Xuất hiện trào lưu mua sắm mới: Người thấy tiêu tiền đỡ áp lực, người lại xem như “khắc tinh”, càng gánh càng nặng

Vừa giống mua trả góp lại vừa giống sử dụng thẻ tín dụng, trào lưu mua sắm này đang thu hút sự chú ý của nhiều người trẻ.

Bạn đang lướt Instagram và đập vào mắt là một đôi giày khiến bạn mê mẩn bấy lâu. Vừa vặn làm sao màu sắc của đôi giày lại còn cực kỳ hợp rơ với chiếc váy bạn đã chuẩn bị cho đám cưới nhỏ bạn thân. Sau 1 cú click nhẹ, bạn biết được giá của đôi giày hơi đắt một chút so với số dư tài khoản. Chưa kể tháng này là tháng cưới, tháng mua sắm,… những khoản chi sẽ đội lên khá nhiều.

Nhưng ô kìa! Shop này cho phép mua trước trả sau. Nếu đồng ý, bạn có thể sẽ có đôi giày mơ ước ngay lập tức và thanh toán sau 4 lần trả góp, mỗi lần 1 triệu đồng. Gì chứ 1 triệu thì bạn có ngay và nhanh chóng xuống tiền để “enjoy cái moment” mua sắm này ngay lập tức.

Đó là ví dụ đơn giản nhất cho mua trước trả sau – xu hướng thanh toán đang rất phổ biến trên thế giới và manh nha xuất hiện ở Việt Nam. Nghe rất đơn giản và có hời cho người tiêu dùng nhưng sự thật thì chưa chắc.

Mua trước trả sau là gì?

Không cần phải giải thích nhiều bởi cái tên nói lên tất cả, mua trước trả sau (Buy Now, Pay Later – BNPL) là mua hàng trước và trả tiền sau. Cụ thể, hóa đơn mua sắm của bạn được chia thành nhiều phần nhỏ hơn và bạn sẽ trả nó trong khoảng thời gian nhất định/ số lần nhất định, hầu hết rơi vào khoảng vài ba tháng. Mô hình này thường được thực hiện qua 1 đơn vị thứ 3 – bên cho vay. Tức là các shop hay nhãn hàng liên kết với bên thứ 3 nên thực tế, khách hàng đang vay tiền từ đơn vị để mua hàng của shop.

Nghe y hệt trả góp nhưng hiện tại ở Việt Nam, hình thức trả góp phần lớn áp dụng cho những thứ có giá trị lớn như điện thoại, máy tính, xe máy,… Trong khi đó, BNPL tập trung vào phân khúc hàng hoá có giá trị không quá cao như đôi giày, bộ quần áo, bộ sofa,… dăm bảy triệu.

Một điểm nữa giống với trả góp 0%, BNPL không tính lãi đối với các khoản vay của khách hàng và nếu thanh toán chậm, bạn sẽ phải nộp phí phạt hoặc lãi suất khá cao, tuỳ vào mặt hàng.

Sở dĩ BNPL là xu hướng mới bởi nó đang phát triển khá mạnh ở cả thị trường trong nước lẫn ngoài nước. Theo một nghiên cứu của Adobe Blog, trong 2 tháng đầu năm 2021, tỷ lệ sử dụng các gói BNPL ở Mỹ tăng 215% so với cùng kỳ năm ngoái. Còn ở Việt Nam, trong vòng vài năm trở lại đây cũng xuất hiện hàng loạt app BNPL như Fundiin, Litnow, PayLater, Movi, WowMelo, Ree-Pay,…

Có thể mua được gì với BNPL?

Một chiếc iPhone sáng loáng có giá 24 triệu sẽ thuộc về bạn ngay lập tức với 4 lần trả góp, mỗi lần 6 triệu.

Một tour du lịch Phú Quốc (trong trường hợp tình hình dịch khả quan) 4 ngày 3 đêm hết 10 triệu cũng sẽ nằm trong tầm tay nếu bạn đồng ý trả trong 5 lần, mỗi lần 2 triệu.

