Xung quanh đề xuất giảm thuế để ‘ghìm’ giá xăng dầu

Trước việc giá xăng dầu trong nước liên tục “leo thang” khiến nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh lao đao, đời sống người dân càng khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh kéo dài, nhiều ý kiến cho rằng, ngoài các công cụ bình ổn giá, cơ quan điều hành cần xem xét giảm thuế, phí trong cơ cấu giá xăng dầu nhằm hạ nhiệt mặt hàng này trong ngắn hạn.

Giá xăng, dầu tăng mạnh tác động đến nhiều lĩnh vực, ảnh hưởng quá trình hồi phục kinh tế hiện nay. Ảnh: TTXVN.

Theo các chuyên gia kinh tế, chỉ có giải pháp giảm thuế mới có thể giữ giá bán xăng dầu trong nước không tăng thêm trong bối cảnh Quỹ bình ổn giá xăng dầu cạn kiệt, không còn nguồn để xử lý nữa.

Từ đầu năm 2021 đến nay, Quỹ bình ổn giá (BOG) đã chi liên tục với mức từ 100 – 2.000 đồng/lít/kg. Do việc sử dụng công cụ Quỹ BOG, giá xăng dầu trong nước đã thấp hơn mức biến động của giá xăng dầu thế giới (giá xăng dầu thành phẩm bình quân trên thị trường thế giới dùng để tính giá cơ sở tăng từ 59,08% – 76,03% trong khi giá xăng dầu trong nước từ đầu năm đến nay chỉ tăng 40,23% – 52,59%).

Ông Bùi Ngọc Bảo, quyền Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam đề xuất: Để kìm giá tăng, cơ quan quản lý có thể cân nhắc giảm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, đặc biệt là thuế bảo vệ môi trường (hiện thu ở mức tối đa 4.000 đồng/lít xăng RON 95; 3.800 đồng/lít xăng và 2.000 đồng/lít dầu diesel). Hiện chỉ thuế bảo vệ môi trường và thuế tiêu thụ đặc biệt là còn dư địa có thể giảm.

Theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), xăng, dầu là sản phẩm đầu vào quan trọng của nền kinh tế, không có giải pháp bình ổn sẽ tác động bất ổn đến toàn bộ nền kinh tế, tác động đến tăng trưởng GDP cũng như gây ra lạm phát, làm tăng phí đầu vào, nhất là đối với ngành vận tải.

“Để kìm giá xăng dầu, cơ quan quản lý có thể xem xét giãn, hoãn, giảm một loại thuế nào đó như giá trị gia tăng – VAT, thuế bảo vệ môi trường để chia sẻ với người tiêu dùng. Bên cạnh đó, cần các gói hỗ trợ tài chính để xử lý khó khăn trong lúc này với các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng khi giá xăng dầu lên cao”, ông Nguyễn Tiến Thoả cho biết.

Theo PGS TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), ngoài công cụ quỹ Quỹ BOG, Bộ Tài chính cần xem xét giảm thuế, phí trong cơ cấu giá xăng dầu, trong đó có thuế bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, việc giảm thuế này sẽ gây áp lực lên nguồn thu ngân sách. Mặt khác, để giảm thuế cần trình cấp có thẩm quyền xem xét nên không thể quyết trong ngắn hạn.

PGS TS, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh đề xuất: Bên cạnh việc nghiên cứu các biện pháp hợp lý để điều hành giá xăng dầu nhằm giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, nhất là khi các doanh nghiệp, cần triển khai các gói hỗ trợ tài chính để bù đắp chi phí nguyên liệu, nhiên liệu tăng cao cho doanh nghiệp; kiểm tra, giám sát thực hiện trách nhiệm bảo đảm nguồn cung xăng dầu của các thương nhân kinh doanh xăng dầu cũng như xử lý nghiêm các hành vi vi phạm nhằm ổn định thị trường.

“Nhà nước không nhất thiết phải hỗ trợ doanh nghiệp trực tiếp vào giá xăng dầu, mà gián tiếp hỗ trợ doanh nghiệp vào chi phí sản xuất kinh doanh, khi đó mới tạo ra động lực tăng trưởng”, ông Đinh Trọng Thịnh cho biết.

Trước đó, để ghìm đà tăng giá xăng dầu, Bộ Công Thương đã đề xuất Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát giảm các loại, đặc biệt là thuế bảo vệ môi trường, đối với mặt hàng này. Vì điều hành xăng dầu là nhiệm vụ của Bộ Công Thương, nhưng chính sách giảm thuế phí thì do Bộ Tài chính tính toán. Hiện Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) đã nhận được đề xuất giảm thuế để giảm giá xăng của Bộ Công Thương.

“Chúng tôi đang thực hiện theo thẩm quyền, nghiên cứu trước đề xuất này, để báo cáo Chính phủ”, đại diện Vụ Chính sách thuế cho biết.

Tuy nhiên cũng có ý kiến chuyên gia kinh tế cho rằng: Việc điều hành giá xăng dầu vẫn phải theo thị trường, nếu dùng các biện pháp phi thị trường để can thiệp nhiều sẽ bóp méo thị trường và sẽ gây ra những hệ lụy không tốt cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, trong từng thời điểm có thể điều hành linh hoạt bằng một số cơ chế, chính sách để đảm bảo giá xăng dầu ổn định nhất và ít gây đột biến nhất đối với nền kinh tế. Đó là mục tiêu mà điều hành giá xăng dầu phải hướng tới. Trong trường hợp Quỹ Bình ổn giá vẫn còn thì đương nhiên cơ quan quản lý vẫn sử dụng công cụ Quỹ Bình ổn giá. Nếu sử dụng các công cụ khác, phải hết sức lưu ý và cân nhắc để tránh bóp méo quan hệ thị trường.

Sau 5 lần tăng, giá xăng hiện đã tiến sát 25.000 đồng/lít, còn giá dầu lần lượt tăng 63 – 74% so với cùng kỳ năm ngoái, cùng với đó các chi phí bảo trì, bến đỗ cũng theo chiều đi lên đã khiến các doanh nghiệp vận tải phải tăng giá dịch vụ từ 5 – 10%.

Theo điều chỉnh giá bán lẻ trong nước của liên Bộ Công Thương – Tài chính ngày 10/11, giá xăng E5 RON 92 là 23.660 đồng một lít (tăng 550 đồng); RON 95 là 24.990 đồng một lít (tăng 660 đồng). Như vậy, giá xăng RON 95 đã tiến sát ngưỡng 25.000 đồng một lít, chỉ còn cách mức “đỉnh” lịch sử thiết lập hồi tháng 7/2013 (25.070 đồng một lít) khoảng 80 đồng.

Với đợt tăng lần này, giá xăng trong nước đã có đợt tăng thứ 5 liên tiếp từ đầu tháng 9/2021 đến nay. Mỗi lít xăng RON 95 tăng thêm gần 3.900 đồng so với cách đây 2 tháng, còn E5 RON 92 thêm gần 3.800 đồng.

Ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết: Chi phí xăng, dầu chiếm khoảng 3,52% trong tổng chi phí sản xuất của toàn nền kinh tế. Xăng, dầu chiếm tỷ trọng khá cao và tác động mạnh vào giá thành sản phẩm sản xuất, phản ánh tác động rất mạnh của biến động giá xăng, dầu tới tăng trưởng kinh tế.