Xuất khẩu điều: Bài học cảnh giác để phòng tránh bị l.ừa đ.ảo trong kinh doanh
Vụ việc mất quyền kiểm soát đối với 36/100 container hạt điều giá trị hơn 20 triệu đô la Mỹ (USD) xuất khẩu sang Italy do bị thất lạc toàn bộ hồ sơ, chứng từ gốc liên quan tới việc thanh toán đang khiến các doanh nghiệp Việt Nam đứng trước nguy cơ bị mất trắng số hàng xuất khẩu.
Phân loại nhân hạt điều tại nhà máy của Công ty TNHH Nguyên Thông, thành phố Tuy Hòa (Phú Yên). Ảnh minh họa: Vũ Sinh/TTXVN
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics (VLA), sau thời gian dài chịu ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, mọi giao thương của doanh nghiệp xuất nhập khẩu bị đình trệ, thậm chí là mất khách hàng, nên khi có được những đơn hàng xuất khẩu mới, số lượng lớn và từ những thị trường uy tín… rất dễ khiến các doanh nghiệp chủ quan, mất cảnh giác và vội vã đón nhận. Rủi ro pháp lý từ sự việc 100 container xuất khẩu điều, thiệt hại lên tới hàng chục triệu USD có thể coi là một ví dụ. Qua đó, rút ra những bài học cảnh giác cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu để phòng tránh nguy cơ bị l.ừa đ.ảo trong kinh doanh.
Theo ông Ngô Khắc Lễ, đại diện Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) kiêm Phó Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), ý định l.ừa đ.ảo từ kẻ gian có thể hình thành trước hoặc trong quá trình giao dịch dựa vào những tình huống cụ thể.
Ông Ngô Khắc Lễ cũng khuyến cáo các doanh nghiệp một số biện pháp để có thể hạn chế đến mức tối đa hành vi l.ừa đ.ảo trong kinh doanh. Theo đó, đầu tiên cần sự thận trọng hơn với những doanh nghiệp đối tác mới giao dịch lần đầu. Phải tìm hiểu, điều tra kỹ thương nhân để có độ an toàn cao nhất. Có thể kiểm tra nhanh qua bạn hàng cùng hiệp hội ngành nghề. Nên chủ động gửi đăng ký kinh doanh (bản mềm, có màu) của mình trước cho đối tác để có cơ sở đề nghị họ gửi đăng ký kinh doanh và coi đây là việc bình thường khi giao dịch để qua đó biết được thông tin của doanh nghiệp.
Ngoài ra, có thể tìm hiểu đối tác qua sự giúp đỡ của đại sứ quán, thương vụ Việt Nam ở nước sở tại. Việc lựa chọn đối tác gần như là khâu quyết định của các doanh nghiệp xuất khẩu. Bởi đối tác có uy tín, thương hiệu làm ăn lâu năm thì dù giá có tăng, giảm thì họ vẫn mua hàng của mình.
Song song đó, hãy cảnh giác khi thấy giá rẻ với điều kiện thanh toán ưu đãi. Vì việc này rất hiếm khi xảy với giao dịch lần đầu mà không ẩn chứa ý định gì. Thêm nữa, doanh nghiệp nên điện thoại để biết cụ thể tên người, số điện thoại bàn, số di động; sử dụng địa chỉ email của công ty; đồng thời, có thể kết hợp với địa chỉ thư điện tử công cộng để dễ dàng hơn khi xác định người, công ty sau này vì họ phải đăng ký dịch vụ điện thoại, thư điện tử riêng ở nước sở tại. Nên đưa vào hợp đồng tên người liên hệ, số fax, địa chỉ email của công ty khi giao dịch chính thức.
Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cũng nên thuê tư vấn soạn thảo hợp đồng. Nhiều doanh nghiệp ngại thuê do chưa quen, hoặc sợ tốn kém nhưng thực tế cho thấy, so với tổn thất thì không đáng là bao và phải coi đây là “đầu tư cho kiến thức” để tránh rủi ro chứ không phải là “chi phí” của doanh nghiệp. Nhìn rộng hơn, đầu tư một lần có thể dùng cho thời gian dài nên chi tính theo năm và trên doanh số thì cũng không đáng kể.
