2 nguyên tắc cha mẹ cần nhớ khi trẻ bị sốt
Sốt là triệu chứng hay gặp ở trẻ nhỏ. Khi trẻ sốt, cha mẹ có thể áp dụng những cách hạ sốt nhanh cho trẻ tại nhà và theo dõi tình trạng sức khỏe của con trước khi đưa bé đi bệnh viện.
2 nguyên tắc cần nhớ khi con bị sốt
Nhiệt độ bình thường trong cơ thể t.rẻ e.m khoảng 36.5-37.5 độ C. Khi bị sốt, nhiệt độ cơ thể bé tăng lên trên 38 độ C. Sốt không phải là một bệnh xuất hiện đơn lẻ mà là một phần phản ứng tự nhiên của cơ thể khi bị nhiễm virus hoặc vi khuẩn.
TS BS Đặng Lê Như Nguyệt – Trưởng khoa Sức khỏe t.rẻ e.m, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, trẻ bị sốt là triệu chứng rất hay gặp. Ở trẻ dưới 2 t.uổi do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện thì tình trạng sốt càng nhiều hơn.
Theo bác sĩ Nguyệt trẻ trong 6 tháng đầu đời được nhận miễn dịch từ sữa mẹ, từ bánh nhau nên ít ốm hơn. Qua 6 tháng trẻ bắt đầu tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Não bộ bắt đầu phát triển bằng việc trẻ cầm nắm, đưa thức ăn vào miệng… Những lý do này khiến vi khuẩn, vi rút, các vi sinh vật xâm nhập vào cơ thể trẻ nhiều hơn và gây nên sốt.
TS BS Đặng Lê Như Nguyệt
Khi bị sốt, trẻ có thể kèm theo dấu hiệu viêm hô hấp trên, viêm tiểu phế quản thậm chí viêm phổi, tiêu chảy.
Thông thường, người ta chẩn đoán sốt qua việc xác định nhiệt độ trên cơ thể. Cha mẹ có thể đo nhiệt độ của bé bằng cách sử dụng nhiệt kế. Có thể sử dụng nhiệt kế thủy ngân hoặc nhiệt kế điện tử. Hiện nay, có một số loại nhiệt kế hồng ngoại.
Bác sĩ Nguyệt cho biết nguyên tắc chung trong xử lý các tình huống trẻ bị sốt.
Nguyên tắc số 1 là nhận ra dấu hiệu: Nếu trẻ sốt cao, bỏ bú, bỏ ăn, không chịu chơi, quấy khóc trên 2 tiếng cần theo dõi hạ sốt.
Nguyên tắc số 2 là hạ sốt đúng: Phụ huynh cần nhớ bên cạnh hạ sốt còn đảm bảo an toàn cho trẻ. Thuốc hạ sốt ở Việt Nam nên sử dụng Paracetamol. Sử dụng khi trẻ sốt cao trên 38,5 độ, kẹp nhiệt độ ở nách. Liều lượng 10 – 15mg/kilogam cân nặng của trẻ. Với trẻ dư cân cũng cần tính cân nặng chuẩn chứ không sử dụng thuốc theo t.uổi.
Việc chăm sóc trẻ khi sốt, TS Nguyệt cho biết nhiều phụ huynh thấy trẻ run tưởng con rét nên đã cho trẻ mặc quá nhiều. Đây là quan niệm sai lầm. Theo bác sĩ Nguyệt, run là triệu chứng tự nhiên của phản ứng sốt của cơ thể. Khi cơ thể có tác nhân lạ vào thì sinh ra 1 số chất, 1 số tế bào làm việc tạo ra một số chất lạ và não sẽ phản ứng phải cơ thể đưa nhiệt độ cao lên để diệt tác nhân này. Thấy con có triệu chứng run, cha mẹ không nên ủ trẻ vì làm cho trẻ sốt kéo dài hơn, khó hạ sốt hơn. Vì vậy, chỉ mặc thoáng, hoàn toàn không kiêng tắm rửa, kiêng nước để giúp trẻ hạ sốt.
Cần cho trẻ uống nhiều nước, bổ sung nước để tránh tình trạng mất nước.
2 nguyên tắc khi trẻ bị sốt là hạ sốt và nhận biết dấu hiệu
Video đang HOT
Khi trẻ bị sốt có co giật
TS Nguyệt cho biết sốt và co giật là nỗi sợ hãi của nhiều phụ huynh. Co giật là triệu chứng nguy hiểm đặc biệt là có sốt. Khi trẻ dưới 6 t.uổi xung động thần kinh có thể bị lỗi nên khi trẻ sốt dẫn tới co giật.
Bác sĩ Nguyệt cho rằng khi trẻ sốt kèm co giật, cha mẹ cần phân biệt co giật do sốt hay bệnh lý tổn thương vùng thần kinh như động kinh, viêm màng não.
