cử tri TP bầu trực tiếp HĐND mới. Tuy mô hình thị trưởng nâng cao được hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính nhưng nhiều người lo ngại dễ dẫn đến tình trạng độc đoán, độc quyền, quan liêu của người đứng đầu là thị trưởng.

Video đang HOT

Ông Nguyễn Hữu Đức – Tổ trưởng Tổ soạn thảo đề án (Bộ Nội vụ) cho biết: “Mục đích cuối cùng của đề án là nhằm quản lý, cung cấp dịch vụ tốt hơn cho người dân”. Trong 3 phương án trên, Bộ Nội vụ đề nghị lựa chọn phương án 1 vì phù hợp với hệ thống chính trị một đảng cầm quyền ở nước ta hiện nay. Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Đặng Quốc Tiến cho rằng, cần áp dụng phương án 1 cho cả nước nhưng riêng đối với TP.HCM nên cho TP này lựa chọn thí điểm kết hợp phương án 2 hoặc 3 để đến năm 2020 có thể triển khai trên cả nước.

Nhiều ý kiến đề nghị “không ngồi bàn luận nữa” mà cần nhanh chóng triển khai trên thực tế mô hình tổ chức CQĐT, đồng thời việc làm này phải gắn với sửa đổi Hiến pháp để có cơ sở thực hiện.

Cái gì cũng xin thì không còn phù hợp

Theo TS Thang Văn Phúc – Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển, yêu cầu đặt ra là quản trị đô thị hiện nay đòi hỏi một đội ngũ có tính chuyên nghiệp cao hơn. Về mặt tổ chức thì cần phải có thực quyền để chủ động giải quyết các vấn đề liên quan đến dân sinh, đáp ứng được sự thay đổi nhanh chóng, mau lẹ của nền kinh tế. “Phương án 1 phù hợp với thời kỳ chuyển đổi hiện nay. Riêng cá nhân tôi ủng hộ phương án 3 nhưng phương án này còn khá lâu dài mà thật sự chúng ta phải đạt được trong tương lai. Bây giờ cái gì cũng xin thì nó không còn phù hợp trong thời kỳ quản trị mới. Chúng ta cần hướng đến việc phân quyền mạnh để tăng tính tự chủ trên cơ sở thống nhất của luật pháp, không còn phải cấp trên cấp dưới theo kiểu mệnh lệnh hành chính”, TS Phúc nói, và cho biết, nếu được Hiến pháp sửa đổi lần này thông qua và ghi nhận, thì có thể nhiệm kỳ 2016 – 2020 sẽ triển khai mô hình CQĐT trên phạm vi toàn quốc.

Theo TNO

Việt Nam cần 'cởi trói' cho các đô thị lớn

"Ngoài mô hình chính quyền nông thôn, Việt Nam cần đẩy mạnh mô hình chính quyền đô thị để đáp ứng thực tiễn", GS Katherne Graham (ĐH Tổng hợp Carleton, Canada) phát biểu.

Ngày 6-7/12, tại Đà Nẵng diễn ra hội thảo quốc tế về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương do Ủy ban Tư pháp phối hợp với dự án hỗ trợ thực hiện chính sách (PIAP) tổ chức.

Đại biểu quốc tế chia sẻ kinh nghiệm tổ chức chính quyền đô thị. Ảnh: Nguyễn Đông.

Đa số đại biểu cho rằng, mô hình chính quyền địa phương hiện nay mang tính kiêm nhiệm, không đủ sức thực hiện quyền hạn và nhiệm vụ theo quy định của pháp luật, dẫn đến tình trạng mất dần tính thực quyền, nhiều chủ trương của địa phương chỉ mang tính hình thức.

Theo PGS TS Thái Vĩnh Thắng (ĐH Luật Hà Nội), do không có sự phân biệt giữa chính quyền đô thị và nông thôn nên nhiều quy định phù hợp với đô thị mà không phù hợp với nông thôn. "Như Nghị định 31/CP về công chứng và chứng thực với nội dung UBND các phường, thị trấn không được chứng thực các bản sao giấy tờ vô hình chung đã tạo sự quá tải cho các phòng công chứng và phiền hà cho người dân", ông Thắng dẫn chứng.

Bà Phạm Phương Thảo, nguyên Chủ tịch HĐND TP HCM cho rằng, cơ cấu tổ chức hiện nay khiến HĐND khó có thể làm tròn trách nhiệm là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương. Việc bầu chức danh theo "cơ cấu" vẫn còn khá phổ biển khiến cán bộ không thực hiện hết chức năng của mình.

"Tại TP HCM, tất cả 24 quận, huyện và các phường trên địa bàn thí điểm bỏ HĐND đã giúp tiết kiệm được 30 tỷ đồng ngân sách mỗi năm, nhưng vẫn đảm bảo được sự hoạt động thống nhất của hệ thống chính trị", bà Thảo nói.

Nhiều đại biểu kiến nghị tăng thẩm quyền cho UBND các cấp, đổi tên UBND thành Ủy ban Hành chính và quan trọng hơn là cho phép các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban Hành chính thực hiện chức năng chính là quản lý, đồng thời tăng thẩm quyền của cơ quan này.

Trong đó, thủ đô Hà Nội, thành phố Đà Nẵng và TP HCM phải đi đầu trong việc thí điểm không tổ chức HĐND cấp huyện, quận, phường, chỉ giữ mô hình tổ chức HĐND ở cấp tỉnh, xã. "Luật Thủ đô vừa ban hành là gợi mở cho việc hướng đến những luật riêng ở các đô thị lớn", ông Lê Văn Cuông, nguyên Phó đoàn đại biểu Quốc hội Thanh Hóa nói.

GS Katherne Graham (ĐH Tổng hợp Carleton, Canada) - chuyên gia nghiên cứu về mô hình chính quyền địa phương cho rằng, áp lực dân số của các thành phố lớn đòi hỏi phải thành lập mô hình chính quyền địa phương để thực hiện các chức năng và nhiệm vụ khác nhau.

"Việt Nam ngoài mô hình chính quyền nông thôn cần đẩy mạnh mô hình chính quyền đô thị để đáp ứng thực tiễn này, trong đó chú trọng đến tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền đô thị", ông Graham nói.

Thành phố Đà Nẵng lo ngại việc quá tải nhập cư vào khu vực trung tâm sẽ gây khó khăn trong việc quản lý và xây dựng cơ sở hạ tầng. Ảnh: Nguyễn Đông

Đà Nẵng đã trình đề án chính quyền đô thị với Bộ Tư pháp và nhận được đánh giá cao về ý tưởng cũng như tính khả thi. Theo đó, chính quyền đô thị hành chính gồm cơ quan quyền lực nhà nước (HĐND) và cơ quan chấp hành, hành chính tại địa phương. Cấp hành chính trung gian là huyện, quận, phường.

Theo ông Đặng Công Ngữ, Giám đốc Sở Nội vụ thành phố Đà Nẵng, mô hình chính quyền đô thị trên thế giới không phải mới, nhiều nước đã áp dụng. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang chính quyền đô thị phải thực hiện một cách từ từ mới vận hành trơn tru được.

Theo VNE

TP.Hồ Chí Minh: Kiến nghị tăng thêm thẩm quyền cho chính quyền thành phố Ngày 30.11, tin từ Văn phòng Uỷ ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Thành phố đã tiếp tục kiến nghị Quốc hội chế định rõ mô hình chính quyền đô thị và chính quyền nông thôn trong hệ thống chính quyền địa phương; cho phép thành phố Hồ Chí Minh được tiếp tục thực hiện thí điểm không tổ...