Video đang HOT
Ngoài ra, doanh nghiệp cần tổ chức cho nhân viên tham gia các lớp học chuyên môn, các sự kiện, hội thảo… để nâng cao kiến thức, kinh nghiệm. Học phí không nhiều nhưng có tác dụng rất tốt để giảm rủi ro lâu dài.
Điều không kém phần quan trọng là cần cố gắng kiểm soát “lòng tham” trong kinh doanh. Vì đó là mục tiêu mà đối tác xấu nhắm đến ngay từ ban đầu như cho giá tốt, mời đi du lịch miễn phí…; cũng như trong quá trình làm ăn với nhau thời gian dài sau đó có thể sẽ tăng số lượng hàng để có trị giá hợp đồng cao hơn, đến mức nào đó, dùng sơ hở có từ trước, hoặc mới phát sinh và vì đã “tin nhau” để gian lận, l.ừa đ.ảo.
Cuối cùng, sau khi xác định là bị l.ừa đ.ảo, doanh nghiệp nên thông báo cho bạn hàng, hiệp hội mà mình tham gia để phòng tránh chung; đồng thời, gửi thông tin cho hiệp hội mà kẻ l.ừa đ.ảo là hội viên để t.ố c.áo; bảo lưu quyền đòi bồi thường với những tài liệu, chứng cứ đã có.
Vụ 100 container hạt điều xuất khẩu sang Italy: Các hãng tàu nước ngoài phối hợp với chủ hàng để giải quyết
Liên quan tới vụ việc các doanh nghiệp Việt Nam mất quyền kiểm soát 36 bộ chứng từ gốc trong số 100 container xuất sang Italy, trao đổi với phóng viên TTXVN, ông Hoàng Hồng Giang, Phó Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, ngay sau khi có thông tin trên cùng văn bản kiến nghị của Hiệp hội Điều Việt Nam và sự chỉ đạo từ Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải, các đơn vị chức năng của Cục Hàng hải Việt Nam đã liên lạc với đại diện hãng tàu nước ngoài đang vận chuyển những container này.
Cục Hàng hải Việt Nam đã liên hệ với 4 hãng tàu tham gia vận chuyển những container này gồm: COSCO, YANGMING, HNM và ONE. Nhìn chung, các hãng tàu cho biết đã phối hợp tích cực với chủ nhà để giải quyết.
Ông Hoàng Hồng Giang cho biết thêm, ngày 17/3, Cục Hàng hải Việt Nam đã có văn bản số 768/CHHVN-VTDVHH gửi 4 hãng tàu này đề nghị các hãng tàu này hướng dẫn, hỗ trợ tối đa cho người gửi hàng để bảo đảm quyền lợi hợp pháp chính đáng cho chủ hàng Việt Nam đối với các lô hàng đang vận chuyển.
Đại diện Phòng Vận tải (Cục Hàng hải Việt Nam) phân tích, theo thông lệ thương mại quốc tế và hợp đồng ký kết giữa hãng tàu và khách hàng. Khi hàng đến cảng, người có hồ sơ gốc (vận đơn gốc) đến nhận hàng thì các hãng tàu buộc phải giao hàng. Trong trường hợp không giao sẽ phát sinh kiện tụng và chi phí lưu kho.
"Nếu yêu cầu hãng tàu giữ lại hàng chỉ khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền của cảng nước sở tại. Do vậy, chủ hàng Việt Nam phải làm việc với cơ quan có thẩm quyền đề yêu cầu giữ lại khi hàng đến cảng", đại diện Phòng Vận tải cho hay.
Theo thông tin Cục Hàng hải Việt Nam, hiện 11 container đã được chủ hãng làm việc với chính quyền để giữ lại hàng, 9 container đã được chủ hàng Việt Nam thu hồi lại được vận đơn gốc, số container còn lại đang trên đường đến cảng, dự kiến từ ngày 22 - 27/3 này sẽ đến cảng. Vì vậy trong thời gian này, chủ hãng phải gấp rút làm việc với cơ quan có thẩm quyền nhờ can thiệp để giữ lại hàng.
Trong khi đó, thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Italy cho biết, hiện chỉ còn khoảng 30 container hạt điều xuất khẩu sang Italy bị mất kiểm soát với bộ chứng từ, trị giá mỗi container khoảng 200 nghìn USD, tổng cộng khoảng 6 triệu USD, tương đương khoảng 130 tỷ đồng.
