2 nhóm yếu tố tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng và phương pháp sàng lọc phát hiện bệnh sớm

Trong xã hội hiện đại ngày nay, ung thư đai trưc trang co liên quan chăt che vơi chê đô ăn uông, sinh hoat nên ty lê măc bênh ngay cang gia tăng.

Ung thư đại trực tràng là một bệnh lý ung thư đường tiêu hóa rất phổ biến. Tai Viêt Nam, theo thông kê cua Globocan (một dự án của Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (International Agence on Cancer Search – IACR) trực thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)) năm 2012, ung thư đai trưc trang co ty lê mơi măc đưng thư 5 va ty lê tư vong đưng thư 4 trong cac bênh ung thư. Trong xã hội hiện đại ngày nay, do ung thư đai trưc trang co liên quan chăt che vơi chê đô ăn uông, sinh hoat nên ty lê măc bênh ngay cang gia tăng.

Ung thư đại trực tràng là một bệnh lý ung thư đường tiêu hóa rất phổ biến.

Các triệu chứng của ung thư đại trực tràng

Theo bác sĩ Hồ Hoàng Nam (Khoa Nội soi – Thăm dò chức năng, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội), ung thư đai trưc trang ở giai đoan sơm các triêu chưng diễn ra âm thầm, “kín đáo” nên rất khó phát hiện.

Do vậy, khi có một trong các dấu hiệu sau, chúng ta nên tới các cơ sở y tế để được thăm khám:

- Rối loạn đai tiên như tiêu chảy, táo bón kéo dài hoặc đi phân mỏng và dẹt như lá lúa

- Cam giac buôn đi ngoai thường xuyên

- Đi ngoai không hêt phân, đai tiên ra mau lân vơi phân, đai tiên phân mau đen

- Đau bung thường xuyên

- Mêt moi thương xuyên

- Sút cân không ro nguyên nhân…

Các yếu tố nguy cơ của ung thư đại trực tràng

Theo bác sĩ Hồ Hoàng Nam cac loai ung thư khac nhau sẽ co cac yêu tô nguy cơ khac nhau. Co môt sô yêu tô nguy cơ co thê thay đôi đươc như: hut thuôc, chế độ ăn… nhưng cũng co cac yêu tô nguy cơ không thê thay đôi như: Tuôi tác, tiên sư gia đinh…

Co môt hoăc thâm chi nhiêu yêu tô nguy cơ cung không co nghia la chắc chắn se bi bênh va ngược lại, môt sô bệnh nhân bị ung thư nhưng lai không mang yêu tô nguy cơ nao.

Theo bác sĩ Hồ Hoàng Nam cac loai ung thư khac nhau sẽ co cac yêu tô nguy cơ khac nhau.

Với ung thư đại trực tràng, cac yêu tô nguy cơ bao gôm 02 nhóm:

- Cac yêu tô nguy cơ co thê thay đôi: Béo phi, ít vận động thể dục thể thao, chê đô ăn nhiêu thit đo (thit bo, lơn, cưu, gan…) va thit chê biên công nghiêp (xuc xich, thưc ăn nhanh, đồ chiên xào…), thit nâu ơ nhiêt đô rât cao (thịt nương, thịt rán…), hut thuôc lá, sử dụng nhiều đồ uống có cồn (rượu, bia…).

- Cac yêu tô nguy cơ không thê thay đôi như: Tuôi cao (nguy cơ bi ung thư đai trưc trang tăng cao ro rêt sau 50 tuôi); tiên sư đã bi polyp (đặc biệt là nhiều polyp) hoăc ung thư đai trưc trang; tiên sư bi viêm đai trưc trang mạn tính bao gôm ca bênh Crohn; tiên sư gia đinh có người bi ung thư đại trực tràng hoăc đa polyp tuyên đai trưc trang…

Cac yêu tô nguy cơ không thê thay đôi như: tuôi cao (nguy cơ bi ung thư đai trưc trang tăng cao ro rêt sau 50 tuôi)…

Dư phong ung thư đai trưc trang

Theo bác sĩ Hồ Hoàng Nam không thê dư phong hoan toan ung thư đai trưc trang nhưng có thể giảm nguy cơ măc ung thư đại trực tràng băng cach khám sang loc va kiêm soat các yếu tố nguy cơ.