Xử trí tại nhà: BS Nguyệt nhấn mạnh hầu hết co giật do sốt không kéo dài quá 5 phút. Thông thường trên dưới 3 phút. Nếu trên 5 phút cần đưa trẻ ngay tới bệnh viện.
Cha mẹ nên bình tĩnh đo nhiệt độ cho trẻ, nếu trẻ đang có cơn co giật không đưa vật gì vào miệng, không đưa ngón tay phòng trẻ cắn lưỡi hay que đè lưỡi. Cho trẻ nằm nghiêng để đờm dãi chảy ra ngoài qua đường miệng, tư thế này trẻ hô hấp dễ hơn, tránh sặc.
Nếu phụ huynh biết bắt mạch có thể bắt mạch coi nhịp mạch của trẻ. Trường hợp khác cha mẹ chỉ cần để ý thời gian ghi nhận triệu chứng. Cha mẹ cần theo dõi khi đưa trẻ tới bệnh viện để bác sĩ sẽ nghĩ tới các chẩn đoán khác nhau khi khám cho bé.
Khi trẻ co giật, chỉ hạ sốt bằng thuốc nhét h.ậu m.ôn, không sử dụng thuốc đường uống.
Những câu hỏi phổ biến của cha mẹ khi trẻ bị sốt mùa lạnh
Mặc dù sốt là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ vào mùa đông nhưng rất nhiều bậc cha mẹ vẫn bối rối khi không biết xử trí thế nào cho đúng.
Sốt là gì? Vì sao có hiện tượng trẻ sốt đầu nóng nhưng chân tay lạnh?
Sốt là một triệu chứng, không phải bệnh. Đây là phản ứng của cơ thể khi không may bị nhiễm virus, vi khuẩn, nhiễm ký sinh trùng, các bệnh tự miễn hoặc các bệnh lý ác tính...
Nhiệt độ cơ thể bình thường từ 36 oC - 37,4 oC. Sốt là khi nhiệt độ cơ thể tăng trên mức bình thường ( 37.5C):
Sốt nhẹ: 37,5oC - 38oC;
Sốt vừa:> 38oC - 39oC;
Sốt cao:> 39oC - 40 oC
Sôt rât cao:> 40 oC
Đa số trường hợp trẻ chân tay lạnh, đầu nóng do hệ quả của sốt cao. Sốt được tạo ra bởi hệ miễn dịch của cơ thể dưới sự chỉ đạo của trục não bộ- vùng hạ đồi. Vùng hạ đồi nhận diện có tình trạng nhiễm khuẩn sẽ đặt một "setpoint" bắt cơ thể phải tăng nhiệt độ lên (sốt). Hệ miễn dịch lúc này sẽ phóng thích các chất khiến các mạch m.áu ở chân và tay co lại nên bố mẹ sẽ thấy trẻ lạnh tay chân.
Tuy nhiên, khi cơ thể đã đạt đến con số của "Setpoint" thì mạch m.áu sẽ giãn ra, bố mẹ sẽ thấy tay chân bé hồng lên, có khi có cả đốm đỏ lấm tấm, bé vã mồ hôi, không cảm thấy lạnh nữa.
Số ít trường hợp sốt cao và tay chân lạnh là hệ quả của tình trạng nhiễm siêu vi. Siêu vi tấn công vào não bộ và các mạch m.áu nhỏ của tay chân của bé. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, bé có thể bị viêm màng não hoặc một tình trạng n.hiễm t.rùng m.áu. Vì thế trường hợp này cần đưa trẻ tới cơ sở y tế thăm khám.
Ảnh minh họa
Cách đo nhiệt độ chính xác bằng nhiệt kế cho trẻ thế nào?
Các loại nhiệt kế phổ biến: Nhiệt kế thủy ngân, nhiệt kế điện tử đo ở trán, ở tai.
Đo nhiệt độ cho trẻ tại các vị trí tai, trán, miệng, nách, h.ậu m.ôn. Mức chênh lệch nhiệt độ giữa các vị trí: Nhiệt độ đo được ở nách thấp hơn nhiệt độ ở miệng và h.ậu m.ôn khoảng 0,3 à 0,5oC. Vì vậy khi nhiệt độ ở nách> 37,2oC thì coi đó là sốt.
Các cách hạ sốt nhanh là gì?
Biện pháp hạ sốt vật lý
Để trẻ nằm phòng thoáng, tránh gió lùa, hạn chế số lượng người xung quanh, nới bớt quần áo cho trẻ.
Chườm ấm hạ sốt: Vệ sinh tay sạch sẽ trước khi tiến hành chườm ấm cho trẻ.
Cho nước lạnh vào trong chậu, sau đó cho nước nóng vào với lượng khoảng nước lạnh sao cho thau nước ấm giống như nước tắm em bé là được.
