3 lý do dân văn phòng có tỷ lệ mắc tai biến mạch máu não cao: Tránh làm điều này để ngăn ngừa đột quỵ!
Nhồi máu não chiếm khoảng 80% số trường hợp tai biến mạch máu não, xảy ra khi động mạch đưa máu tới não bị hẹp hoặc tắc nghẽn.
Dân văn phòng thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não do đặc thù ngồi quá nhiều và ngồi lâu dưới một tư thế.
Những năm gần đây, tỷ lệ tai biến mạch máu não ở người trẻ tăng cao đột biến chiếm hơn 20% tổng số trường hợp. Trong đó, những người làm văn phòng, ngồi máy tính liên tục trên 8 tiếng có nguy cơ bị đột quỵ cao.
1. Hiểu rõ về tai biến mạch máu não
Tai biến mạch não (TBMN) xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho một phần não bị gián đoạn hậu quả là các tế bào não sẽ chết trong vòng vài phút.
Tai biến mạch máu não thường xảy ra đột ngột và ít khi có triệu chứng báo trước, bệnh nhân có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Tai biến mạch máu não là bệnh thường gặp ở người có tuổi. Bệnh thường để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh, biến họ trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
2. Tại sao dân văn phòng là đối tượng có tỷ lệ tai biến mạch máu não cao
Thứ nhất: Đặc thù của người làm việc tại văn phòng hay ngồi một chỗ suốt ngày, cơ thể không có điều kiện vận động giãn cơ. Trực tiếp làm giảm khả năng tiêu hóa mỡ, chất béo, cholesterol và khả năng dung nạp đường glucoze của cơ thể kém đi. Ngày qua ngày, chất béo lắng đọng và bám dày xung quanh thành mạch máu gây cản trở việc vận chuyển máu đi nuôi cơ thể. Từ đó dẫn đến nguy cơ tiểu đường và xơ vữa động mạch, dẫn đến yếu tố đột quỵ.
Thứ hai: Chế độ dinh dưỡng mất cân bằng khi dân văn phòng không thể cung cấp đầy đủ các loại rau củ quả trái cây, hạt ngũ cốc nhiều chất xơ và vitamin B, nhưng lại nạp vào quá nhiều đạm và chất béo từ thức ăn nhanh, đồ uống có gas, thực phẩm không hợp vệ sinh…
Thứ ba: Nhiều người không có thói quen nghỉ trưa mà vẫn tiếp tục ngồi tại bàn làm việc sau khi ăn trưa hoặc lướt web, lười uống nước. Đây thực sự là thói quen không tốt cho cơ thể và cho cả mắt.
3. Nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não
Trên thực tế rất khó xác định nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não.
Với phương tiện chẩn đoán hiện đại là CT-scan, cũng chỉ có thể xác định được tai biến mạch máu não ở dạng nhũn não hay xuất huyết não chứ không xác định được nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não.
Về mặt lý thuyết, người ta nhận thấy xuất huyết não hay chảy máu trong là do vỡ động mạch ở não (có thể do huyết áp cao làm vỡ động mạch não hoặc vỡ mạch máu não do dị dạng bẩm sinh).
Nhũn não thường do mạch máu não bị tắc nghẽn. Sự tắc nghẽn này vì nhiều lý do, trong đó có liên quan đến xơ vữa động mạch, một số bệnh tim mạch tạo ra cục máu đông trong tim theo dòng máu lên não làm tắc động mạch não.
Nhồi máu não
Nhồi máu não chiếm khoảng 80% số trường hợp tai biến mạch máu não, xảy ra khi động mạch đưa máu tới não bị hẹp hoặc tắc nghẽn. Những nguyên nhân gây tắc mạch não hay gặp nhất là :
- Huyết khối. Huyết khối thường hình thành ở những vùng xơ vữa động mạch, có thể ở một hoặc hai bên động mạch cảnh đưa máu tới não cũng như ở những động mạch khác ở cổ hoặc não.
