Xung đột Nga Ukraine: Xuất hiện loại UAV trang bị vũ khí bất ngờ, gây nhiều suy đoán

Một đoạn video xuất hiện trên mạng xã hội cho thấy một thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất ( UAV FPV ) do Ukraine vận hành, được trang bị vũ khí có vẻ như là một khẩu súng hai nòng, đang tấn công và được cho là đã bắn rơi nhiều UAV của Liên bang Nga trên một chiến tuyến tranh chấp trong cuộc xung đột Nga – Ukraine.

Thiết bị bay không người lái được cho là của Ukraine gắn súng săn hai nóng đang tấn công UAV của Liên bang Nga. Ảnh cắt từ clip đăng trên tài khoản Archer83Able/X

Chuyên trang quân sự Bulgarianmilitary.com ngày 31/3 cho biết đoạn phim này được chia sẻ bởi người dùng mạng xã hội X @Archer83Able, mang đến cái nhìn hiếm hoi về chiến trường đang phát triển, nơi các thiết bị bay không người lái ngày càng đối đầu với nhau trong một cuộc đua công nghệ đầy căng thẳng.

Lực lượng Vũ trang Ukraine chưa chính thức xác nhận việc triển khai hệ thống vũ khí cụ thể này, nhưng sự phát triển này phù hợp với các báo cáo về những cải tiến sáng tạo trong chiến tranh thiết bị bay không người lái.

Theo trang tin quân sự Ukraine Militarnyi, vũ khí được sử dụng có thể là một khẩu súng săn TOZ-34M đã được sửa đổi – một mẫu súng hai nòng với các cỡ đạn tiềm năng là 12, 16, 20 hoặc 28 gauge (1 gauge bằng 7,348mm). Tuy nhiên, tính xác thực của những tuyên bố này vẫn chưa được các nguồn chính thức xác minh.

Video, được đăng vào chiều 30/3, ghi lại cảnh chiếc thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất đang hoạt động, nhắm vào thiết bị bay không người lái của Liên bang Nga. Đoạn phim cho thấy thiết bị bay không người lái áp sát mục tiêu, sau đó xuất hiện ánh chớp từ nòng súng và thiết bị bay không người lái đối phương rơi xuống, cho thấy nó có thể đã bị bắn trúng.

Mặc dù địa điểm và thời gian chính xác của cuộc giao chiến không được tiết lộ, nhưng bối cảnh cho thấy đây là một trong nhiều mặt trận đang diễn ra, nơi các thiết bị bay không người lái đã trở thành công cụ không thể thiếu cho cả hai bên.

Sự leo thang của chiến tranh thiết bị bay không người lái

Sự kiện này nhấn mạnh một xu hướng rộng lớn hơn trong cuộc xung đột, đó là sự leo thang nhanh chóng của các trận chiến giữa các thiết bị bay không người lái, được thúc đẩy bởi nhu cầu chống lại mối đe dọa trên không ngày càng gia tăng mà các hệ thống phòng thủ truyền thống gặp khó khăn trong việc đối phó.

Các chuyên gia nhận định rằng những cải tiến như vậy phản ánh sự sáng tạo bắt nguồn từ nhu cầu cấp thiết trong một cuộc chiến đã cướp đi vô số sinh mạng và tái định hình chiến thuật quân sự hiện đại.

Ban đầu phổ biến trong các cuộc đua thiết bị bay không người lái dân dụng và cộng đồng đam mê công nghệ, thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất đã bùng nổ trong các ứng dụng quân sự kể từ khi Liên bang Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022.

Những chiếc thiết bị bay không người lái này, thường có trọng lượng nhẹ và khả năng cơ động cao, cung cấp cho người điều khiển một góc nhìn thời gian thực qua camera tích hợp, khiến chúng trở nên lý tưởng cho các cuộc tấn công chính xác và trinh sát.

Ukraine đã dựa nhiều vào thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất mà theo Bộ Quốc phòng là chỉ riêng trong năm 2024, nước này sản xuất hơn 1,5 triệu chiếc, để bù đắp lợi thế hỏa lực truyền thống của Liên bang Nga.

Việc bổ sung súng – có thể là súng săn – đánh dấu một bước tiến quan trọng, biến những thiết bị không người lái này từ những phương tiện mang chất nổ hoặc trinh sát đơn thuần thành công cụ săn lùng thiết bị bay không người lái đối phương thực sự.

Các nguồn tin quen thuộc với hoạt động thiết bị bay không người lái cho rằng đây có thể là phản ứng trước sự tinh vi ngày càng tăng của thiết bị bay không người lái Liên bang Nga, bao gồm cả các mẫu thiết bị bay không người lái dẫn đường bằng cáp quang, có khả năng kháng lại các biện pháp gây nhiễu điện tử.

