10 chiếc máy tính thảm bại trong lịch sử (Phần 1)

Không chỉ cấu hình, giá cả, mà chiến lược kinh doanh thiếu hợp lý sẽ biến 1 chiếc máy tính trở thành kẻ thất bại trên thị trường.

1. Xerox Alto

Alto ra đời năm 1973 trong một dự án của Xerox tại Trung tâm nghiên cứu Palo Alto. Gần 40 năm sau nó vẫn được công nhân là một trong những chiếc máy tính đột phá nhất về thiết kế và cấu hình. Alto có chuột, bàn phím, giao diện tương tác bằng đồ họa (GUI), kết nối Ethernet và ổ cứng tháo lắp dung lượng 2,5mb. Máy có phần mềm Bravo, một trình soạn thảo sử dụng WYSIWYG (giao diện tương tác tức thời); Draw, một chương trình vẽ đi trước Microsoft lẫn Adobe đến 2 thập kỷ; Maze War, một game bắn súng 3D, có khả năng kết nối nhiều máy tính với nhau, có mặt 20 năm trước khi ID Software công bố Wolfenstein, Doom và Quake.

Được thiết kế để tận dụng ưu điểm in cực nhanh của máy in laser Xerox, Alto chưa bao giờ được chính thức bán ra thị trường. Xerox đã nhìn thấy tương lai phát triển của máy tính, và giữ bí mật Alto cùng với những tài liệu của nó bởi lo ngại thị trường máy tính có thể gây ảnh hưởng tới công việc kinh doanh chính của hãng – sản xuất máy in. Những chiếc Alto được giữ lại trong Trung tâm nghiên cứu Palo Alto hoặc cung cấp cho một số trường Đại Học hay trung tâm nghiên cứu khác. Có tất cả 2000 chiếc Alto được sản xuất, và rất ít còn tồn tại cho đến ngày nay. Nhưng Alto cũng đã kịp thời để lại cho nhân loại một di sản: Steve Jobs đã đến tham quan Palo Alto vào năm 1979, tại đây ông phát hiện ra tiềm năng to lớn của giao diện tương tác đồ họa. Sau đó Apple Lisa được cải tiến lại dựa theo Alto và trở thành chiếc máy tính thay đổi thế giới. Tuy nhiên sau này chính Lisa cũng là một nỗi thất vọng to lớn.

Năm 1979, Xerox cho ra Alto phiên bản thương mại mang tên Star, nó có giá lên đến 16.000 USD, dễ hiểu tại sao chiếc máy tính này hoàn toàn thất bại.

2. Apple III

Apple III ra đời năm 1980 và trở thành một thảm họa của hãng máy tính Apple. Đây là một trong những chiếc máy tính tồi nhất từng xuất hiện trên thế giới. Nhắm vào doanh nhân, Apple III bị hét giá lên đến 8.000 USD (đi kèm bàn phím, màn hình và máy in). Đây là cái giá quá đắt ngay cả đối với những doanh nhân thuộc hàng top.

Nhưng vấn đề lớn nhất của Apple III chính là thiết kế. Tuy bên ngoài nó có hình dáng tương tự như những sản phẩm khác của Apple, nhưng thiết kế bên trong là cả một thảm họa. Nhằm ngăn chặn ảnh hưởng từ bên ngoài vào các linh kiện bên trong, Apple bao bọc lấy chúng bằng một hộp aluminium, bên ngoài là vỏ máy bằng nhựa. Thêm nữa Steve Jobs không trang bị cho Apple III một quạt tản nhiệt nào, đồng nghĩa với việc con chip trở nên quá nóng và bong khỏi bảng mạch. Apple thậm chí còn đưa ra giải pháp hết sức nực cười cho những ai gặp phải vấn đề này: “Nâng máy lên 10 cm rồi thả chúng xuống, bằng cách đó con chip sẽ tự động gắn lại vào bảng mạch.”

Apple III được quảng cáo rằng sẽ hoàn toàn tương thích với Apple II, nhưng sự thực không phải như vậy. Randy Wigginton, một thành viên trong nhóm thiết kế đã than thở như sau -”Tất cả mọi người đều đưa ra ý tưởng về tính năng của Apple III, và tất cả các ý tưởng đó đều được chấp nhận.” Đây có vẻ giống như câu chuyện đẽo cày giữa đường.

Apple đã cố gắng sửa chữa sai lầm về thiết kế của Apple III, tăng dung lượng RAM lên thành 256KB, nhưng tất cả đã quá muộn.