- Tắc mạch. Xảy ra khi huyết khối hoặc cục nghẽn hình thành ở những mạch máu xa não – chủ yếu là ở tim – và di chuyển theo dòng máu đến não gây tắc những động mạch nhỏ hơn. Nguyên nhân thường là do rung nhĩ dẫn đến giảm lưu lượng máu và tạo thành huyết khối.
- Xuất huyết não
Xuất huyết não xảy ra khi mạch máu trong não bị rò rỉ hoặc bị vỡ. Nguyên nhân gây xuất huyết não hay gặp nhất là cao huyết áp và vỡ phình mạch. Một nguyên nhân khác ít gặp hơn là vỡ dị dạng động-tĩnh mạch não.
Video đang HOT
4. Cách phòng ngừa tai biến mạch máu não
- Tránh ngồi một chỗ quá lâu
Các bạn dân văn phòng có thể đặt báo thức 30-45 phút thì nên đứng dậy vận động cơ thể trong khoảng 5 phút để cơ thể không rơi vào trạng thái ì ạch liên tục. Bạn có thể đi vệ sinh, đi uống nước hoặc khởi động 1 bài tập thể dục nhẹ nhàng. Hoặc khi cần trao đổi với đồng nghiệp thì di chuyển đến nơi chứ không ngồi một chỗ gọi điện thoại cho nhau, vừa tăng sự gắn kết.
- Nghỉ trưa
Hãy cố gắng dành ra 15 đến 20p để nghỉ trưa hoặc chợp mặt một chút để thả lỏng cơ thể, nghỉ ngơi để sạc lại năng lượng cho một buổi chiều làm việc hiệu quả hơn.
- Chế độ ăn lành mạnh
Hãy rèn luyện thói quen ngay từ hôm nay, chỉ cần buổi sáng dậy sớm một chút và chuẩn bị đồ ăn, mang theo một loại trái cây giàu chất xơ và vitamin B, đây sẽ là bữa ăn đảm bảo vệ sinh và sức khỏe, hơn thế nữa còn rất tiết kiệm.
Những loại thực phẩm trên sẽ giúp chuyển hóa đường tốt hơn, giảm lượng cholesterol trong máu, qua đó phòng tránh bệnh tiểu đường, các mạch máu giãn nở tốt để vận chuyển máu dễ dàng đi khắp cơ thể.
Ngoài ra, cần giảm lượng muối trong khẩu phần ăn, đây là kẻ thù gây ra các biến chứng bệnh tim mạch, tai biến một cách nặng nề.
- Tránh hoạt động mạnh bất ngờ
Chúng ta thi thoảng hay cố sức để bê vác vật nặng, cố gắng hoàn thành bài tập thể dục, tắm nước lạnh ngay khi cơ thể đang mệt mỏi hoặc đứng lên ngay sau khi tỉnh giấc buổi sáng… Đây đều là những hành động nguy hiểm có nguy cơ tiềm ẩn tai biến mạch máu não. Chúng ta cần lưu ý điều này, hãy cứ bình tĩnh một vài phút để cơ thể dần quen với hoạt động của bạn.
Thêm nữa, cần giữ cân nặng hợp lý, thực hiện chế độ ăn giảm chất béo. hạn chế bia rượu hay các chất kích thích, tập thể dục thường xuyên (ít nhất 30 phút/ngày, mỗi tuần ít nhất 3 lần).
Điều trị tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não là một tình trạng bệnh lý rất nguy hiểm và khả năng dẫn đến tử vong là rất cao.
Những bệnh nhân khi bị tai biến thì thường có một số biểu hiện ở giai đoạn khởi phát giúp có thể nhận biết được bệnh, từ đó có thể kịp thời xử trí tai biến mạch máu não và có phương pháp điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả, giảm nguy cơ tử vong.
Tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não hay đột quỵ não là bệnh lý bị gây ra bởi tình trạng không thể cung cấp máu cũng như oxy đến não khiến cho não bị mất chức năng một cách đột ngột mang tính chất cấp tính. Bệnh lý diễn ra trong vòng 24 giờ đồng hồ và tai biến mạch máu não nặng có khả năng dẫn đến tử vong trong thời gian này. Theo một số nghiên cứu thì đây là bệnh lý gây tử vong nhiều thứ 2 trên thế giới và Việt Nam, chỉ đứng sau bệnh lý tim mạch. Bệnh được chia làm 2 thể lâm sàng như sau:
Đột quỵ nhồi máu não: Đây là tình trạng tắc nghẽn động mạch mang máu cho não. Một số loại đột quỵ nhồi máu não đó là huyết khối, nhồi máu ổ khuyết, tắc mạch máu não...