Ưu và nhược điểm của súng săn trên thiết bị bay không người lái

Báo cáo của Militarnyi về khả năng sử dụng TOZ-34M cung cấp một chi tiết thú vị. TOZ-34, một khẩu súng săn từ thời Liên Xô được giới thiệu lần đầu vào cuối những năm 1960, nổi tiếng về độ tin cậy và tính linh hoạt trong sử dụng dân sự. Nếu được chuyển đổi cho mục đích quân sự, thiết kế hai nòng có thể mang lại lợi thế thực tiễn trong chiến đấu trên không, cho phép bắn liên tiếp nhanh chóng vào các mục tiêu di chuyển nhanh.

Tuy nhiên, trang tin này cũng cảnh báo rằng thông tin trên chưa được xác minh bởi các nguồn chính thức, khiến vấn đề vẫn còn mang tính suy đoán.

Các nhà phân tích khác chỉ ra những thách thức khi gắn một khẩu súng như vậy lên thiết bị bay không người lái có trọng lượng nhẹ: trọng lượng bổ sung có thể làm giảm thời gian bay và khả năng cơ động, đây là những yếu tố quan trọng trong các cuộc giao chiến mà tốc độ và sự linh hoạt thường quyết định chiến thắng.

Dẫu vậy, ý tưởng này không hoàn toàn mới. Trước đây, quân đội Ukraine đã thử nghiệm trang bị súng máy và súng phóng lựu cho thiết bị bay không người lái. Cho dù vậy, súng săn mang đến một khả năng độc đáo phù hợp cho phòng thủ trên không ở cự ly gần.

Liên bang Nga cũng tăng tốc phát triển thiết bị bay không người lái

Ở phía Liên bang Nga, sự phổ biến của thiết bị bay không người lái cũng đang theo quỹ đạo tương tự. Báo The New York Times đưa tin vào đầu tháng này rằng Liên bang Nga tuyên bố sản xuất 4.000 thiết bị bay không người lái mỗi ngày, với kế hoạch tăng lên 3 – 4 triệu chiếc trong năm nay.

Trong số đó có các mẫu thiết bị bay không người lái trinh sát như Orlan-10 và thiết bị bay không người lái cảm tử như Lancet-3, vốn đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các vị trí của Ukraine. Việc Liên bang Nga giới thiệu các thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất dẫn đường bằng cáp quang – được trang tin quân sự The War Zone đề cập vào tháng 1 vừa qua – càng làm phức tạp chiến trường, vì những hệ thống này có thể vượt qua các biện pháp gây nhiễu điện tử truyền thống.

Việc Ukraine thử nghiệm thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất gắn súng săn có thể là một biện pháp đối phó trực tiếp, nhằm vô hiệu hóa mối đe dọa mà các biện pháp gây nhiễu không thể xử lý.

Ý nghĩa rộng hơn của chiến tranh thiết bị bay không người lái

Cuộc xung đột Nga – Ukraine đã trở thành một phòng thí nghiệm thử nghiệm cho các công nghệ mới, từ thiết bị bay không người lái dẫn đường bằng trí tuệ nhân tạo (AI) đến robot chiến đấu trên mặt đất. The New York Times lưu ý rằng trong một số khu vực, thiết bị bay không người lái đã dần thay thế xe tăng, với việc Ukraine mất 19 trong số 31 xe tăng Abrams do Mỹ cung cấp vì bị thiết bị bay không người lái tấn công.

Về tài chính, theo hãng Al Jazeera có trụ sở ở Qatar, Ukraine dự kiến chi hơn 2,6 tỷ USD để sản xuất 4,5 triệu thiết bị bay không người lái góc nhìn thứ nhất trong năm nay. Trong khi đó, khoản đầu tư của Liên bang Nga vẫn chưa được tiết lộ rõ ràng nhưng có thể ở mức tương đương. Khả năng đổi mới công nghệ có thể tạo ra sự khác biệt, mặc dù nhiều nhà phân tích cho rằng hậu cần và nhân lực mới là yếu tố quyết định cuối cùng.

Tương lai của thiết bị bay không người lái vũ trang

Đoạn video được đăng trên mạng xã hội X cũng làm dấy lên câu hỏi về thông tin trong chiến tranh hiện đại. @Archer83Able, một tài khoản nổi tiếng về các diễn biến quân sự, có lượng người theo dõi lớn, giúp nội dung như vậy lan truyền nhanh chóng. Tuy nhiên, khi chưa có sự xác nhận chính thức, đoạn phim này vẫn tồn tại trong khoảng xám giữa sự thật và suy đoán.

Dù vậy, một điều chắc chắn là cuộc chiến giữa thiết bị bay không người lái sẽ không dừng lại. Nếu hiệu quả, chiến thuật thiết bị bay không người lái gắn súng săn có thể truyền cảm hứng cho các cải tiến khác, từ đạn ghém đến các loại nổ nhỏ tối ưu cho mục tiêu trên không. Hiện tại, nó chỉ là một khoảnh khắc trong một cuộc chiến mà nhu cầu cấp thiết thúc đẩy sự sáng tạo, và mỗi lợi thế đều chỉ tồn tại trong chốc lát.