Môt polyp đai trưc trang cân thơi gian 10-15 năm đê có thể phat triên thanh ung thư. Do đó khám sang loc la “vu khi” quan trong nhât giúp chân đoan sơm va điêu tri ung thư đai trưc trang. Vài chục năm gần đây, ty lê tư vong do ung thư đai trưc trang đã giam và môt trong nhưng ly do la nhờ việc phat hiên sơm cac polyp và xử lý trươc khi chung phat triên thanh ung thư.

Ngoài ra, sang loc cung giup phat hiên ung thư đai trưc trang ở giai đoạn sớm, khi khôi u con nho, chưa xâm lân, di căn. Khi đó, ty lê sông thêm tương đôi sau 5 năm đat tơi 90%, bác sĩ Hồ Hoàng Nam cho biết.

Mặt khác, với những người béo phì cần giảm cân, tăng cường tâp thê duc, thê thao thương xuyên (tối thiểu 30 phút mỗi ngày). Chê đô ăn nhiêu rau xanh, hoa qua tươi, ngu côc nguyên hat, han chê thit đo va thit đa qua chê biên công nghiêp, không uông bia, rươu, không hut thuôc lá… cũng góp phần ngăn ngừa bệnh phát triển.

Hình ảnh quá trình biến đổi từ polyp thành ung thư đại trực tràng.

Cac phương phap sàng lọc phát hiện sớm ung thư đại trực tràng

Bác sĩ Hồ Hoàng Nam cho biết, hiên nay, một số bênh viên co thê thưc hiên đươc tât ca cac phương phap sang loc, chân đoan va điêu tri ung thư đai trưc trang vơi chât lương cao nhất như:

- Nôi soi đai trang sigma ông mêm: La ky thuât xâm nhâp co thể đanh gia trưc tiêp tôn thương va can thiêp sinh thiêt khôi u hoăc căt bỏ các polyp.

- Nôi soi đai trang: Đanh gia toan bô đai trang va trưc trang, co thê sinh thiêt khôi u hoăc căt bỏ các polyp nêu phat hiên.

- Chup khung đai trang can quang: Đây là kỹ thuật không xâm nhập, nêu chụp mà phat hiên hoăc nghi ngơ ung thư đại trực tràng thì vẫn phải tiên hanh soi đai trang đê chân đoán xác định.

Bênh viên Ung Bướu Hà Nội là một trong các cơ sở chuyên khoa đầu ngành về ung bướu, tuyến cuối điều trị ung thư từ miền Trung trở ra.

- Chup căt lơp vi tinh đai trang: La ky thuât không xâm nhâp, dùng trong những trường hợp bênh nhân không muôn hoăc không thê nôi soi đai trưc trang ông mêm. Tuy nhiên không thê sinh thiêt khôi u hoăc căt polyp.

- Xet nghiêm tìm mau tiêm ân trong phân (Fecal occult blood test): Do các polyp lớn và đặc biệt các khôi u đai trưc trang có rất nhiều cac mach mau (mạch nuôi). Chúng dê bi tôn thương khi cọ xát với phân, gây chay mau vi thê (hiêm khi nhin thây băng măt thương) và mau này sẽ dinh theo phân đi ra ngoài.

Đây la xet nghiêm đơn gian, dê lam vơi chi phi thâp, co thê tiên hanh tai nha. Tuy nhiên, mau trong phân co thê do nhiêu nguyên nhân khác nhau như polyp, ung thư, viêm loet đai trưc trang, tri… Do đo nêu xet nghiêm dương tinh bắt buộc phải nôi soi đai trưc trang để chẩn đoán xác định.

- Xet nghiêm hoa miên dich phân (Fecal immunochemical test): Phat hiên hemoglobin protein la thanh phân trong hông câu cua ngươi.

- Xet nghiêm DNA trong phân (stool DNA test): Phat hiên cac bât thương AND do đôt biên gen cua cac tê bao ung thư đai trưc trang.

Đối với ngươi co nguy cơ cao bi ung thư đai trưc trang nên bắt đầu sang loc sơm trước 40 tuổi và tiên hanh thường xuyên hơn.

Theo Helino