Đột quỵ chảy máu não: Đây là tình trạng tai biến mạch máu não do hiện tượng vỡ mạch máu não gây ra. Một số loại đột quỵ chảy máu não là chảy máu bên trong nhu mô não, chảy máu não và tràn máu ra não thất, chảy máu não thất nguyên phát, chảy máu dưới màng nhện, chảy máu não sau khi nhồi máu não xảy ra.
2 thể lâm sàng của bệnh tai biến mạch máu não
Nguyên nhân gây ra tai biến mạch máu não đó là:
Cao huyết áp
Hàm lượng mỡ máu cao
Mắc bệnh đái tháo đường
Hút thuốc lá
Vỡ túi phình của động mạch não
Dị dạng một số động mạch hoặc tĩnh mạch
Xảy ra hiện tượng rối loạn đông máu, rối loạn cầm máu trong cơ thể.
Chảy máu bên trong ổ nhồi máu não gây ra tai biến mạch máu não.
Chảy máu não không rõ nguyên nhân.
Những triệu chứng của bệnh tai biến mạch máu não xuất hiện ngẫu nhiên, mang tính đột ngột, có thể ban đầu triệu chứng rất nhẹ nhưng sau đó bệnh sẽ tiến triển nặng hơn nên cần chú ý những triệu chứng này để có thể xử trí tai biến mạch máu não kịp thời:
Liệt vận động, rối loạn cảm giác nửa người như liệt chi trên, chi dưới, tê bì chi...
Rối loạn về ngôn ngữ như nói khó, không tìm được từ ngữ để diễn đạt lời nói, không hiểu người khác nói...
Thị lực giảm, có thể mù 1 mắt.
Đau đầu dữ dội, đột ngột, buồn nôn, nôn, chóng mặt.
Đi đứng loạng choạng, không thể phối hợp các động tác với nhau.
Một số dấu hiệu rối loạn ý thức như lú lẫn, hôn mê, ngủ sâu...
Dây thần kinh VII bị liệt nên có dấu hiệu méo miệng. Dây thần kinh III, VI, VII có thể bị thương tổn dẫn đến dấu lác mắt hay sụp mi.
Méo miệng do liệt dây thần kinh số VII
Rối loạn chức năng của cơ vòng khiến bệnh nhân tiểu không tự chủ, bí tiểu.
Hội chứng màng não.
Kích động, trầm cảm
Huyết áp tăng trên 180/110mmHg, mạch đập nhanh.
Khi có dấu hiệu chảy máu nào thì tình trạng rối loạn hô hấp có thể diễn ra.
Điều trị tai biến mạch máu não
Sau khi đã chẩn đoán xác định bệnh nhân bị tai biến mạch máu não bằng việc khai thác tiền sử trước đây có tăng huyết áp, bị đái tháo đường, uống rượu bia, hút thuốc lá, bị bệnh tim mạch... hay không, cùng với thăm khám những triệu chứng lâm sàng như trên và thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để kiểm tra như xét nghiệm dịch não tủy, chụp cắt lớp vi tính sọ não, chụp cộng hưởng từ, chụp mạch máu não, đo điện tim, siêu âm tim, siêu âm Doppler... thì sẽ tiến hành áp dụng phác đồ điều trị tai biến mạch máu não Bộ Y Tế thích hợp bệnh nhân.
Một số nguyên tắc điều trị chung cần lưu ý đó là:
Xử trí tai biến mạch máu não bằng cách thực hiện cấp cứu theo quy trình ABC
Thực hiện chống phù não tích cực.
Áp dụng phác đồ điều trị thích hợp đối với mỗi loại bệnh chảy máu não hay nhồi máu não.