3. Osborne Executive

Osborne cho ra dòng Osborne 1, một chiếc máy tính nhỏ gọn vào năm 1981 và gặt hái được nhiều thành công trong những năm 70 nhờ học hỏi theo Alto của Xerox. Tuy nhiên chiếc máy tính này vẫn còn nhiều khuyết điểm như màn hình quá bé, ít bộ nhớ và phần mềm.

Executive ra đời năm 1982 và khỏa lấp những khuyết điểm này với màn hình và bộ nhớ lớn hơn, giá cũng được tăng lên gần 2.500 USD. Cũng giống như Osborne 1, Executive gắn kèm bàn phím, màn hình và 2 ổ đĩa mềm.

Ngày nay người dùng laptop hay netbook đều không thể chấp nhận được tính di dộng Osborne 1 và Executive. Cả 2 máy tính này đều có thể nhét vừa một chiếc valy, một đặc điểm rất đáng quý tại thời điểm đó.

Executive là một thất bại, nhưng thực ra chiếc máy tính này chẳng có vấn đề gì cả. Thất bại nằm ở chiến lược kinh doanh của Osborne, hãng này cho ra Executive 1 năm sau khi Osborne 1 ra mắt, và tại thời điểm đó hãng cũng đang làm việc với IBM để cho ra máy tính mang tên Vixen, 2 yếu tố này ảnh hưởng lớn đến doanh thu của Executive. Điều này có nghĩa là Osborne không kiếm đủ tiền để tiếp tục phát triển Vixen. Tháng 9 năm 1983, Osborne chính thức phá sản.

4. IBM PCjr

IBM đạt được những thành công vang dội nhờ vào chiếc PC xuất xưởng năm 1981. Nhưng sự xuất hiện của những bản sao rẻ hơn, cùng với hệ điều hành rẻ mang tên MSDOS của Microsoft đã đe dọa vị trí số một của IBM.

Vậy là hãng quyết định tiến thêm một bước nữa với chiếc máy tính IBM PCjr. Ra lò tháng 3 năm 1984, tất cả đều kỳ vọng jr sẽ tiếp tục thành công lớn. Tuy nhiên, mặc dù jr có cấu trúc giống PC nhưng lại không tương thích được với hầu hết phần mềm dành cho máy tính, ngoài ra cái giá 1.300 USD dành cho phiên bản có ổ đĩa mềm (không kèm màn hình) cũng là rất đắt.

Một thảm họa khác của jr chính là bàn phím của máy lại không sử dụng được mỗi khi người dùng sử dụng đến ổ đĩa mềm, điều này đồng nghĩa với việc không thể lưu dữ liệu trực tiếp vào đĩa mềm, ngoài ra còn kèm theo một đống cổng cắm không tương thích khác.

IBM PCjr được tiêu thụ rất ít, và hãng đã phải ngừng sản xuất vào tháng 3 năm 1985.

5. Sinclair QL

Công ty của Ngài Clive Sinclair thống trị thị trường máy tính gia đình tại Anh vào những năm 1980 với sản phẩm Sinclair ZX81 và Sinclair Strectrum – một máy tính có màn hình màu và rất nhiều game, nó trở thành một trong những máy chơi game thành công nhất tại Anh.

Nhưng Ngài Clive nôn nóng tấn công vào thị trường máy tính doanh nghiệp nhỏ, ông cho ra đời QL (Quantum Leap) vào tháng 1 năm 1984. Sức mạnh của QL là rất đáng nể tại thời điểm đó. QL sử dụng bộ xử lý của Motorola 68008 và là chiếc máy tính để bàn đầu tiên có CPU 32 bit, đánh bại Apple Macintosh. Tuy nhiên vì quá nôn nóng đọ sức với máy Mac của Apple mà Sir Clive đã không có sự chuẩn bị tốt nhất cho QL. Đã có rất nhiều đơn đặt hàng nhưng hãng đã không thể cung cấp kịp thời, vì Sinclair không có đủ cơ sở vật chất để đáp ứng nhu cầu quá nhiều của người dùng, để rồi hãng bắt đầu thua lỗ.

Công việc kinh doanh pin xe hơi của hãng cũng đi xuống với dòng pin C5 dành cho xe ba bánh. Đây là những thất bại khiến cho công ty được kỳ vọng có thể đưa nước Anh dẫn đầu trong việc sản xuất máy tính cá nhân dần suy yếu và phải bán cho Amstrad vào năm 1986.

Theo Bưu Điện VN