Hay một đôi giày 4 triệu như ví dụ đầu tiên…

Vì vậy mà không hề sai khi nói rằng người ta có thể mua mọi thứ với BNPL sau khi bị dụ dỗ bởi những lời mời chào hấp dẫn. Một số mặt hàng phổ biến của BNPL có thể kể đến như thời trang, mỹ phẩm, đồ nội thất, thiết bị tập tành tại nhà, đồ điện tử, vé máy bay, khoá học kỹ năng,… và thậm chí là cả hoá đơn lương thực thực phẩm khi đi siêu thị.

Lý do khiến cho BNPL ngày càng được ưa chuộng

Chẳng phải ngẫu nhiên mà BNPL lại trở thành một xu hướng ngày càng mở rộng như vậy. Thực tế có rất nhiều lý do khiến cho nhiều người, nhất là người trẻ chìm đắm trong sự mua trước trả sau này.

Đầu tiên phải kể đến sự đa dạng mặt hàng. Như đã đề cập ở trên, BNPL áp dụng cho tất cả mọi thứ, không nhất thiết phải là những món đồ có giá trị lớn như mua trả góp hiện nay.

Thứ 2, BNPL thoả mãn tâm lý “Tôi muốn có nó ngay lập tức” của các tín đồ shopping. Nếu như trước đây bạn phải đắn đo, cân nhắc để mua một chiếc áo hiệu hoặc một đôi giày xịn thì bây giờ chỉ với 1/4 hoặc 1/5 giá trị, bạn đã có chúng trong tay.

Thứ 3, BNPL đơn giản và dễ được cấp tín dụng hơn thẻ tín dụng. Nếu như muốn mở thẻ tín dụng, bạn sẽ cần phải đáp ứng những yêu cầu khắt khe như trả lương qua ngân hàng, tài sản đảm bảo,… thì người dùng BNPL chỉ cần vài bước xác thực thông tin khách hàng qua định danh khách hàng điện tử của bên cho vay là xong.

Thứ 4 là tính hiện đại, hợp xu hướng mua sắm online. Các đơn vị cung cấp dịch vụ này đều sử dụng app nên chỉ với 1 chiếc smartphone – vật bất ly thân của người trẻ là bất kỳ ai cũng có thể thoải mái mua trước trả sau.

BNPL có đang bào mòn chiếc ví của bạn?

Chưa biết bạn có tiêu tiền nhiều hơn hay không nhưng chắc chắn BNPL không làm bạn tiêu ít đi. Bởi lẽ cả phía shop và bên cho vay đều sẽ được lợi khi bạn tiêu nhiều hơn nên chắc chắn họ sẽ muốn khách hàng sử dụng dịch vụ của mình nhiều hơn.

Afterpay – 1 trong những ứng dụng nổi tiếng nhất thế giới trong làn sóng BNPL cho biết việc sử dụng dịch vụ của họ làm cho lượng mua hàng tăng lên 20%. Tương tự, Klarna – 1 đơn vị BNPL tương đối phổ biến ở các nước châu Âu lại cho biết lượng hàng mua tăng 30%. Những thống kê này có nghĩa là mọi người mua sắm nhiều hơn khi sử dụng hình thức mua trước trả sau.

Ví dụ thực tế có thể thế này, bạn đang lượn lờ mua sắm online và thấy rằng mình sẽ mua được món A giá 2 triệu mà chỉ phải trả 500k ngay lập tức. Vậy là bạn liền suy nghĩ đến việc sẽ tậu thêm món B với con số tương tự. Đây chính là nguồn cơn cho những chiếc ví rỗng, những số dư tài khoản ngắn ngủn.

Tạm kết

Bất kể xu hướng mua sắm hay thanh toán nào cũng có những ưu điểm và nhược điểm nhất định, BNPL cũng không ngoại lệ. Dù bạn có đu theo trào lưu hay xu hướng nào thì điều quan trọng vẫn nằm ở cách chi tiêu và mua sắm của mỗi người. Thế nên hãy là một người tiêu dùng tỉnh táo nhé!

Ảnh minh hoạ

Design: Trường Dương