Điều trị làm giảm những triệu chứng nguy hiểm như co giật, rối loạn chỉ số đường máu, thân nhiệt tăng cao...
Thực hiện điều chỉnh cân bằng nước- điện giải trong cơ thể và điều chỉnh cân bằng kiềm toan.
Tiến hành chống tình trạng bội nhiễm cơ quan hô hấp và tiết niệu, nhất là phổi.
Chế độ dinh dưỡng phải cung cấp đủ chất cho bệnh nhân mỗi ngày.
Thực hiện phục hồi chức năng trên bệnh nhân, chống lở loét, teo cơ, cứng khớp...
Có thể thực hiện phẫu thuật và phục hồi nhu mô não bằng phương pháp tế bào gốc.
Chụp cộng hưởng từ tìm nguyên nhân gây tai biến mạch máu não
Cụ thể hơn, đối với từng thể lâm sàng khác nhau của bệnh đột quỵ não thì sẽ có những cách điều trị như sau:
Chảy máu não, chảy máu dưới màng nhện:
Thuốc tiêm điều trị tai biến mạch máu não trong trường hợp này là thuốc có tác dụng đông hay cầm máu, có thể là Transamin 0.25g/ 2- 4 ống, tiêm đường tĩnh mạch.
Trong trường hợp chảy máu dưới nhện và chảy máu não lớn kèm theo tình trạng tràn máu não thất thì tiêm Nimotop 10mg/ 50ml đường tĩnh mạch, dùng bơm điện, có tác dụng chống co mạch, ngăn ngừa tình trạng nhồi máu não thứ phát.
Tiến hành phẫu thuật để lấy ổ máu tụ bán cầu trong trường hợp ổ máu tụ có kích thước lớn hơn 60ml gây nên rối loạn ý thức.
Lưu ý phải tìm ra nguyên nhân của việc chảy máu não để điều trị triệt để, có thể nguyên nhân chảy máu não là do phình mạch, dị dạng mạch...
Nhồi máu não:
Tiến hành làm tiêu cục máu đông bằng cách biến đổi Plasminogen thành Plasmin, phân hủy thành Fibrin và Protein đông huyết tương.
Khi áp dụng rtPA thì cần thực hiện đúng theo chỉ định và chống chỉ định của thuốc.
Dùng thuốc chống tình trạng tập kết tiểu cầu như Aspirin 100- 325mg, Ticlopidin 200mg, Aggrenox, Clopidogrel 75mg...
Thực hiện chống đông máu, có thể dùng Heparin, dự phòng bằng thuốc Warfarin, Lovenox...
Dùng biện pháp can thiệp nội mạch để thực hiện lấy cục máu đông
Cho bệnh nhân dùng những thuốc nuôi dưỡng tế bào thần kinh vùng bán ảnh như Duxil, Nootropyl, Tanakan...
Ngoài ra, khi đã điều trị thuyên giảm những triệu chứng của bệnh thì cũng cần dùng những thuốc điều trị sau tai biến mạch máu não để tránh xảy ra tình trạng nhiễm khuẩn thứ phát như nhiễm khuẩn phổi, ống thông tĩnh mạch, hệ tiết niệu, nhiễm khuẩn hệ tiêu hóa...
Tai biến mạch máu não là một tình trạng bệnh lý nguy cấp cần được phát hiện ngay khi có những dấu hiệu gợi ý bị tai biến. Việc đề phòng và dự báo trước bệnh có thể giúp cho quá trình xử trí tai biến mạch máu não cũng như điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả hơn khi bệnh bắt đầu diễn ra.
Căn bệnh vượt trội ung thư về số ca mắc mới ở VN: Thấy 3 dấu hiệu đột ngột này, phải đến BV ngay! Bác sĩ Khoa cho biết nếu thấy 3 dấu hiệu là đột ngột nói đớ, đột ngột méo miệng, đột ngột yếu nửa người, thì đừng chờ đợi phải vào viện ngay, bất kể bạn bao nhiêu tuổi. Gia tăng đột quỵ ở người trẻ Trên thế giới 45 giây sẽ có 1 trường hợp bị đột quỵ, 3 phút có 1 người...