Để trẻ nằm ngửa trên giường. Cởi bỏ bớt hoặc nới rộng quần áo của trẻ. Dùng khăn nhúng vào chậu nước, vắt ráo nước và lau toàn thân cho trẻ, chủ yếu tại các vị trí: trán, nách, bẹn, lòng bàn tay, bàn chân. Có thể đặt khăn trên trán, 2 bên hõm nách và 2 bên bẹn của trẻ.
Khi khăn bớt ấm, nhúng lại vào chậu nước, vắt ráo nước và lặp lại hành động như trên cho đến khi nhiệt độ giảm. Tuyệt đối không chườm cho trẻ bằng nước lạnh. Vì khi chườm lạnh sẽ làm các mạch m.áu co lại, lỗ chân lông cũng co lại làm cho nhiệt không thoát ra ngoài được và trẻ sẽ càng sốt cao hơn.
Khi nước ở trong chậu hết ấm thì thay chậu nước khác hoặc cho thêm nước nóng, kiểm tra lại nhiệt độ của nước và lau người tiếp cho trẻ.
Dừng chườm ấm khi nhiệt độ
Vào mùa lạnh, không nên chườm ấm hạ sốt quá lâu.
Hạ sốt bằng thuốc hạ sốt
Sử dụng thuốc hạ sốt khi nhiệt độ ở nách 38C, tốt nhất là dùng Paracetamol với liều từ 10 - 15mg/kg/lần, mỗi lần cách nhau 4 - 6h theo chỉ định của bác sĩ.
Tuyệt đối không cho trẻ dùng xen kẽ các loại thuốc hạ sốt, vì mỗi thuốc có liều dùng khác nhau, khoảng cách các lần uống khác nhau.
Mùa đông trẻ sốt có nên đắp chăn, mặc bỉm, đeo tất khi chân tay lạnh?
Một sai lầm phổ biến của các bậc cha mẹ khiến tình trạng sốt của con nặng hơn đó là đắp chăn, đeo tất, quấn khăn, mặc nhiều quần áo, mặc bỉm và cho con nằm phòng kín.
Đắp chăn không giúp hết lạnh mà càng khiến cơ thể khó thoát nhiệt dẫn đến tình trạng sốt kéo dài. Sốt cao không hạ thân nhiệt kịp thời sẽ ảnh hưởng tới hệ thần kinh trung ương, gây các biến chứng như co giật.
Cơ thể có cơ chế thoát nhiệt qua da, nếu uống thuốc hạ sốt mà không có đối lưu thì không thoát nhiệt được. Do đó, nguyên tắc quan trọng khi bị sốt là không được đắp chăn, không được đóng kín cửa mà phải mở cửa để không khí trong nhà lưu thông. Không nên mặc quá nhiều áo quần hoặc để cơ thể quá lạnh, hãy giữ thân nhiệt cơ thể ổn định sao cho người bệnh cảm thấy dễ chịu nhất.
Trẻ sốt có 2 giai đoạn: Ở giai đoạn tăng nhiệt với biểu hiện đầu ấm, chân tay lạnh thì bố mẹ có thể giữ ấm chân tay cho con bằng đi tất, uống nước ấm hoặc ngâm chân vào nước ấm để cải thiện tuần hoàn ngoại vi. Giai đoạn này qua rất nhanh tới giai đoạn sốt liên tục. Lúc này toàn cơ thể tăng nhiệt cao nên lại cần nới quần áo, bỏ tất ra để dễ thoát nhiệt.
Trẻ sốt co giật phải làm sao?
Khi trẻ co giật, không nên cho uống hay làm gì vì có thể gây sặc. Bố mẹ có thể đợi hết cơn, cho khăn mỏng vào giữa 2 hàm răng của trẻ để tránh cơn sau rồi đưa trẻ đến bệnh viện.
Tại thời điểm co giật, cha mẹ cần bế nghiêng người trẻ, giữ đầu thẳng để các đờm dãi chảy ra ngoài, tránh trường hợp trẻ bị sặc. Không nên vuốt, day ngực trẻ.
Trẻ sốt nên cho ăn gì?
Cho trẻ uống nhiều nước để hạn chế tình trạng mất nước. Có thể cho trẻ uống nước có điện giải dành cho t.rẻ e.m: orserol.
Nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa và nghỉ ngơi nhiều để cơ thể nhanh khỏe lại.
Mẹ tự mua thuốc hạ sốt cho con uống khiến b.é t.rai 11 t.uổi nguy kịch Thấy b.é t.rai bị sốt, người mẹ đã cho bé uống thuốc hạ sốt trong 2-3 ngày nhưng không đỡ nên đưa đến bệnh viện. Các bác sĩ chẩn đoán cháu bé bị sốc nhiễm khuẩn, viêm đa xoang, tình trạng nguy kịch. Bệnh nhi bị sốc nhiễm khuẩn, viêm đa xoang nguy kịch sau khi uống thuốc hạ sốt tại nhà. Ảnh:...