Theo Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Italy, ngay sau khi có doanh nghiệp trình báo sự việc về lô hàng container xuất khẩu hạt điều sang Italy có dấu hiệu bị l.ừa đ.ảo ngày 5/3 vừa qua, Thương vụ đã đến cảng biển Genova, phía Bắc Italy để làm việc với hãng tàu COSCO và các cơ quan liên quan.
Đáng lưu ý, khi Thương vụ có mặt đã có vài container hạt điều của Việt Nam cập cảng, người mua đã trả phí cảng và nộp bộ chứng từ gốc để đòi nhận những container này.
Hãng vận tải cho hay, theo Luật thương mại quốc tế hãng phải giao hàng cho người nhận có bộ chứng từ gốc để tránh bị kiện. Trước tình hình đó, Thương vụ đã giải thích về việc doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam bị lừa do chưa nhận được t.iền mà người mua đã lấy được bộ chứng từ gốc theo một cách nào đó ở bên Italy.
Đặc biệt, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy đã trực tiếp đến nhanh để ngăn chặn vụ việc trên. Hãng tàu COSCO đã tin tưởng Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Italy và tham vấn với các luật sư nên đồng ý dừng ngay việc giao lô hàng cho người mua.
Đại sứ quán Việt Nam tại Italy đã gửi Công hàm tới các Bộ Ngoại giao, Bộ Kinh Tài, Bộ Kinh tế phát triển, các cơ quan cảng biển, hải quan, cảnh sát kinh tài, phòng thương mại khu vực, Hãng vận tải DHL, ngân hàng... để thông báo vụ việc l.ừa đ.ảo lớn này và phối hợp hỗ trợ.
Tuy nhiên, đến ngày 8/3 Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Italy mới nhận được công văn của Hiệp hội Điều Việt Nam về vụ việc này.
Tại Việt Nam, Thương vụ đề nghị Hiệp hội và doanh nghiệp làm việc để Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, Tòa Kinh tế TP Hồ Chí Minh ra phán quyết khẩn cấp yêu cầu các hãng tàu tạm dừng việc giao hàng đã đến cảng Italy cho người có chứng từ gốc.
Thế nhưng, đến thời điểm hiện tại việc này chưa xử lý tại Việt Nam khiến khối lượng công việc mà Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Italy phải xử lý khá lớn; trong đó, có việc gặp các hãng tàu ở Italy và các cơ quan liên quan để đề nghị dừng giao hàng.
Trước việc xử lý kịp thời, các doanh nghiệp Việt Nam đã dừng không giao bộ chứng từ gốc, đòi được một số bộ chứng từ chuyển ngược lại Việt Nam. Do đó, chỉ còn khoảng 30 bộ chứng từ của 30 container trong tổng số 100 container là bị mất kiểm soát chứng từ.
Ngày 10/3, Thương vụ tiếp tục về phía Nam Italy để làm việc với các ngân hàng, Hãng vận tải DHL, quân cảnh, cảng Napoli... để truy tìm chứng từ và tìm hiểu nguyên nhân thất thoát chứng từ vào tay nhóm l.ừa đ.ảo.
Hiện tại, chỉ còn khoảng 30 container bị mất kiểm soát với bộ chứng từ. Dù vậy, vẫn còn nhiều rủi ro liên quan lô hàng này vì phải đòi được chứng từ gốc hoặc phải có phán quyết của các cơ quan Tòa án Italy mới có thể trả lại sở hữu cho doanh nghiệp Việt Nam và bán cho người mua khác bởi hạt điều không thể để quá lâu ở cảng tốn phí lưu kho bãi và hàng hóa hư hỏng.
Ngày 17/3, Thương vụ sẽ lên cảng phía Bắc La Spezia, một cảng khác của Italy để làm việc và dừng các container sẽ cập cảng trong vài ngày tới...
Đường bay quốc tế được Việt Nam kỳ vọng nhất vẫn "cửa đóng, then cài" Hàng không Việt Nam mở lại bay quốc tế đến 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, tuy nhiên việc khôi phục đường bay với Trung Quốc đang là vấn đề và cần làm việc với nhà chức trách hàng không Trung Quốc. Tại cuộc tọa đàm "Hàng không Việt mở lại bay quốc tế: Động lực mới, cơ hội mới" diễn ra...